ศูนย์ศิลปาชีพบ้านทรายทอง เป็นสถานที่ที่สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินทรงเยี่ยมราษฎรบ้านทรายทอง ตำบลปทุมวาปี อำเภอส่องดาว จังหวัดสกลนคร ทรงเห็นสภาพความเป็นอยู่และทรงทราบถึงความยากจนของราษฎร จึงทรงมีพระราชดำริให้ชาวบ้านรวมกลุ่มศิลปาชีพขึ้น โดยทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ฝึกและปฏิบัติงานด้านทอผ้า และทรงมอบเงินส่วนพระองค์ให้เป็นทุนเริ่มต้นแก่สมาชิกทุกคน พร้อมทั้งทรงมอบเส้นไหมให้ด้วย