บุญผะเหวด ร้อยเอ็ด

บุญผะเหวด หรือ งานบุญมหาชาติ เป็นประเพณีบุญตามฮีตสิบสองของชาวอีสาน หากถือเป็นเรื่องทาน ก็นับว่าเป็นประเพณีที่ชาวพุทธจะได้บริจาคทานครั้งยิ่งใหญ่ ในตำนานได้กล่าวถึงการทำบุญผะเหวด ไว้ว่า  “ฮอดเดือน 4 ให้พากันเก็บ ดอกจาน สานบั้งไม้ไผ่เสียบดอกจิก” ซึ่งพอจะอนุมานถึงสภาพทั่วไปของชาวอีสานได้ว่า ดอกจิก ดอกจานจะบานราวต้นเดือนสาม พุทธศาสนิกชนจะเก็บดอกไม้เหล่านี้มาร้อยเป็นมาลัยเพื่อตกแต่งศาลาการเปรียญสำหรับงานบุญมหาชาติและในงานนี้จะมีการเทศน์มหาชาติ ซึ่งถือว่าเป็นงานอันศักดิ์สิทธิ ผู้ใดฟังเทศน์มหาชาติจบภายในวันเดียวและบำเพ็ญคุณงามความดีจะได้รับอานิสงส์ผลบุญไปเกิดในภพพระอริยเมตไตรย์

พระเวสสันดรชาดก

ซึ่งประเพณีบุญผะเหวดนั้น สะท้อนให้เห็นถึง ความศรัทธาอันแรงกล้าในพุทธศาสนา ซึ่งชาวอีสานยึดถือและปฏิบัติกันมาช้านาน โดยการจัดงานนั้นอยู่ที่การเทศน์เรื่องพระเวสสันดรชาดกหรือเทศน์มหาชาติ มีจำนวนทั้งหมด 13 กัณฑ์ โดยมีความเชื่อว่าหากว่าฟังเทศน์ครบทั้งหมดวันเดียว และจัดเตรียมเครื่องคาย (บูชา) ได้ถูกต้อง ก็จะได้เกิดในศาสนาพระอริยเมตไตรย แต่ถ้าตั้งเครื่องคาย (บูชา) ไม่ถูกต้อง จะทำให้เกิดอาเพศและสิ่งไม่ดีตามมา จึงทำให้ทุกคนในหมู่บ้านให้ความสำคัญกับงานนี้มาก

ทั้งนี้ ชาวอีสานจะทำบุญผะเหวด ปีละ 1 ครั้ง ระหว่างเดือน 3 เดือน 4 ไปจนถึงกลางเดือน 5 โดยจะมีวันรวม เรียกว่า วันโฮมบุญ พุทธศาสนิกชนจะมาช่วยกันจัดตกแต่งศาลาหรือสถานที่ที่จะทำบุญ จัดเตรียมเครื่องสักการะ ดอกไม้ ธูปเทียน ข้าวตอกอย่างละพันก้อน มีการตั้งธงใหญ่ไว้แปดทิศและมีศาลเล็กๆไว้เป็นที่เก็บข้าวพันก้อนและเครื่องคาวหวานสำหรับ ผี เปรตและมาร รอบๆ ศาลการเปรียญจะแขวนผ้าผะเหวด เป็นเรื่องราวของพระเวสสันดร ตั้งแต่กัณฑ์ที่ ๑ ถึงกัณฑ์สุดท้าย

กินข้าวปุ้น บุญผะเหวด ฟังเทศน์มหาชาติ

ซึ่งการจัดงานบุญผะเหวดที่ถือว่าจัดได้ยิ่งใหญ่และเป็นเอกลักษณ์ก็ต้องยกให้จังหวัดร้อยเอ็ด โดยจะจัดในช่วงสัปดาห์แรกเดือนมีนาคมของทุกปี ในชื่องาน “กินข้าวปุ้น บุญผะเหวด ฟังเทศน์มหาชาติ” ชาวร้อยเอ็ดจะจัดร้านข้าวปุ้นพร้อมทั้งน้ำยาหลากหลายชนิด ให้ผู้มาร่วมงานได้กินฟรีตลอดทั้งงาน พร้อมจัดกิจกรรมการแข่งขันกินข้าวปุ้น ชิงเงินสดและถ้วยรางวัล นอกจากนี้ ยังมีการแสดงศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้าน การประกวดดนตรีพื้นบ้าน รวมทั้งการเทศน์มาลัยหมื่นมาลัยแสน ส่วนในช่วงกลางคืนจะเป็นการแสดงแสง สี เสียง โดยเป็นเรื่องราวของพระเวสสันดรชาดก การแสดงโขนจากกรมศิลปากรเรื่อง รามเกียรติ์ และหนังตะลุง ให้ชมฟรีตลอดทั้งคืน

ใครที่สนใจ เดือนหน้านี้ก็เตรียมตัวเก็บกระเป๋า เพื่อไปร่วมงานบุญครั้งใหญ่กันได้

ขอขอบคุณรูปภาพและข้อมูลจาก

• thailandtraditionblog.wordpress.com
• suvarnabhumiairport.com
• กอหญ้าริมดอย pantip.com