ประเพณีและภูมิปัญญาต่างๆนับว่าเป็นเรื่องที่มีความละเอียดมากๆ มีขั้นตอนต่างๆนับตั้งแต่การเกิดจนถึงหลังความตาย หลังจากที่ทีมงานอีสานร้อยแปดของเราเคยได้นำเสนอประเพณีนี้เกี่ยวกับการเกิดคือ “การฝั่งสายแฮ่” และการ “อยู่ไฟ” หรือ “เข้ากรรม” ของแม่ลูกอ่อน วันนี้เราจะมาพูดถึงการออกกรรม หลังจากที่อยู่ไฟเสร็จ มีเขียนบันทึกเอาไว้เป็นผญาอีสาน
การออกกรรมนั่น สำคัญยิ่งเหมือนกัน หาคนที่เป็นบัณฑิตนักปราชญ์มาทำให้ เผิ่นจำนำน้ำมนต์ให้ดับพิษไฟที่เฮาอยู่ รดน้ำมนต์อาบน้ำทาแป้งแต่งตัว
บ่มีการคะลำกินแล้วแนวใดก็ตามอยาก มีคะรำแต่บ่ให้นอนซ้อนบ่าวพี่ซาย เพราะว่าแผลยังบ่ได้ทนต่อของจริง ควรมีใจอดก่อนถึงจะถึงยามหน้า ทั้งจะพาทำให้เรามีลูกถี่ คะรำได้พ่อนี้ดีล้นมากหลาย
แปลได้ว่า การออกกรรมนั้นเป็นพีธีกรรมหนึ่งที่มีความสำคัญ จะต้องหาผู้ที่มีความรู้ ทำน้ำมนต์ดับไฟที่แม่มารอยู่กรรม อาบน้ำทาแป้งแต่งตัว และไม่มีการห้ามกินอาหาร เนื่องจากช่วงที่อยู่ไฟหรืออยู่กรรม จะมีการห้ามไม่ให้กินอาหารบางอย่างที่ผิดสำแดงของแม่ลูกอ่อน แต่หลังจากที่ออกกรรมแล้วก็สามารถกินได้ตามปกติ จะมีห้ามก็คือเรื่องการหลับนอนกับผู้เป็นสามี เพราะแผลยังไม่หายดี ควรจะหักห้ามใจสักระยะเพื่อให้แผลนั้นดีขึ้น และเป็นการป้องกันไม่ให้มีลูกถี่เกินไปอีกด้วย ถ้าทำได้ปฏิบัติได้จะเป็นเรื่องที่ดี
