พ่อเปลื้อง ฉายรัศมี

ทีมงานอีสานร้อยแปดขออนุญาตินำประวัติของผู้ทั้งเป็นพ่อและครูผู้มีความสำคัญในอีสานบ้านเฮา ท่านเป็นทั้งผู้ค้นคว้า ปรับปรุง และพัฒนาตลอด 40 ปีในช่วงที่พ่อมีชีวิตอยู่ จนเครื่องดนตรีพื้นบ้านอีสานอย่าง “โปงลาง” จาก “เกราะลอ” ธรรมดาจนกลายเครื่องดนตรีเอกลักษณ์ของอีสาน และรู้กันไปทั่วประเทศและต่างประเทศ ว่าแล้วเราก็ไปรู้จักกับประวัติของคุณพ่อเปลื้อง ฉายรัศมี กันเลยครับ

[ads1]

นายเปลื้อง ฉายรัศมี

ศิลปินแห่งชาติปี พ.ศ.2529 สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีพื้นบ้าน)

ชื่อจริง    เปลื้อง ฉายรัศมี

ชื่อเล่น   ครูเปลื้อง

เกิด        25 ตุลาคม พ.ศ. 2475

บิดา        นายคง ฉายรัศมี

มาดา      นางนาง ฉายรัศมี

ที่อยู่       บ้านเลขที่ 7 บ้านตา ต.ม่วงมา อ.เมืองกาฬสินธุ์ จ.กาฬสินธุ์

การศึกษา จบชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 จากโรงเรียนบ้านนา

ชีวิตครอบครัว สมรสกับ นางยุพิน ฉายรัศมี และช่วยกันทำมาหากิน มีบุตรชาย 2 คนและหญิง 1 คน

นายเปลื้อง ฉายรัศมีเป็นนักดนตรีพื้นบ้านที่มีความสามารถพิเศษ สามารถเล่นเครื่องดนตรีพื้นบ้านอีสานได้ทุกชนิด ทั้ง พิณ ซอ แคน โปงลาง และเครื่องดนตรีอื่นๆอีกมากมาย โดยเฉพาะโปงลางนั้น สามารถเล่นและถ่ายทอดวิชาการเล่นได้เป็นพิเศษ เนื่องจากท่านเป็นผู้ศึกษา ค้นคว้า ปรับปรุง และพัฒนาเครื่องดนตรีชนิดนี้มาตลอดทั้งชีวิตของท่าน จากเครื่องมือเครื่องชื้นบ้านอีสานอย่าง “เกราะลอ” เมื่อก่อนเป็นเครื่องใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านที่ใช้ตีไล่นก ไล่กา ตามท้องไร่ท้องนา ถูกพัฒนามาเป็นโปงลาง มีเสียงที่ก้องกังวานไพเราะ ให้ความรู้สึกความเป็นอีสานพื้นบ้านอย่างแท้จริง และได้รับความนิยมเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ จนเป็นเครื่องดนตรีเอกลักษณ์ของภาคอีสานเคียงคู่กันพิณแคน ที่มีอยู่ก่อนแล้ว ด้วยเหตุนี้จึงสมควรยกย่องและเชิดชู นายเปลื้อง ฉายรัศมี ให้เป็นศิลปินแห่งชาติสาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีพื้นบ้าน) อย่างแท้จริง

นายเปลื้อง ฉายรัศมีได้รับการยกย่องและประกาศเกียรติคุณจากคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ ให้เป็นศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีพื้นบ้าน) ประจำปี พุทธศักราช 2529 และได้รับพระราชทานโล่ เข็มเชิดชูเกียรติในวันเสาร์ที่ 24 กุมภาพันธ์ พุทธศักราช 2530 ซึ่งเป็นวันศิลปินแห่งชาติ จากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ณ ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดา

ผลงาน/เกียรติประวัติ

นายเปลื้อง ฉายรัศมี เป็นนักดนตรีอีสานที่มีความสามารถเป็นพิเศษคือ สามารถเล่นสอนและทำเครื่องดนตรีอีสานได้ทุกชนิดที่สำคัญที่สุดคือ นายเปลื้อง ฉายรัศมี เป็นผู้ที่ได้ศึกษาค้นคว้าปรับปรุงและพัฒนาโปงลางมาตลอดระยะเวลา ๔๐ ปี จนทำให้ กอลอ (เกราะลอ) ซึ่งแต่เดิมเป็นเพียงกระบอกไม้ที่ใช้ตีไล่นกกาตามหัวไร่ปลายนา หรือขอลอที่ใช้ตีบอกเวลา บอกเหตุในหมู่บ้านธรรมดากลายมาเป็นเครื่องดนตรีธรรมชาติที่ทรงไว้ซึ่งคุณค่าแห่งความบริสุทธิ์และงดงาม ทั้งยังนำความภาคภูมิใจและหวงแหนมาสู่ชาวเมืองกาฬสินธุ์ด้วย “โปงลาง” ได้กลายเป็นสัญลักษณ์ของจังหวัดกาฬสินธุ์ในลักษณะของมรดกทางวัฒนธรรมอันล้ำค่า ด้วยเหตุนี้นายเปลื้อง ฉายรัศมี จึงได้รับยกย่องเชิดชูเกียรติเป็น ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีพื้นบ้าน) ประจำปี พ.ศ. ๒๕๒๙

คำประกาศเกียรติคุณ

นายเปลื้อง ฉายรัศมี เป็นนักดนตรีพื้นบ้านอีสานที่มีความสามารถพิเศษ สามารถเล่นและถ่ายทอดการเล่นดนตรีพื้นบ้านอีสาน ได้เกือบทุกชนิด ทั้ง พิณ แคน ซอ โปงลาง และอื่น ๆ โดยเฉพาะ “โปงลาง” นั้น สามารถเล่นและถ่ายทอดการเล่นได้ดีเป็นพิเศษ และที่สำคัญที่สุดคือ เป็นผู้ศึกษา ค้นคว้า ปรับปรุงและพัฒนาโปงลางมาตลอดระยะเวลา ๔๐ ปี จนทำให้ “เกราะลอ” ซึ่งเป็นเพียงสิ่งที่ใช้ไล่ตีนก กา ตามไร่ตามนา พัฒนาเป็น “โปงลาง” ที่มีสภาพเป็นเครื่องดนตรีที่มีเสียงไพเราะ กังวาน และให้ความรู้สึกของความเป็นพื้นบ้านอีสานอย่างแท้จริง เป็นที่นิยมกันอย่างแพร่หลาย และยอมรับกันว่าเป็นเครื่องดนตรีเอกลักษณ์ของภาคอีสานเคียงคู่กับ “แคน” ซึ่งมีอยู่ก่อนแล้ว จึงสมควรยกย่องและเชิดชู นายเปลื้อง ฉายรัศมี ไว้ในฐานะ ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีพื้นบ้าน) ประจำปี พุทธศักราช ๒๕๒๙

ขอแสดงความอาลัยต่อการจากไปของคุณพ่อเปลื้อง ฉายรัศมี ในวัย 75 ปี เมื่อวันที่ 2 ธันวาคม 2550 เหลือไว้เพียงตำนานของโปงลางอีสาน ที่ลูกหลานจะสืบทอดต่อไปอีกนานแสนนาน

นายเปลื้อง ฉายรัศมี ศิลปินแห่งชาติ ประจำปี 2529 สาขาศิลปะการแสดง เครื่องดนตรีพื้นบ้านโปงลาง ได้ถึงแก่กรรมแล้วเมื่อเวลา 06.30 น.วันนี้ (2 ธ.ค.) ที่โรงพยาบาลกาฬสินธุ์ หลังจากที่เข้ารับการรักษาด้วยโรคปอดติดเชื้อ และโรคตับอักเสบมาเป็นระยะเวลาอาทิตย์เศษ โดยทางจังหวัด และวิทยาลัยนาฏศิลปกาฬสินธุ์ จะเป็นเจ้าภาพสวดพระอภิธรรมตั้งแต่วันนี้ (2 ธ.ค.) เป็นต้นไป ที่วัดไชยสุนทร อ.เมือง จ.กาฬสินธุ์

ขอบคุณข้อมูล

https://th.wikipedia.org/wiki/เปลื้อง_ฉายรัศมี

https://colossal-hill-140986.wp1.shwww.isangate.com/author/pluang.html

https://colossal-hill-140986.wp1.shwww.culture.go.th

https://colossal-hill-140986.wp1.shwww.m-culture.go.th