แม่น้ำปราณบุรี มีต้นน้ำอยู่บนเทือกเขาตะนาวศรี มีลำห้วยและแม่น้ำเล็กๆ หลายสายไหลมารวมกันที่บริเวณบ้านกร่าง อำเภอท่ายาง จังหวัดเพชรบุรี มีความยาวทั้งสิ้น 180 กิโลเมตร ผ่านอำเภอชะอำเข้าท้องที่จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เมื่อผ่านอำเภอปราณบุรีไปแล้ว จึงไหลลงสู่อ่าวไทยที่บ้านปากน้ำปราณ เนื่องจากฝนในลุ่มน้ำนี้น้อย จะมีฝนตกหนักมากเฉพาะช่วงที่มีดีเพรสชั่นผ่านราวๆ เดือนตุลาคมเท่านั้น และที่ราบผืนใหญ่ก็มีเพียงลำห้วยเล็กๆ ไหลผ่านน้อยสาย จึงขาดแคลนน้ำสำหรับการเพาะปลูกในฤดูแล้งอย่างยิ่ง ครั้นเวลาฝนตกหนักน้ำจากแม่น้ำปราณบุรีและลำห้วยต่างๆ จากชายเขาก็ไหลบ่าลงไปท่วมที่ราบซึ่งทำการเพาะปลูก ตลอดจนเส้นทางคมนาคมซึ่งสร้างขวางทางน้ำไหลผ่าน จนทำให้การคมนาคมเสียหายใช้การไม่ได้ และเกิดปัญหาการขาดแคลนน้ำในหน้าแล้ง แต่มีอุทกภัยในหน้าฝน กรมชลประทานจึงสร้างเขื่อนปราณบุรีขึ้น เพื่อเก็บกักน้ำและบรรเทาอุทกภัยดังกล่าว นอกจากนั้น ยังส่งน้ำไปใช้เพื่อการอุปโภคบริโภคในท้องที่อำเภอปราณบุรี อำเภอกุยบุรี ลงไปถึงอำเภอเมือง จังหวัดประจวบคีรีขันธ์
เป็นเขื่อนดินกั้นแม่น้ำปราณบุรี มีจุดชมวิวทิวทัศน์ยามพระอาทิตย์ลับเหลี่ยมเขาที่งดงาม เหมาะสำหรับการพักผ่อน และยังเป็นสถานที่ตกปลายอดนิยม