ภาษาอีสานทั้งหมด 9223 - 9232 จาก 17431
-
สังฆราช
แปลว่า : พระเถระผู้ใหญ่ในสังฆมณฑล เรียก สังฆราช อย่างว่า ลือเดชเจ้าครุฑนาคสองกษัตริย์ ทวายคันโธหลั่งลงลินแก้ว ปิตาไท้ทวายคันโธสรงโสรจ สังฆราชเจ้าจงล้นหลั่งชุม (สังข์) (ป.). -
สังฆะ
แปลว่า : พระสงฆ์ พระที่บวชในศาสนาพุทธมีจำนวนตั้งแต่สี่รูปขึ้นไป เรียก สังฆะ สงฆ์ ก็ว่า อย่างว่า มีทั้งสังฆะเถราฮู้แปลธรรมไขชาตก์ ฮุ่งค่ำเช้าตามใต้เฮื่อเฮือง (สังข์). -
สังฆานุสติ
แปลว่า : การระลึกถึงคุณพระสงฆ์ (ป.). -
สังนัง
แปลว่า : มาก หลาย อย่างว่า สังนังล้นคนหลายเหลือแหล่ (ขุนทึง) พระบาทเจ้าเสด็จสู่บรรทม บัวนางถวายมอบพานพาแก้ว สังนังหน้านางสนมแหนพากย์ บัดนี้คงคาดเยื้อนยาได้หง่วมเหงา พระเอย (สังข์). -
แหล้
แปลว่า : คนที่มีรูปร่างคล้ำ เรียก คนแหล้ อย่างว่า แฮ่งผู้ฮ้ายแฮ่งตื่มตดเหม็น แฮ่งดำแฮ่งติดตื่มลายทังแหล้ แฮ่งทุกข์แฮ่งอยากทังยากทังจน แฮ่งวนแฮ่งเวียนบ่มีทางไว้ (กลอน). -
แหล
แปลว่า : โคกหรือดงที่มีต้นไม้เล้กๆ เต็มไปด้วยหินกรวด ปลูกอะไรไม่ขึ้น เรียก โคกแหล ป่าแหล ดงแหล. -
แหล้
แปลว่า : การเทศน์ทำนองหนึ่งสำหรับให้ศีลให้พรแก่ผู้ที่มาทำบุญ เพื่อให้เกิดศรัทธาปสาทะมีความเชื่อ และความเลื่อมใสในพระพุทธศาสนายิ่งขึ้น เรียก เทศน์แหล้. -
แหล้
แปลว่า : สีฟ้า สีคล้ำ สีฟ้า เรียก สีแหล้ อย่างว่า เห็นแต่เมฆแหล้แหล้แลแล้วชั่วตา (กา) ผิวออกแหล้ขาวหมุ่ยนวลสี เป็นดั่งหงส์คำเขาข่าวมา จริงแท้ รัศมีเหลื้อมพระกายกองดูเฮื่อ ผัดแต่ค้ายระรังฟ้าเท่าดิน (ฮุ่ง). -
สังลัง
แปลว่า : สะพรั่ง ไสว อย่างว่า สังลังไม้เลียนลำต้นต่ำ (ขุนทึง) สะลั้ง สะล้าง สางหลาง ก็ว่า โบราณอีสานฉลาดเลือกเอาคำที่สละสลวยมาใช้. -
สังวาด
แปลว่า : แบบอย่าง ทำนอง ท่าทาง ทำนอง เรียก สังวาด วาด ก็ว่า เช่น เทศน์มะทีภาคอีสานมีหลายสังวาด เช่น สังวาดช้างเทียมแม่ ลมพัดไผ่ นกใสบินป๋า กาเต้นก้อน นกเขาทอง ปลาสร้อยเล่นหาด แม่ฮ้างกล่อมลูก แต่ละสังวาดไม่เหมือนกัน ต้องมีครูสอน ถ้าไม่มีครูสอนจะเข้าทำนองที่ว่า เป็นอุยุอะยะคือขี้พระแกมขี้จัว คือจะเอาดีไม่ได้ ดังนั้นครูสอนจึงมีความสำคัญและจำเป็นยิ่งนัก.