ผญา ชื่อว่าจันทร์เพ็งแจ้งบ่ปานแสงสุริเยศ
แสงไฟจากกระบองหมื่นเล่ม ไม่เท่าแสงจันทร์ แสงจันทร์สว่าง ก็ไม่เท่าแสงอาทิตย์
ป้ายกำกับ : ผญาอีสาน
ผญา แนวหลานหล่อนบ่ปูนปานเจ้าย่า
หลานเหลน อายุย่อมน้อยกว่าย่า เด็กเล็กล้านคน ก็รู้ไม่เท่าคนแก่หนึ่งคน
ผญา ชื่อว่าคองคูณค้ำไผทำเป็นประโยชน์
ศีลธรรมจารีตประเพณีอันดี ใครยึดถือปฏิบัติได้ ย่อมเจริญรุ่งเรือง
ผญา ชื่อว่าการยอย้องนินทาประจำโลก
นินทาและสรรเสริญ เป็นของมีอยู่ประจำโลกแต่ไหนแต่ไรมาแล้ว ไม่มีใครหลีกหลบพ้น
ผญา ชาติที่ยอเงิงไง้ขอนเห็นดูหลาก
เมื่อยกขอนไม้ขึ้นเปิดออกดู อาจจะเห็นตะขาบ แมงป่อง และงูซ่อนอยู่ใต้ขอนไม้
ผญา ชาติที่ตัณหานี้พาโตตกต่ำมีดาย
บางทีตัณหา ก็พาให้คนตกต่ำ บางคนถึงกับสิ้นชีวิตเพราะผู้หญิงก็มี
ผญา ชาติที่กาดำปี้ลงนทีล้างอาบ
กาตัวดำสนิท ถึงจะลงไปอาบน้ำชำระกาย นอนแช่น้ำสามวันสามคืนก็ไม่มีทางขาวได้
ผญา เชื้อชาติอ้อยบ่ห่อนเกิดเป็นเลา
เป็นธรรมดาว่า ลำอ้อย ย่อมไม่เป็นท่อ ทะลายต้นตาเปา ย่อมไม่เกิดเป็นกอ
ผญา ดงหลวงนี้พึ่งคณาเนื้อแก่น
ป่าดงกว้าง พึ่งพาอาศัยหมู่สัตว์ หมู่สัตว์พึ่งพาอาศัยแมกไม้ในป่าดง
ผญา ตมติดเอาตมล้างแกมกันให้มันค่อง
ดินตมเปื้อน เอาดินตมล้างออก น้ำเปื้อน เอาน้ำล้างออก
ผญา ทำการสร้างอันใดให้ฮิ่นตรองถ่อน
จะทำการอันใด ให้ตริตรองดูให้ละเอียด อย่าได้เห็นแก่ใกล้ เหมือนปลอกกล้วยสุกกิน
ผญา ทางหลายเส้นตามใจสิเลือกไต่
ทางเดินมีมากมายหลายแบบ ขึ้นอยู่กับว่าใครจะเลือกทางไหน