ประโยคสนทนาภาษาอีสาน 1 - 10 จาก 2164

คำว่า ดาก

เช่น เวลาขับรถ เวลาที่มีใครขับรถมาจ่อด้านหลังจะมีการอุทานว่า "ตำดากกูซะน้อ" หมายถึงกำลังจะถูกชนท้ายแล้ว เป็นต้น

คำว่า เฮือน

เช่น เจ้าสิเมือเฮือนตอนใด๋ หมายถึง จะกลับบ้านตอนไหน เป็นต้น

คำว่า อ้าย

อ้ายสิไปไส = พี่จะไปไหน

อ้ายเฮ็ดหยังอยู่ = พี่ทำอะไรอยู่

ข่อยมีอ้ายอยู่สองคน = ฉันมีพี่ชายอยู่สองคน

จากตัวอย่างภาพประกอบ : สองอ้ายน้อง ไปเลี้ยงควาย ผู้เป็นอ้าย นั่งอ่านหนังสือให้น้องฟัง

คำว่า ข่อย

ข่อยมักเจ้า = ฉันรักคุณ , ผมรักคุณ

ข่อยชื่อจ่อย บ้านข่อยอยู่จังหวัดขอนแก่น = ผมชื่อจ่อย บ้านผมอยู่จังหวัดขอนแก่น

ฉัน ผม

คำว่า ขี้ไก่ขาง

อย่ากินเด้อขี้ไก่ขางมันขี้ใส่แล้ว มันสิท้องเสีย = อย่ากินอาหารที่แมลงวันมันขี้ใส่ เดี๋ยวท้องจะเสีย

คำว่า ขาดเคิ่ง

คำว่าเคิ่งแปลว่าครึ่ง เพราะฉะนั้น ขาดเคิ่งจึงหมายถึงขาดครึ่ง เช่น

บักจ่อยมันไปตัดไม้ไผ่ ใช้มีดอีโต้ฟันบาดเดียว ขาดเคิ่งข่อหล่อ = นายจ่อยไปตัดไม้ไผ่ ใช้มีดอีโต้ตัดทีเดียว ขาดเป็นสองท่องเท่าๆกัน

คำว่า ฮ้อน

เช่น อากาศมันคือมาฮ้อนแท้มื้อนี้ = ทำไมอากาศวันนี้มันร้อนจัง

คำว่า กางกี้

เป็นคำโบราณ มักเห็นในบทผญาอีสาน

คำว่า กุด-ขา

ขากุด = ขาขาด

แขนกุด = แขนขาด

ส่งขากุด = กาเกงขาสั้น

คำว่า ก่อง

เช่น เวลาไปตัดใบกล้วย ถ้าตัดบ่ถึง กะก่องเอา ก่องในที่นี้จึงหมายถึงการโน้มลงมา หรือดึงให้ต่ำลงมา

ตัวอย่างคำผญาอีสาน:

กากินกล้วย กกกวยก้านก่อง

แกะกาบกล้วย กองก้นก่อนกิน