การปลูกถั่วพู ผักสามัญประจำบ้าน

ถั่วพู ผักที่นิยมกินกับน้ำพริก กินสด ๆ หรือจะนำไปทำอาหารอีสานได้หลายเมนู เป็นพืนที่ปลูกง่ายและสามารถปลูกได้ในดินทุกชนิด แต่พื้นที่ที่ใช้ในการปลูกถั่วพู จะต้องเป็นพื้นที่ที่ไม่มีน้ำท่วมขัง เพราะรากของถั่วพูจะไวต่อการท่วมขังของน้ำและพื้นที่ที่จะปลูกจะต้องมีระบบระบายน้ำที่ดีอีกด้วย ทั้งนี้ในการปลูกถั่วพูจำเป็นจะต้องมีการขึ้นค้างเหมือนการปลูกถั่วฝักยาว เนื่องจากเป็นพืชล้มลุกข้ามฤดูที่มีอายุการเก็บเกี่ยวแค่ 60-110 วัน

ถั่วพู

ยำถั่วพู

การเตรียมต้นกล้าถั่วพู

การปลูกถั่วพู เริ่มต้นโดยผสมดิน ปุ๋ยหมักชีวภาพ และแกลบดำ อย่างละเท่า ๆ กัน เนื่องจากถั่วพูเป็นเมล็ดที่แข็ง จึงต้องนำไปแช่ในน้ำอุ่นที่อุณหภูมิที่สามารถนำมือไปแช่ในน้ำได้นาน  กรอกถุงเพาะหยอดเมล็ดถั่วพูถุงละเมล็ด รดน้ำให้ชุ่มทุกวันเมื่อต้นถั่วมีใบจริง 2-3 ใบ ก็นำไปปลูกได้

เมล็ดถั่วพู

การเตรียมดินปลูกถั่วพู

ไถยกร่องแล้วใส่ปุ๋ยคอกมารองพื้นในหลุมที่จะปลูก ระยะห่างระหว่างแถวควรให้ห่างประมาณ 2 เมตรและต้นควรจะห่างประมาณ 1 เมตร ถั่วพลูเป็นพืชที่มีรากลึกปานกลาง การเตรียมดินไถลึกประมาณ 25-30 เซนติเมตร จากดินไว้ประมาณ 7 วัน ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก พรวนดินให้ละเอียดแล้วยกร่องแปลงให้มีทางเดิน

ถาดเพาะเมล็ด

การเตรียมหลุมและค้างปลูกถั่วพู

• ควรปลูกหลุมละ 1 ต้น ห่างกัน 2 x 2 เมตร
• รองก้นหลุมด้วยปุ๋ยหมักชีวภาพประมาณ 1/2 กก/หลุม
• ค้างถั่วพูควรเป็นเสาไม้ไผ่ที่แข็งแรง เพียง 1 หลัก ต่อหลุม ยาว 2-25 เมตร
• ฝังหลักค้างให้มั่นคง

การทำค้างถั่วพู

ขั้นตอนการปลูกถั่วพู

การปลูกใช้ระยะปลูกระหว่างต้น 60 เซนติเมตร และระยะระหว่างแถว 100 เซนติเมตร ถั่วพูนิยมปลูกด้วยเมล็ด หลังจากเตรียมดินเสร็จแล้ว ให้ขุดหลุมปลูกตามระยะปลูก หยอดเมล็ดลงหลุมๆละ 5 เมล็ด ลึกประมาณ 2 เซ็นติเมตร กลบด้วยดินบางๆ คลุมด้วยฟางข้าว รดน้ำให้ชุ่มชื่น หลังจากเมล้ดงอก ประมาณ 1-2 สัปดาห์ให้ถอนแล้วแยกเหลือหลุมละ 3 เมล็ด

การดูแลถั่วพู

• ปลูกต้นกล้าและรดน้ำให้ชุ่มทุกวัน
• ใช้เชือกกล้วยผูกพันหลักค้าง
• ควรเติมปุ๋ยหมักชีวภาพประมาณ 100 กรัมต่อต้น ทุกๆ 15 วัน
• ฉีดน้ำสะเดาหมักทุก ๆ 7 วัน แต่ถ้าหากมีเพลียอ่อนให้เพิ่มน้ำยาหมักฉุนและกากน้ำตาลฉีดพ่นยามสายๆของทุกวัน

ดอกถั่วพู

การทำค้างถั่วพู

มีวิธีทำหลายแบบ  เช่น ค้างเดียวปักตรงหลุมละ 1 หลัก โดยใช้ไม้ลวดขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 1 นิ้ว ยาวประมาณ 2 เมตร หรือค้างแบบคู่ คือปักค้างตรงทุกร่อง และรวมปลายเป็นคู่ๆไป หรือใช้ตาข่ายขึงเป็นร่องๆ แต่ต้องมีหลักไม้ปักทุกหลุมเพื่อคอยพันหลักเถาถั่วพูและพันหลักด้วยจะช่วยให้เต็มค้างได้ไวขึ้น

ค้างถั่วพู

การรดน้ำและใส่ปุ๋ยถั่วพู

ควรให้น้ำอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้เพียงพอต่อความต้องการของพืชที่ปลูกควรรดน้ำทุกวันเช้าและเย็น ใส่ปุ๋ยชีวภาพและฉีดสมุนไพรไล่แมลงทุก ๆ 7 วัน ควรใส่ปุ๋ยเคมีสุตร 12-24-12 ,15-15-15 อัตร 50 กก/ไร่ แต่ทั้งนี้ต้องขึ้นอยู่กับความอุดมสมบูรณ์ของดิน ให้เริ่มใส่ปุ๋ยหลังจากที่ปลุกได้ประมาณ 30 วัน ส่วนการกำจัดวัชพืช  ต้องคอยถอนหรือถากหญ้าอยู่เสมอ เพื่อไม่ให้วัชพืชแย่งปุ๋ยแย่งน้ำถั่วพู

การเก็บเกี่ยวถั่วพู

การปลุกถั่วพูด้วยเมล้ด ใช้เวลาประมาณ 3-4 เดือน จึงจะออกดอก และให้ผักโตให้ได้ขนาดจึงเก็บไปขายหรือบริโภคได้ ในการเก็บเกี่ยวถั่วพู ควรเก็บเกี่ยวในตอนเช้าและตอนเย็นเท่านั้น เพราะกลีบถั่วพูเป็นกลีบที่บาง หากเก็บเกี่ยวในตอนสายหรือช่วงที่แดดร้อนมากๆจะทำให้กลีบถั่วพูช้ำ ไม่สวยไม่เป็นที่ต้องการของลูกค้า เวลาเก็บเกี่ยวควรจะหาใบตองหรือถุงพลาสติครองตระกล้าไว้ เพื่อป้องกันไม่ให้กลีบถั่วพูช้ำ

การดูแลถั่วพู

โรคและแมลงในถั่วพู

ถั่วพูไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องโรคมากนักแต่นาน ๆ จึงจะพ่นสารป้องกันกำจัดโรคบ้าง แมลงที่พบก็จะมีแต่ เพลี้ยไฟ เพลี้ยอ่อน หนอนกระทู้ผัก สามารถป้องกันและกำจัดได้  โดยใช้วิธีธรรมชาติปลอดสารพิษมาก็ช่วยได้

ขอขอบคุณข้อมูลและภาพประกอบ

• ผักพื้นบ้าน กรมส่งเสริมการเกษตร

ถั่วพูพร้อมเก็บเกี่ยว

ประกาศซื้อขายอุปกรณ์และพันธุ์ถั่วพู ได้ที่เว็บบอร์ดโสเหล่อีสานร้อยแปด ฟรีไม่มีค่าใช้จ่าย