ประโยคสนทนาภาษาอีสาน 1 - 10 จาก 2261

คำว่า ดาก

เช่น เวลาขับรถ เวลาที่มีใครขับรถมาจ่อด้านหลังจะมีการอุทานว่า "ตำดากกูซะน้อ" หมายถึงกำลังจะถูกชนท้ายแล้ว เป็นต้น

คำว่า เฮือน

เช่น เจ้าสิเมือเฮือนตอนใด๋ หมายถึง จะกลับบ้านตอนไหน เป็นต้น

คำว่า อ้าย

อ้ายสิไปไส = พี่จะไปไหน

อ้ายเฮ็ดหยังอยู่ = พี่ทำอะไรอยู่

ข่อยมีอ้ายอยู่สองคน = ฉันมีพี่ชายอยู่สองคน

จากตัวอย่างภาพประกอบ : สองอ้ายน้อง ไปเลี้ยงควาย ผู้เป็นอ้าย นั่งอ่านหนังสือให้น้องฟัง

คำว่า ขาดเคิ่ง

คำว่าเคิ่งแปลว่าครึ่ง เพราะฉะนั้น ขาดเคิ่งจึงหมายถึงขาดครึ่ง เช่น

บักจ่อยมันไปตัดไม้ไผ่ ใช้มีดอีโต้ฟันบาดเดียว ขาดเคิ่งข่อหล่อ = นายจ่อยไปตัดไม้ไผ่ ใช้มีดอีโต้ตัดทีเดียว ขาดเป็นสองท่องเท่าๆกัน

คำว่า ฮ้อน

เช่น อากาศมันคือมาฮ้อนแท้มื้อนี้ = ทำไมอากาศวันนี้มันร้อนจัง

คำว่า กางกี้

เป็นคำโบราณ มักเห็นในบทผญาอีสาน

คำว่า ก่องข้าว

ก่องข้าว กระติบข้าว 

เช่น ยายสี เจ้าพายก่องเข่าไปไส  แปลว่า ยายสีจะสะพายกระติบข้าวไปไหน

คำว่า กระต่า

เช่น ยายสีหิ่วกะต่าหมาก กำลังสิไปนา หมายถึง ยายสีหิ้วตะกร้าใส่หมากกำลังจะไปทุ่งนา

คำว่า เกือกตม

เช่น ข่อยเห็นควายนอนเกือกตม อยู่ท่งนา หมายถึง เห็นความนอนขี้โคลนที่ทุ่งนา

คำว่า กลางเว็น

คำว่า "เว็น" ในภาษาอีสาน หมายถึง "วัน" ในภาษากลาง เฉพาะในความหมายว่า "ในเวลากลางวัน" เท่านั้น เช่น "มาแต่เว็นแท้" หมายถึง "มาแต่วันเชียวนะ" หรือ "กางเว็นไปไสมา" หมายถึง "ตอนกลางวันไปไหนมา"