เป็นอุทยานแห่งชาติทางทะเลแห่งแรกของประเทศไทย มีชื่อเสียงทางด้านประวัติศาสตร์จากในอดีตที่เคยเป็นที่คุมขันักโทษ การเมือง และนักโทษคดีอุกฉกรรจ์ และความสวยงาม ตั้งอยู่ในทะเลอันดามันบริเวณช่องแคบมะละกา มหาสมุทรอินเดีย พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขาที่มีสภาพเป็นป่าดิบชื้นซึ่งยังมีพรรณไม้และสัตว์ป่าที่น่าสนใจจำนวนมาก รวมทั้งเต่าทะเลที่ใกล้สูญพันธุ์4 ชนิด นอกจากความอุดมสมบูรณ์ของสัตว์ป่าและพันธุ์พืชแล้ว ยังมีชายหาดที่สวยงามอีกหลายแห่ง เช่น หาดทรายอ่าวพันเตมะละกา หาดทรายอ่าวเมาะและ หาดทรายอ่าวสน ซึ่งเป็นบริเวณที่ให้นักท่องเที่ยวสามารถตั้งเต็นท์พักแรม และดำน้ำดูปะการังได้ และในปี พ.ศ.2525 อุทยานแห่งชาติตะรุเตาได้รับการยกย่องจากองค์การ UNESCO ให้เป็น มรดกแห่งอาเชียน (ASEAN Heritage Parks and Reserves)