หอไตรประวัติศาสตร์ (วัดสระไตรนุรักษ์)
หอไตรวัดสระไตรนุรักษ์ เป็นแหล่งโบราณคดี ที่มีความสวยงามทางด้านศิลปกรรมและสถาปัตยกรรม ใช้เป็นสถานที่ศึกษาทางด้านศิลปกรรมและสถาปัตยกรรมได้ตามยุคนั้นๆ เป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ สงบร่มรื่น ตั้งอยู่ภายในบริเวณวัดสระไตรนุรักษ์ หมู่ที่ 1 ต.นาเวียง อ.ทรายมูล จ.ยโสธร จากหลักฐานที่ค้นพบในใบสำรวจวัดระบุตั้งเมื่อวันที่ 7 เมษายน 2002 ตรงกับรัชสมัยพระบรมไตรโลกนาถ ( พ.ศ. 1919 – 2031) จากคำบอกเล่าชาวลาวก้อ ได้อพยพหนีภัยสงครามจาก บ้านสามหมื่นภูเพียงราชอาณาจักรลาวโดยการนำของยาคูหลักคำ ได้อพยพผู้คนข้ามแม่น้ำโขง ผ่านหนองบัวลุมบัว บ้านหนองชุนใหญ่ ( ปัจจุบันตั้งอยู่ในพื้นที่ จ.ร้อยเอ็ด) จนได้มาตั้งหลักแหล่งชุมชนที่ห้วยค้า ( ที่อยู่ปัจจุบัน) และได้สร้างวัดขึ้นทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของหมู่บ้าน โดยได้สร้างศาลากลางน้ำ สำหรับเก็บตู้หนังสือพระศาสนา เรียกชุมชนตนเองว่า หมู่บ้านคำแค ต่อมาบ้านคำแคได้เปลี่ยนชื่อใหม่เป็น บ้านสระเวียง และเปลี่ยนมาเป็น บ้านนาเวียง จนถึงปัจจุบัน หอไตรกลางน้ำแห่งนี้ ได้รับการซ่อมแซมก่อสร้างใหม่ในปี พ.ศ. 2463 และปี พ.ศ. 2520 ปีพ.ศ. 2533 กรมศิลปากรได้ออกสำรวจ และประกาศขึ้นทะเบียน หอไตร วัดสระไตรนุรักษ์ เป็นโบราณสถานของชาติ ลักษณะเป็นสถาปัตยกรรมแบบพม่าหรือไทยใหญ่ เป็นอาคารไม้กว้าง 8.30 เมตร หลังคา 4 ชั้น มุงสังกะสี ต่อมาสระน้ำแห้งขอดเป็นประจำทุกปี ปลวกได้ขึ้นไปทำลายหอไตร ฯ เสียหาย ทางหมู่บ้านจึงรายงาน กรมศิลปากร เพื่อของบประมาณบูรณะซ่อมแซม ในปี พ.ศ. 2539 กรมศิลปากร โดยหน่วยศิลปากรที่ 6 ได้ออกแบบแปลนบูรณะซ่อมแซม หอไตร ฯ และได้จัดสรรงบประมาณจำนวน 1,099,000 บาท ดำเนินการบูรณะซ่อมแซมหอไตรประวัติศาสตร์ ( หอไตรวัดสระไตรนุรักษ์)โดยคงลักษณะเดิมไว้ พิพิธภัณฑ์หอไตรประวัติศาสตร์ เป็นศูนย์เก็บรวมรวมคัมภีร์ใบลานของวัดที่ตกทอดมาตั้งแต่สมัยตั้งวัด มีบางส่วนที่นำมาเก็บไว้ที่วัดมหาชัย พระอารามหลวง จังหวัดมหาสารคาม ในปัจจุบันได้ส่งคืนเก็บที่หอไตรแล้ว นอกจาก เป็นศูนย์เก็บคัมภีร์ใบลานที่สำคัญแล้วบริเวณวัดได้เก็บรวมรวมวัตถุโบราณจากชาวบ้านที่นำมาบริจาคแก่วัด รวบรวมเครื่องมือเครื่องใช้ที่ใช้ในชีวิตประจำวัน จัดแสดงบริเวณข้างศาลาการเปรียญ ได้แก่เครื่องมือจับปลา ของใช้ในครัวเรือน โดยใช้ชื่อว่า “ ศูนย์บูรณาการวัฒนธรรมไทยสายใยชุมชน ตำบลนาเวียง ”
หมู่ 1 ตำบลนาเวียง อำเภอทรายมูล
