ภาษาอีสาน

  • 32 ลอยอ่องล่อง
    ว. ลอยขึ้นไปแบบไม่มีอุปสรรค ดำเนินไปโดยไม่มีอะไรกีดขวาง เช่น โคมไฟลอยอ่องล่อง ๆ ขึ้นไปเทิงฟ้า
  • 30 น้ำท่วมชี
    น. เมนูอาหารอีสานที่ใส่เลืดปริมาณมาก ๆ เปรียบเหมือนน้ำที่กำลังท่วมเอ่อล้นแม่น้ำชี
  • 29 คิดฮอดผู้ตายเสียดายผู้ยัง
    คิดถึงคนที่ล่วงลับไปแล้ว คิดถึงคนที่ยังมีชีวิตอยู่แต่ไม่ได้อยู่ด้วยกัน ณ ขณะที่พูด ใช้พูดเมื่อกำลังพบเจอสิ่งดี ๆ หรือน่าประทับใจ เช่น ได้กินอาหารดี ๆ อร่อย ๆ เป็นต้น
  • 29 ตามกะเยิม
    ว. สิ่งที่เป็นตามสภาพหรือปล่อยไว้ตามสภาพของมัน เรียก กะเยิม อย่างว่า ไซใส่หลังหล้าบ่หมาน ถึงกะใส่ไว่บ่ถืกกะใส่ไว้ ตามแต่กะเยิมปลา (บ.) กะเยอ ก็ว่า
  • 29 คึดฮอดคนตายเสียดายคนยัง
    คิดถึงคนที่ล่วงลับไปแล้ว คิดถึงคนที่ยังมีชีวิตอยู่แต่ไม่ได้อยู่ด้วยกัน ณ ขณะที่พูด ใช้พูดเมื่อกำลังพบเจอสิ่งดี ๆ หรือน่าประทับใจ เช่น ได้กินอาหารดี ๆ อร่อย ๆ เป็นต้น
  • 29 แกวจูงม้า
    น. วิธีเตรียมเนื้อสัตว์เพื่อทำอาหารประเภทลาบ เป็ดการหั่นเนื้อสัตว์ที่ไม่ขาดออกจากกัน เหมือนแกง (คนเวียดนาม) ที่กำลังจูงม้า
  • 29 ยากหยังนำ
    จะมายุ่งอะไรด้วย
  • 28 อ๊ะยะ
    ว. มีมากมาย มีเยอะ กองเป็นภูเขาเลากา เช่น กองอ๊ะยะ , เต็มอ๊ะยะ
  • 27 เฮ็ดอยู่เฮ็ดกิน
    ทำกับข้าว ตระเตรียมอาหารการกิน ทำอยู่ทำกิน
  • 27 ยากนำ
    ทำให้ยุ่งยาก เป็นภาระ
  • 27 เฮียงกันลองซอง
    ว. เคียงคู่กันไป คู่กันไปแบบที่ไม่มีใครนำหรือตาม คู่กันอย่างเหมาะสม ดูเพิ่มเติม อ้อยต้อย
  • 27 จ้อมื้อสิมา
    ใกล้วันมาถึง , ใกล้จะถึงวัน
  • 27 คึดฮอดผู้ตายเสียดายผู้ยัง
    คิดถึงคนที่ล่วงลับไปแล้ว คิดถึงคนที่ยังมีชีวิตอยู่แต่ไม่ได้อยู่ด้วยกัน ณ ขณะที่พูด ใช้พูดเมื่อกำลังพบเจอสิ่งดี ๆ หรือน่าประทับใจ เช่น ได้กินอาหารดี ๆ อร่อย ๆ เป็นต้น
  • 26 คิดฮอดคนตายเสียดายคนยัง
    คิดถึงคนที่ล่วงลับไปแล้ว คิดถึงคนที่ยังมีชีวิตอยู่แต่ไม่ได้อยู่ด้วยกัน ณ ขณะที่พูด ใช้พูดเมื่อกำลังพบเจอสิ่งดี ๆ หรือน่าประทับใจ เช่น ได้กินอาหารดี ๆ อร่อย ๆ เป็นต้น
  • 25 ถ้วยอีเลิ้ง
    ครกที่ทำจากดินเผา
  • 25 ลูกเขยเฮ็ดสิตายบ่ท่อลูกชายนอนอยู่บ้าน
    ลูกเขยทำงานเกือบตาย แต่คนเป็นแม่ยายก็ไม่เห็นคุณค่า แต่กลับให้คุณค่าลูกชายตัวเองที่นอนอยู่บ้านเฉย ๆ  เป็นการเปรียบเทียบว่าคนไม่ใช่ทำอะไรก็ผิด หรือลำเอียงเห็นแก่คนในครอบครัวโดยไม่ได้ดูการกระทำว่าถูกหรือผิด
  • 20 ตามกะเยอ
    ว. สิ่งที่เป็นตามสภาพหรือปล่อยไว้ตามสภาพของมัน เรียก กะเยอ อย่างว่า ไซใส่หลังหล้าบ่หมาน ถึงกะใส่ไว่บ่ถืกกะใส่ไว้ ตามแต่กะเยิมปลา (บ.) กะเยิม ก็ว่า
  • 18 หน่อแตด
    น. คำด่า มักใช้แก่ผู้ชาย เช่น ไอ้หน่าหน่อแตด (โคราช)
  • 17 ก้อนคำ
    หัวแก้วหัวแหวน พ่อทูนหัว แม่ทูนหัว
  • 16 ฮุน
    ชั่วช้า เลวทราม คนชั่วช้าเลวทรามเรียก คนฮุน อย่างว่า คันว่าฝูงพี่แค้นคึดยากยอมการ ดั่งนั้น จงค่อยหอมกันคืนคอบพระคุณคำแจ้ง เมื่อนั้นหีนะชนเชื้อชายฮุนเฮียนฮ่ำ คันว่าพระที่จั้งไลแล้วส่วนสูญแท้แล้ว (สังข์).
  • ภาษาอีสานทั้งหมด
    ดูคำศัพท์ภาษาอีสานทั้งหมดที่มีในพจนานุกรมภาษาอีสานออนไลน์ของเราได้ที่นี่

โครงการภาษาอีสานออนไลน์ เป็นโครงการที่จัดทำขึ้นเพื่อรวบรวมคำศัพท์จากแหล่งความรู้ต่างๆมาเก็บรวบรวมเป็นฐานข้อมูลนำเสนอผ่านช่องทางเว็บไซต์อีสานร้อยแปด เข้าถึงได้ง่าย รองรับการแสดงผลทุกอุปกรณ์ และสมาชิกเว็บไซต์มีส่วนร่วมในการนำเสนอคำศัพท์ใหม่ๆ สอบถามข้อสงสัยต่างๆที่เกี่ยวข้องได้

ภาษาอีสาน ที่น่าสนใจรวมไว้มากที่สุด ทั้งประโยคตัวอย่างการสนทนา

ความเป็นมา

ภาษาอีสานนับมาเป็นภาษาพูดที่มีผู้พูดมากเป็นภาษาที่มีความน่าสนใจมีประวัติความเป็นมาที่ยาวนานแต่ยังขาดแหล่งข้อมูลที่จัดทำในรูปแบบดิจิทัล จากการสืบค้นข้อมูลพบว่ามีแหล่งข้อมูลออนไลน์ที่น่าสนใจ เช่น "ชมรมศิลปวัฒนธรรมอีสาน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย" แต่ยังขาดการพัฒนาที่ต่อเนื่อง บ่อยครั้งที่ไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลได้ และแหล่งข้อมูลที่ยังไม่ได้นำเสนอแบบออนไลน์ เช่น "สารานุกรมภาษาอีสาน โดย ดร.ปรีชาพิณทอง" ทำให้การเข้าถึงทำได้อย่างจำกัด และนอกจากนี้ยังพบว่ามีคำศัพท์อื่นๆที่ไม่พบในแหล่งอ้างอิงทั้งสองแหล่งที่ได้กล่าวมา ทำให้มีแนวคิดจัดทำโครงการภาษาอีสานออนไลน์ขึ้นมา

บนสื่อสังคมออนไลน์มีการพูดคุยและแสดงความคิดเห็นเป็นภาษาอีสานจำนวนมาก กระแสของวัฒนธรรมอีสานได้รับความสนใจมาอย่างต่อเนื่องในช่วงที่ผ่านมา สังเกตได้จากสื่อโฆษณา ละคร ภาพยนต์ หนังสือพิมพ์ นิตยสาร เว็บไซต์ โดยเฉพาะเพลงต่างๆ มีการนำเสนองานที่โด่งดังทุกสัปดาห์ เกิดคำถามจากผู้ที่ไม่เข้าใจในภาษาอีสาน เนื่องจากยังมีแหล่งให้ค้นหาข้อมูลไม่มากและข้อมูลไม่ทันสมัย จึงเป็นอีกหนึ่งเหตุผลที่ทำให้ผู้จัดทำโครงการฐานข้อมูลออนไลน์ได้จัดทำโครงการนี้ขึ้นมา และออกแบบให้ผู้ใช้สามารถมีส่วนร่วมตั้งคำถามได้

ภาษาถิ่นอีสาน

ภาษาถิ่นอีสาน เป็นภาษาที่มีความสวยงาม เป็นเอกลักษณ์ และความน่าสนใจ ทั้งยังเป็นสิ่งที่แสดงให้เห็นถึงวิถีชีวิตและเล่าเรื่องราวในอดีตมาจนถึงปัจจุบัน คำศัพท์หลายคำค่อย ๆ หายไปตามยุคสมัยจนหาฟังได้ยาก เหลือเพียงแค่คำศัพท์ที่ใช้กันบ่อย ๆ อยู่แค่ไม่กี่คำ เว้นแต่ว่าจะได้สนทนากับคนเฒ่าคนแก่จึงจะได้ยินคำเก่า ๆ เหล่านั้น ทีมงานอีสานร้อยแปดจึงได้พัฒนาเว็บแอพพลิเคชันนี้ขึ้นมาเพื่อเป็นแหล่งรวบรวมข้อมูลคำศัพท์ภาษาถิ่นอีสาน เพื่อให้ผู้ที่ต้องการศึกษาสามารถค้นหาข้อมูลได้ง่ายขึ้น และยังเป็นแหล่งเรียนรู้ให้กับคนรุ่นใหม่และผู้ที่สนใจในภาษา สุดท้ายนี้ทีมงานอีสานร้อยแปดขอเป็นส่วนหนึ่งที่จะรักษาและเผยแพร่ภาษาอีสานให้เป็นที่รู้จักและอยู่คู่พี่น้องชาวอีสานตลอดไป

❝

อย่าสิไลลืมถิ่มมูลมังแต่ครั้งเก่า อย่าสิลืมฮีตเค้าคนเฒ่าเพิ่นสั่งสอน
หลอนว่ากลายภายหน่าคะนิงหาสิได้จ่ม กลายไปไสบ่ม้ม สิคืนเค้าเก่าเดิม
ให้ซอยเสริมเติมแต้ม แนมหามาคืนคอบ แปลงระบอบแบบเปื้อง ให้เฮืองล้ำอย่าต่ำถอย

(ผญาโดย อ.ศรีสะท้าน)

ความหมายของคำว่า "อีสาน"

"อีสาน" ในความหมายที่เราเข้าใจคือชื่อที่ใช้เรียก พื้นที่ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย มีรากศัพท์มาจากภาษาบาลี และ สันสฤต ในส่วนของรากศัพท์ที่มาจาก ภาษาสันสกฤต มาจากชื่อรัฐในสมัยโบราณชื่อ อีศานปุระ และชื่อพระราชาว่า อีศานวรมัน คนไทยจำนวนหนึ่งจึงมีความสับสนในการเขียนอีสาน บางทีเขียนอิสานหรืออิศาน อาจจะเป็นเพราะเห็นว่าคำอีสานมีความเชื่อมโยงกับอิศวร อ่านบทความเกี่ยวกับความหมายของคำว่าอีสานได้ที่ ความหมายของคำว่า อีสาน

สอนภาษาอีสาน

ภาษาท้องถิ่นภาคอีสานกำลังได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก และได้รับการยอมรับมากขึ้น จากที่สัมผัสได้ทางสื่อต่างๆ มีการนำเสนอรายการที่เป็นภาษาพูดอีสาน ด้วยความที่คนอีสานมีจำนวนมากเป็นทุนเดิม ประกอบกับการยอมรับ และคนอีสานมีความภาคภูมิใจที่เป็นคนอีสาน ไม่เหมือนเมื่อก่อนคนอีสานจะยังอายๆไม่กล้าพูดอีสานในที่สารธารณะ แต่ทุกวันนี้ไปเบิ่งโลดพี่น้อง ใครไม่พูดอีสาน หรือฟังอีสานไม่ออกถือว่าเชยมาก เพราะฉะนั้นเว็บไซต์อีสานร้อยแปดของเราแห่งนี้จึงเป็นสื่อกลางให้ผู้ที่สนใจเรียนรู้ภาษาถิ่นอีสาน สามารถเข้ามาค้นหาข้อมูลคำศัพท์ เพิ่มคำศัพท์ใหม่ๆ หรือสอบถามในข้อสงสัยต่างๆ เรายินดีที่จะตอบคำถาม และสอนให้ สามารถกดติดตามได้หลายช่องทาง นอกจากเว็บไซต์แห่งนี้แล้ว ยังมีเฟสบุ๊กแฟนเพจ และ ช่องทางยูทูปให้กดติดตามอีกด้วย

ภาษาอีสาน - ภาษาไทยกลาง - ภาษาอังกฤษ

นอกจากภาษาอีสานที่เป็นภาษาพูดของคนอีสานทั่วๆไปที่แปลความหมายเป็นภาษากลางเพื่อให้ผู้อ่านที่อยู่ภาคอื่นๆได้ศึกษาและเข้าใจความหมาย เรายังมีการแปลความหมายเป็นภาษาอังกฤษไว้อีกด้วย ถึงแม้ว่าคำศัพท์บางคำอาจจะยังมีข้อมูลคำแปลในภาษาอังกฤษที่ไม่ครบถ้วน ทีมงานอีสานร้อยแปดก็จะทยอยรวบรวมและปรับปรุงฐานข้อมูลอยู่ตลอดเวลา แต่ส่วนใหญ่ก็มีการแปลเป็นภาษาอังกฤษให้เรียบร้อย พร้อมทั้งแสดงแหล่งที่มาของข้อมูล สำหรับผู้ที่ศึกษาหาข้อมูลสามารถนำไปอ้างอิงในข้อมูลการสืบค้นได้ทันที

อัพเดทสถานะฐานข้อมูลภาษาอีสาน

อัพเดทฐานข้อมูลภาษาในระบบพจนานุกรมออนไลน์ของเว็บไซต์อีสานร้อยแปด ขณะนี้มีข้อมูลคำศัพท์เพิ่มเข้ามามากถึง 13,180 คำศัพท์ และมีประโยคสนทนาตัวอย่างอีกกว่า 1,857 ตัวอย่าง ทั้งที่มาจากทีมงานช่วยกันรวบรวมเพิ่มเข้ามา และจากสมาชิกที่ให้ความร่วมมือ แนะนำคำศัพท์ใหม่ๆมาตลอด ที่สำคัญคือจากระบบผลการค้นหาของเรา เมื่อผู้เยี่ยมชมทำการค้นหาคำศัพท์ หากคำศัพท์ไหนยังไม่มีจะปรากฏในประวัติผลการค้นหา ทำให้ผู้ดูแลสามารถนำไปปรับปรุงข้อมูล ทำการเพิ่มข้อมูลที่ขาดหายไป ส่งผลให้ฐานข้อมูลของเรามีการอัพเดทอยู่ตลอดเวลา ทีมงานแอดมินก็ต้องขอขอบพระคุณสมาชิกเว็บไซต์ทุกท่าน ที่ให้การสนับสนุนมาเป็นอย่างดี

ฟีดภาษาถิ่น

เขียนโดย ทีมงานอีสานร้อยแปด อัพเดท