ผญาสอนสะใภ้ สอนลูกสะใภ้ สอนหลานสะใภ้ เป็นภาษาอีสาน
ผญาหรือภาษิตอีสานที่เว็บไซต์อีสานร้อยแปดของเราจะมานำเสนอในวันนี้เป็นผญาสอนสะใภ้ เอาไว้ให้แม่สอนลูกสะใภ้ หรือ ยายสอนลูกสะใภ้ ต้องเป็นผู้ที่อาวุโสกว่าเป็นผู้พูด
ผญาบทนี้หรือผญาบั้นนี้ (ผญาถ้าเป็นบทสั้น ๆ เรียกว่าบั้น) ใช้เพื่อสอนลูกหลานในโอกาสต่าง ๆ ส่วนมากมักจะได้ยินในงานกินดองหรืองานแต่งงานแบบอีสาน แต่ก็สามารถพูดในโอกาสอื่น ๆ ได้เช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นตอนสงกรานต์ ปีใหม่ หรือ โอกาสที่ได้เจอกัน โดยมีบทผญาที่จะนำเสนอดังนี้
ให้เจ้าลุกแต่เซ่า ตื่นก่อนนอนหลัง ให้ฟังความสามีอย่าลืนเกินควมเว่า ถึงว่ายามกินเข่าให้ผัวแพงกินก่อน ยามผัวนอนแนบข่างให้นางน้องต่ำลง
https://fb.watch/mjmRKtFR3q/
ใจประสงค์ต่อตั้งพันหมากพูยา ถึงเวลายามแลงให้แต่งครัวหุงต้ม อย่าได้มีคำส่มขมเค็มป้อยด่า ห่าอย่าได้เข้าใกล้คำเว่าให้ม่วนหู
เจ้าอย่าได้ประมาทเว่า อย่าด่ายังผัว ยอมทำตามลงตัว ดังสามเณรน้อย อย่าได้ผันหาข่อยเถียงกันโต้ตอบ ประกอบควมแม่บ้านเมื่อหน้าสิฮุ่งเฮือง
ถึงวันศีลสิบห้าให้สมมาผัวขอโทษ คาราวะไหว้เจ้าให้ผัวเจ้าย่องยาม ฮู้จักขามเขืองย่านผัวตรงตามฮีต อย่าได้ผิดบาทเบี้ยงเมืองบ้านเพิ่นสิสอน
อันว่าผัวเมียนี่กูมึงอย่าได้ว่า มีแต่ข่อยและเจ้าคำนี่กะจังควร อย่าได้หวนหาข่อคำบ่ดีเข้ามามาเหล่า
มือเบื้องซ้ายเจ้าอย่าไปเนียดใส่ผัว มือเบื้องขวาเจ้าอย่าไปเนียดใส่น้อง ให้เจ้าพากันสร้างนำกันให้ถือซอง ผัวเมียทำถืกต้อง เงินล้านกะสิหลั่งมา หนั่นตั้วอีหล่า
อย่าได้เป็นผัวด้ามพร้า เมียสากกระเบีย ให้เป็นผัวแก้วเมียแหวนมันจังสิคล่อง