เริ่มตั้งแต่ปี พ.ศ. 2492 พระอาจารย์บุญ ปัญญาวุฑโฒ พร้อมด้วยพระภิกษุ 4 รูป ได้เดินธุดงค์แสวงหาที่วิเวกบำเพ็ญเพียรภาวนา ผ่านมาถึงสถานที่แห่งนี้ (เทือกเขาภูพานคำ) เห็นว่าสถานที่แห่งนี้เหมาะที่จะปลีกวิเวก เหมาะแก่การบำเพ็ญเพียร จึงได้มีการเดินสำรวจสถานที่และได้ไปพบรอยเท้าที่มีลักษณะคล้ายรอยเท้าของมนุษย์แต่มีลักษณะใหญ่กว่า จึงมีความเชื่อว่าน่าจะเป็นรอยพระบาทของพระพุทธเจ้า เมื่อประชาชนทราบข่าวจึงได้พากันมากราบไหว้บูชา จากนั้นได้มีการจัดงานสมโภชฉลองรอยพระบาท อยู่ต่อมาไม่นานได้เกิดปาฏิหาริย์แสงสว่างไสวบริเวณรอยพระบาทตามต้นไม้ใบหญ้า ในเวลากลางคืนตลอด 7 คืน จึงได้หายไป กำนันนิลซึ่งเป็นเจ้าของที่แห่งนี้ พร้อมด้วยพุทธศาสนิกชนทั้งหลายเห็นเป็นนิมิตมงคลอันดี เป็นสถานที่อันศักดิ์สิทธิ์ จึงได้ถวายที่ดินแห่งนี้สร้างวัดเพื่อถวายให้ถาวรในพระศาสนาต่อไป
มณฑปพระพุทธบาท, หลวงพ่อขาว หรือหลวงพ่อภูพานคำ