ภาษาอีสาน
-
174
ว่าซั่น
ว่าอย่างนั้น, ประมาณนั้น, ตามที่ได้กล่าวมานี้, ว่ากันว่าอย่างนั้น ใช้พูดต่อท้ายประโยคบอกเล่า มักใช้กับการเล่าเรื่องที่ฟังจากคนอื่นมา หรือใช้กับการยกประโยคของคนอื่นมาพูดอีกทีคำว่า วะซั่น หรือ ว่าซั่น จริง ๆ แล้ว มาจากคำว่า ว่าจังซั่น ซึ่งแปลว่า ว่ากันมาอย่างนั้น ว่าอย่างนั้น ว่าเช่นนั้น -
156
แก๋ว
แก๋ว หรือ แจ๋ว (ภาษาอีสานบางที่จะออกเสียง จ เป็น ก เช่น เจ็ด => เก็ด แจ๋ว => แก๋ว) -
116
หม่อมพระนาง
สตรีที่เป็นเมียของขุนนาง (หมอลำทางภาคอีสาน ใช้เรียกหญิงผู้ที่เป็นที่รัก มีศักดินา) -
96
เฟียง
ฟาง -
80
เซิง
การสมสู่อยู่ร่วมของคน โดยไม่เลือกกาล ไม่เลือกสถานที่ ไม่เลือกว่าเป็นพ่อแม่หรือลูก สมสู่แบบสัตว์ การสมสู่แบบนี้โบราณเรียก เซิง. -
76
สูน
โกรธ, โมโห -
65
สะออน
เป็นภาษาพูด (ควมเว้า) ของชาวอีสาน มีความหมายว่า ชอบใจ, พอใจ, ติดใจ, ปลื้ม, น่าชมเชย -
63
บักฮูขี้
ไอ้รูขี้ (เป็นคำด่า) -
61
คำผาน
ใช้เรียกคนที่ชอบผลาญ เรียกเป็นฉายา เพราะผลาญเก่ง -
59
ย่าน
กลัว -
59
บักปอบ
เป็นคำด่า มีที่มาจากคำว่า ปอบ หรือ ผีปอบ ความหมายคล้าย บักห่า บักพาก เป็นต้น -
58
ส่อหล่อแส่แหล่
เสือก,โผล่หน้ามา, ยุ่งเรื่องคนอื่น, เข้าไปจุ้นจ้านในเรื่องของคนอื่นโดยไม่ใช่หน้าที่หรือโดยไม่สมควร (เป็นคำไม่สุภาพ), สาระแนเข้าไปทำการโดยไม่มีใครต้องการให้ทำ -
53
คัก
สุดยอด , ดีที่สุด ,ได้ดั่งใจ ถนัด แน่ ชัด การเห็นโดยไม่มีเคลือบแคลงสงสัย เรียก เห็นคัก ถูกต้อง แน่นอน จริง เช่น เฮ็ดคักๆ เด้อ คึดคักๆ เว้าคักๆ. -
52
โพดโพ
มากมาย, เกินไป, อะไรจะขนาดนั้น, มากเกินกว่าชาวบ้านชาวเมือง -
51
ปึก
โง่,เรียนไม่เก่ง -
47
ซัง
เกลียด ชัง -
46
พี่
ผู้เกิดร่วมบิดามารดาเดียวกัน แต่เกิดก่อน เรียก พี่ พี่ชาย เรียก อ้าย พี่สาว เรียก เอื้อย หรือคนที่เกิดรุ่นราวคราวเดียวกับพี่ เรียก พี่ อ้าย เอื้อย ก็ว่า. -
46
เซา
ที่นั่งทำเป็นคอกสี่เหลี่ยมหรือรูปกลม เรียก เซา สำหรับทำให้เด็กนั่งเล่นแทนเก้าอี้. -
46
เป็นตาซัง
น่ารักน่าชัง, น่าชังน่าหยิก -
45
สี่
(กริยา) การร่วมประเวณี การมีเพศสัมพันธ์ (นาม) จำนวนสามบวกหนึ่ง เรียก สี่ เรียกชื่อเดือนทางจันรคติว่า เดือน ๔ ตกในระหว่างเดือนมีนาคม. -
ภาษาอีสานทั้งหมด
ดูคำศัพท์ภาษาอีสานทั้งหมดที่มีในพจนานุกรมภาษาอีสานออนไลน์ของเราได้ที่นี่
โครงการภาษาอีสานออนไลน์ เป็นโครงการที่จัดทำขึ้นเพื่อรวบรวมคำศัพท์จากแหล่งความรู้ต่างๆมาเก็บรวบรวมเป็นฐานข้อมูลนำเสนอผ่านช่องทางเว็บไซต์อีสานร้อยแปด เข้าถึงได้ง่าย รองรับการแสดงผลทุกอุปกรณ์ และสมาชิกเว็บไซต์มีส่วนร่วมในการนำเสนอคำศัพท์ใหม่ๆ สอบถามข้อสงสัยต่างๆที่เกี่ยวข้องได้

ความเป็นมา
ภาษาอีสานนับมาเป็นภาษาพูดที่มีผู้พูดมากเป็นภาษาที่มีความน่าสนใจมีประวัติความเป็นมาที่ยาวนานแต่ยังขาดแหล่งข้อมูลที่จัดทำในรูปแบบดิจิทัล จากการสืบค้นข้อมูลพบว่ามีแหล่งข้อมูลออนไลน์ที่น่าสนใจ เช่น "ชมรมศิลปวัฒนธรรมอีสาน จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย" แต่ยังขาดการพัฒนาที่ต่อเนื่อง บ่อยครั้งที่ไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลได้ และแหล่งข้อมูลที่ยังไม่ได้นำเสนอแบบออนไลน์ เช่น "สารานุกรมภาษาอีสาน โดย ดร.ปรีชาพิณทอง" ทำให้การเข้าถึงทำได้อย่างจำกัด และนอกจากนี้ยังพบว่ามีคำศัพท์อื่นๆที่ไม่พบในแหล่งอ้างอิงทั้งสองแหล่งที่ได้กล่าวมา ทำให้มีแนวคิดจัดทำโครงการภาษาอีสานออนไลน์ขึ้นมา
บนสื่อสังคมออนไลน์มีการพูดคุยและแสดงความคิดเห็นเป็นภาษาอีสานจำนวนมาก กระแสของวัฒนธรรมอีสานได้รับความสนใจมาอย่างต่อเนื่องในช่วงที่ผ่านมา สังเกตได้จากสื่อโฆษณา ละคร ภาพยนต์ หนังสือพิมพ์ นิตยสาร เว็บไซต์ โดยเฉพาะเพลงต่างๆ มีการนำเสนองานที่โด่งดังทุกสัปดาห์ เกิดคำถามจากผู้ที่ไม่เข้าใจในภาษาอีสาน เนื่องจากยังมีแหล่งให้ค้นหาข้อมูลไม่มากและข้อมูลไม่ทันสมัย จึงเป็นอีกหนึ่งเหตุผลที่ทำให้ผู้จัดทำโครงการฐานข้อมูลออนไลน์ได้จัดทำโครงการนี้ขึ้นมา และออกแบบให้ผู้ใช้สามารถมีส่วนร่วมตั้งคำถามได้
ภาษาถิ่นอีสาน
ภาษาถิ่นอีสาน เป็นภาษาที่มีความสวยงาม เป็นเอกลักษณ์ และความน่าสนใจ ทั้งยังเป็นสิ่งที่แสดงให้เห็นถึงวิถีชีวิตและเล่าเรื่องราวในอดีตมาจนถึงปัจจุบัน คำศัพท์หลายคำค่อย ๆ หายไปตามยุคสมัยจนหาฟังได้ยาก เหลือเพียงแค่คำศัพท์ที่ใช้กันบ่อย ๆ อยู่แค่ไม่กี่คำ เว้นแต่ว่าจะได้สนทนากับคนเฒ่าคนแก่จึงจะได้ยินคำเก่า ๆ เหล่านั้น ทีมงานอีสานร้อยแปดจึงได้พัฒนาเว็บแอพพลิเคชันนี้ขึ้นมาเพื่อเป็นแหล่งรวบรวมข้อมูลคำศัพท์ภาษาถิ่นอีสาน เพื่อให้ผู้ที่ต้องการศึกษาสามารถค้นหาข้อมูลได้ง่ายขึ้น และยังเป็นแหล่งเรียนรู้ให้กับคนรุ่นใหม่และผู้ที่สนใจในภาษา สุดท้ายนี้ทีมงานอีสานร้อยแปดขอเป็นส่วนหนึ่งที่จะรักษาและเผยแพร่ภาษาอีสานให้เป็นที่รู้จักและอยู่คู่พี่น้องชาวอีสานตลอดไป
อย่าสิไลลืมถิ่มมูลมังแต่ครั้งเก่า อย่าสิลืมฮีตเค้าคนเฒ่าเพิ่นสั่งสอน
หลอนว่ากลายภายหน่าคะนิงหาสิได้จ่ม กลายไปไสบ่ม้ม สิคืนเค้าเก่าเดิม
ให้ซอยเสริมเติมแต้ม แนมหามาคืนคอบ แปลงระบอบแบบเปื้อง ให้เฮืองล้ำอย่าต่ำถอย
ความหมายของคำว่า "อีสาน"
"อีสาน" ในความหมายที่เราเข้าใจคือชื่อที่ใช้เรียก พื้นที่ทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย มีรากศัพท์มาจากภาษาบาลี และ สันสฤต ในส่วนของรากศัพท์ที่มาจาก ภาษาสันสกฤต มาจากชื่อรัฐในสมัยโบราณชื่อ อีศานปุระ และชื่อพระราชาว่า อีศานวรมัน คนไทยจำนวนหนึ่งจึงมีความสับสนในการเขียนอีสาน บางทีเขียนอิสานหรืออิศาน อาจจะเป็นเพราะเห็นว่าคำอีสานมีความเชื่อมโยงกับอิศวร อ่านบทความเกี่ยวกับความหมายของคำว่าอีสานได้ที่ ความหมายของคำว่า อีสาน
สอนภาษาอีสาน
ภาษาท้องถิ่นภาคอีสานกำลังได้รับความนิยมเป็นอย่างมาก และได้รับการยอมรับมากขึ้น จากที่สัมผัสได้ทางสื่อต่างๆ มีการนำเสนอรายการที่เป็นภาษาพูดอีสาน ด้วยความที่คนอีสานมีจำนวนมากเป็นทุนเดิม ประกอบกับการยอมรับ และคนอีสานมีความภาคภูมิใจที่เป็นคนอีสาน ไม่เหมือนเมื่อก่อนคนอีสานจะยังอายๆไม่กล้าพูดอีสานในที่สารธารณะ แต่ทุกวันนี้ไปเบิ่งโลดพี่น้อง ใครไม่พูดอีสาน หรือฟังอีสานไม่ออกถือว่าเชยมาก เพราะฉะนั้นเว็บไซต์อีสานร้อยแปดของเราแห่งนี้จึงเป็นสื่อกลางให้ผู้ที่สนใจเรียนรู้ภาษาถิ่นอีสาน สามารถเข้ามาค้นหาข้อมูลคำศัพท์ เพิ่มคำศัพท์ใหม่ๆ หรือสอบถามในข้อสงสัยต่างๆ เรายินดีที่จะตอบคำถาม และสอนให้ สามารถกดติดตามได้หลายช่องทาง นอกจากเว็บไซต์แห่งนี้แล้ว ยังมีเฟสบุ๊กแฟนเพจ และ ช่องทางยูทูปให้กดติดตามอีกด้วย
ภาษาอีสาน - ภาษาไทยกลาง - ภาษาอังกฤษ
นอกจากภาษาอีสานที่เป็นภาษาพูดของคนอีสานทั่วๆไปที่แปลความหมายเป็นภาษากลางเพื่อให้ผู้อ่านที่อยู่ภาคอื่นๆได้ศึกษาและเข้าใจความหมาย เรายังมีการแปลความหมายเป็นภาษาอังกฤษไว้อีกด้วย ถึงแม้ว่าคำศัพท์บางคำอาจจะยังมีข้อมูลคำแปลในภาษาอังกฤษที่ไม่ครบถ้วน ทีมงานอีสานร้อยแปดก็จะทยอยรวบรวมและปรับปรุงฐานข้อมูลอยู่ตลอดเวลา แต่ส่วนใหญ่ก็มีการแปลเป็นภาษาอังกฤษให้เรียบร้อย พร้อมทั้งแสดงแหล่งที่มาของข้อมูล สำหรับผู้ที่ศึกษาหาข้อมูลสามารถนำไปอ้างอิงในข้อมูลการสืบค้นได้ทันที
อัพเดทสถานะฐานข้อมูลภาษาอีสาน
อัพเดทฐานข้อมูลภาษาในระบบพจนานุกรมออนไลน์ของเว็บไซต์อีสานร้อยแปด ขณะนี้มีข้อมูลคำศัพท์เพิ่มเข้ามามากถึง 13,180 คำศัพท์ และมีประโยคสนทนาตัวอย่างอีกกว่า 1,857 ตัวอย่าง ทั้งที่มาจากทีมงานช่วยกันรวบรวมเพิ่มเข้ามา และจากสมาชิกที่ให้ความร่วมมือ แนะนำคำศัพท์ใหม่ๆมาตลอด ที่สำคัญคือจากระบบผลการค้นหาของเรา เมื่อผู้เยี่ยมชมทำการค้นหาคำศัพท์ หากคำศัพท์ไหนยังไม่มีจะปรากฏในประวัติผลการค้นหา ทำให้ผู้ดูแลสามารถนำไปปรับปรุงข้อมูล ทำการเพิ่มข้อมูลที่ขาดหายไป ส่งผลให้ฐานข้อมูลของเรามีการอัพเดทอยู่ตลอดเวลา ทีมงานแอดมินก็ต้องขอขอบพระคุณสมาชิกเว็บไซต์ทุกท่าน ที่ให้การสนับสนุนมาเป็นอย่างดี
-
อีสานร้อยแปด
อีสานร้อยแปด ทุกเรื่องราวของชาวอีสาน เว็บไซท์ที่รวบรวมสาระความรู้ภูมิปัญญาและข่าวสารรอบด้านเกี่ยวกับภาคอีสาน อาทิเช่น สถานที่ท่องเที่ยวภาคอีสาน ,ภาษาอีสาน , อาหารอีสาน เป็นต้น -
ภาษาอีสาน
รวมคำศัพท์ภาษาท้องถิ่นอีสานพร้อมคำแปลและตัวอย่างบทสนทนา พจนานุกรมภาษาถิ่นออนไลน์จัดทำขึ้นเพื่อรวมคำศัพท์จากแหล่งความรู้ต่างๆและจากสมาชิกร่วมกันนำเสนอข้อมูล จัดทำโดยอีสานร้อยแปดดอท
เขียนโดย ทีมงานอีสานร้อยแปด อัพเดท