ผญาคำสอน เตือนใจ พร้อมคำแปล รวบรวมไว้มากที่สุด
ผญาคำสอน คือคำกล่าวสอนใจแฝงคติธรรม ถ้อยคำไพเราะ สละสลวย เป็นความเปรียบอุปมาอุปไมย ให้ผู้ฟังคิดดีความ ผู้ฟังนำไปปฏิบัติตามจะเป็นคนดีมีคุณธรรม เป็นคำกล่าวอิงหลักธรรมทางพุทธศาสนา และจารีตประเพณี
ป้ายกำกับ : ผญา
ผญา เขาฮักเขาก็ย่อง เขาซังเขาก็ว่า
เขารักเขาก็ชม เขาชังเขาก็ว่า อุปมาเหมือนหมาเฒ่าไม่ดูตัวเอง คอยเห่าแต่ผู้อื่น
ผญา คันเฮาทำดีแล้ว เขาซังก็ตามซ่าง
ถ้าเราทำดีแล้ว เขาจะชังก็ช่าง ถ้าเราทำถูกต้องแล้ว เขาจะถากถางก็ช่างเขา
ผญา โพศรีสร้อย ใบบ่ดกนกบ่แก่น
ต้นโพ ใบไม่ดก นกก็ไม่มาอาศัย ลูกไม่หวานอร่อย นกก็ไม่มากิน
ผญา อัศจรรย์ใจกุ้ง กุมกิน ปลาบึกใหญ่
อัศจรรย์ใจกุ้งกุมกินปลาบึกใหญ่ ปลาซิวไล่สวบแข้หนีไปซ้นเขียดจินา
ผญา ซาติที่แนวนามบ้ง แปนโต กาสิตอด
ซาติที่แนวนามบ้งแปนโตกาสิตอด ให้เฮ็ดคือดั่งม้อนใยไหมหุ้มห่อโต
ผญา อย่าได้ตี๋แถลงเว้า เอาหน่อเลา มาปลูก
อย่าได้ตี๋แถลงเว้าเอาหน่อเลามาปลูก บ่แม่นเซื้อซาติอ้อยกินได้กะบ่หวาน
ผญา แม้นน้องเป็นไหมคำฟั่น เข็นเข้าพันอยู่ในหลอด
แม้นน้องเป็นไหมคำฟั่นเข็นเข้าพันอยู่ในหลอด พี่ขอเป็นไม้กำพั้นกอดเส้นไหมไว้ในกระสวย
ผญา อย่าได้หวัง สุขย่อน เอาบุญเพิ่นมาเพิ่ง
อย่าหวังพึ่งคนอื่น คอยเขายื่นความสุขให้ สุขใครเพราะบุญใคร ไม่อาจคุ้มคลุมถึงเรา
ผญา คันเจ้าเป็นนกแอ่นแส้ว บินแส่ว อยู่กลางหาว
ถ้าน้องเป็น นกนางแอ่น ถลาแล่น บินโฉบฉาน พี่ขอเป็น นกเหยี่ยวฟาน โฉบเอาน้อง มาครองเรือน
ผญา ให้ค่อยเอาโฉมเพี้ยง ธุงซัยซร้อง พระเนตร
ทำตนอย่างธงชัย ปลิวไสวเพราะลมสะบัด แม้นลมไม่ผ่านพัด ไม่ชี้หางไม่กางธง
ผญา คันเจ้าได้ขี่ซ้าง กั้งฮ่ม เป็นพญา
เมื่อสูงยศมีกลดกาง นั่งหลังช้างอย่างพระยา อย่าลืมหมู่เสนา ผู้รักษาป้องภัยตีน