ผญา ใจบ่ใสต่อน้ำแยงเงากะบ่ส่อง ใจบ่ใสต่อฆ้องตีได้กะบ่ดัง
ใจไม่ใสต่อน้ำ จะส่องเป็นกระจกเงา ก็ไม่เห็นเงา ใจไม่ใสต่อฆ้อง ถึงจะตีก็ไม่ดัง
ป้ายกำกับ : ผญา
ผญา ชาตาคาดแห้งฝนตกรินกะบ่ชุ่ม
คราวมันจะแห้ง ฝนตกโปรยปราย ก็ไม่ชุ่มฉ่ำ มันจะแล้ง ฝนตกหนัก ดินก็แห้งเป็นผุยผง
ผญา ชิ้นบ่เป็นต่อนย่างอย่าได้อ่าวจาแกง
เนื้อ ไม่เป็นชิ้นพอปิ้งย่างได้ อย่าคิดนำไปทำแกง อย่าได้นำเกลือไปคลุกเคล้า
ผญา ชาติที่หมาเห็นข้าวในมือชิงสวบ
ธรรมดาหมาเห็นข้าวในมือคน จะรีบวิ่งมาหา แต่เมื่อกินอิ่มแล้ว จะเรียกให้มาก็ไม่มา
ผญา ชื่อว่าสงสารซังกงเกวียนกำฮอบ
ขึ้นชื่อว่าวัฏฏสงสาร ย่อมหมุนวนดังล้อเกวียน เมื่อถึงคราวกรรมมาให้ผล ไม่มีใครทัดทานได้
ผญา ชื่อว่าโลกีย์กว้างเมืองคนมันบ่เที่ยง
โลกเรานี้ ไม่มีอะไรเที่ยงแท้แน่นอน เปรียบเหมือนตลิ่ง ไม่มั่นคง จะพังเมื่อใดไม่รู้
ผญา ตาบอดแจ้งบ่ฮู้ฮ่อมทางเดิน คันบ่แยงเงาหีน
คนตาปัญญาบอด ไม่รู้แนวทางเดิน หากไม่หันมองดูตนเอง ก็จะบอดไปจนแก่
ผญา งัวบ่กินหญ้าแสนสิข่มก็เขาหัก
วัวจะไม่กินหญ้า ถึงจะกดเขาบังคับ เขาก็หักเปล่า หมูจะไม่กินรำ ถึงจะตี ก็จมูกบานเปล่าๆ
ผญา ไม้บ่ทันแทกด้ามอย่าได้อ่าวฮอนตัด
ยังไม่ทันได้วัดขนาด อย่าเพิ่งตัดไม้ เพราะอาจตัดจนเหลือสั้นเกินไป
ผญา เชื้อหมากต้องบ่ห่อนหล่นไกลกก
ลูกกระท้อน ย่อมหล่นไม่ไกลต้น เชื้อสายคนผมดก หัวย่อมไม่ล้าน
ผญา เชื้อชาติช้างหางยาวสนุกแกว่ง
เกิดเป็นช้าง หางยาว แกว่งแล้วดูดี เกิดเป็นไก่หางด้วน แกว่งไปก็ตลก
ผญา เชื้อหมากส้มบ่ห่อนหวาน เชื้อแม่มานบ่ห่อนท้องน้อย
ธรรมดาว่า ส้ม ย่อมไม่หวาน คนตั้งครรภ์ ท้องย่อมไม่เล็ก