ประโยคสนทนาภาษาอีสาน 1 - 10 จาก 2286

คำว่า เฮือน

เช่น เจ้าสิเมือเฮือนตอนใด๋ หมายถึง จะกลับบ้านตอนไหน เป็นต้น

คำว่า ก่อง

เช่น เวลาไปตัดใบกล้วย ถ้าตัดบ่ถึง กะก่องเอา ก่องในที่นี้จึงหมายถึงการโน้มลงมา หรือดึงให้ต่ำลงมา

ตัวอย่างคำผญาอีสาน:

กากินกล้วย กกกวยก้านก่อง

แกะกาบกล้วย กองก้นก่อนกิน

คำว่า เกือย-ตัก

เช่น เวลาที่แม่จะใช้งานลูกไปตักน้ำใส่ตุ่ม

อีหล่าๆ ไปเกือยน้ำใส่แอ่งน้ำให้แม่แหน่เด้อ  แปลว่า หนูๆ ไปตักน้ำใส่ตุ่มให้แม่หน่อยนะ

คำว่า กาขาว

เมื่อวานนี้ข่อยเห็นกาขาว เป็นตางึดอีหลี 

แปลว่า เมื่อวานเห็นกาเผือก น่าอัศจรรย์ใจมาก

คำว่า เกิบ

เช่น เจ้าอย่าไปถอดเกิบไว้ทั่วทีปเด้อ หมามันสิคาบเด๊ะ  หมายถึง อย่าถอดรองเท้าไว้ทั่ว เพราะสุนัขมันจะคาบไป

เชิบ เชิบ หมาคาบเกิบเข่าป่าบักนัด ผู้หญิงแลนไล ผู้ซายแลนลัด หมาแลนเข้าวัดเลยบ่ได้ไส่เกิบ

แปลว่า
เชิบๆ สุนัขคาบรองเท้าเข้าป่าสัปปะรด ผู้หญิงวิ่งไล่ ผู้ชายวิ่งไปลัด สุนัขวิ่งเข้าวัดเลยไม่ได้ใส่รองเท้า 

เฮาใส่เกิบ = ฉันใส่รองเท้า  

สูๆเห็นเกิบข่อยถอดไว้นี้บ่
พวกเธอเห็นรองเท้าฉันถอดไว้ตรงนี้ไหม  

ยาไซเกิบเข่าฮ่อง(อย่าใส่รองเท้าเข้าห้อง)  

ปั๊ดโท๊ะ มื้อนี้ปกรณ์ใส่เกิบสีแดงง้ามงาม

แปลว่า โห! วันนี้คุณปกรณ์ใส่รองเท้าสีแดงสวยมากเลย  

คำว่า กะญอน

กะญอน! ตำบักหุ่งครกนี้เป็นหยังคือบ่แซ่บ เป็นย้อนบ่ได้ใส่ปลาแดกตั้วนี่ 
มิน่าหล่ะ! ส้มตำครกนี้ทำไมถึงไม่อร่อย เป็นเพราะไม่ได้ใส่ปลาร้านี่เอง

กะย่อนว่าอยู่ต่างม่อง กะเลยเอิ้นต่างกัน
แปลว่า ก็เพราะว่าอยู่ต่างที่ก็เลยเรียกต่างกัน
ปล. ม่อง แปลว่า ที่,ตำแหน่ง,พิกัด  

คำว่า กะลื้ดกะล้าด

เฮ็ดให้มันดีๆแหน่ อย่าเฮ็ด กะลื้ดกะล้าดหลาย

แปลว่า ตั้งใจทำให้มันดีๆ อย่าทำแบบลวกๆไม่เรียบร้อย

คำว่า ข่อยมักเจ้า

ข้อยมักเจ้าหลาย ๆ เด้อ อ้ายมักเจ้าเด้อนาง

 ข่อยมักเจ้า - ฉันรักคุณ

คำว่า ขี้กะตืก

พ่อใหญ่ดล เลามักกินแต่ของดิบ โดยเฉพาะก้อยงัว กินดีคัก ซางบ่ย่านเป็นขี้กะตืกเนาะ… 

แปลว่า... พ่อเฒ่าดล แกชอบกินของดิบ โดยเฉพาะลาบเนื้อวัวดิบๆ ชอบกินมาก ไม่กลัวเป็นโรคพยาธิบ้างเลย... 

คำว่า ขี้ไก่เดือน

เวลาเฮาไถนา เฮาสิเห็นขี้ไก่เดือน

หมายถึง

เวลาไถนา เราจะเห็นไส้เดือน