ภาษาอีสานทั้งหมด 10051 - 10060 จาก 17431
-
ห้าม
แปลว่า : เรียกหญิงที่เป็นเมียเจ้านายว่า นางห้าม ถ้ามีศักดิ์เป็นหม่อมเรียก หม่อมห้าม ชื่อพระพุทธรูปปางหนึ่งอยู่ในอิริยาบถยืน มือซ้ายห้อยลงข้างกาย มือขวาแบตั้งขึ้นเสมออก เป็นอาการห้ามเรียก พระปางห้ามญาติ ชื่อพระพุทธรูปปางหนึ่งมือทั้งสองตั้งขึ้นเสมออก เป็นอาการห้าม เรียก พระพุทธรูปปางห้ามสมุทร. -
ห้าม
แปลว่า : ห้ามไม่ให้ทำ เช่น ยับยั้งศึกเรียก ห้ามทัพ สั่งไม่ให้ทำเรียก ห้ามปราม ทำให้เลือดหยุดเรียก ห้ามเลือด อย่างว่า กูก็อธิษฐานแล้วทานตนตามช่าง มึงถ้อน เทื่อนี้กรรมฮอดแล้วรือห้ามห่อนเป็น (สังข์). -
หาย
แปลว่า : สูญ หาไม่พบ ไม่ปรากฏ หมดสิ้น พ้นจากโรค อย่างว่า น้องก็ฮักฮูปเจ้าล้านท่อทนอก ว่าจักหายอาฮมส่วนกระหายหิวข้อน เทื่อนี้วันตกมื้อเดือนได้ขวบ ยามหนึ่งฮ้อนกระหายแล้วเล่าหนาว (ฮุ่ง). -
หาว
แปลว่า : ที่แจ้ง ท้องฟ้า อย่างว่า ย่องย่องผ้ายอากาศกลางหาว (สังข์) สะยานกลางหาวแกว่งตาวปุนเปื้อง (กา). -
ห่าว
แปลว่า : ดาวไถ ชื่อดาวกลุ่มหนึ่ง มีลักษณะเหมือนไถ เรียก ดาวห่าว ชื่อเครื่องดักสัตว์อย่างหนึ่ง มีหอกและปืนเป็นต้น มีสายพานติดไว้เมื่อคนหรือสัตว์ถูกสายพานทึ่ขึงไว้เครื่องดักจะลั่นลง ปืนหรือหอกจะทำอันตรายทันที เรียกเครื่องดักชนิดนี้ว่า ห่าวห้างสัตว์. -
ห้าว
แปลว่า : คึกคนอง สัตว์คึกคนอง เรียก สัตว์ห้าว อย่างว่า สิงห์เสือห้าวยามหนาวผยองดีด (บ.) ชุมหนึ่งอัศดรห้าวแขวนเนืองนันหิ่ง ทำท่าย้องคือผ้ายเผ่นผยอง (สังข์) เสียงแกว่งศร อย่างว่า ฮวายอาคมแกว่งศรแสงห้าว (กาไก) คนแก่คนองเรียก หังหงอกห้าว อย่างว่า คันว่าหัวหงอกห้าวสาวน้อยกะบ่ปาน น้องเอย (ขุนทึง). -
หาวนอน
แปลว่า : ง่วงนอน อ้าปากระบายลมออกเมื่อเวลาง่วงนอน เรียก หาวนอน. -
หำฟาน
แปลว่า : ชื่อเห็ดชนิดหนึ่ง ดอกกลม สีเหลือง เนื้อเหนียวกินดิบโดยไม่ต้มก็ได้ เรียก เห็ดหำฟาน. -
หำมัน
แปลว่า : หัวมันเล็กๆ ติดอยู่ตามเครือเถา เรียก หำมัน. -
หำหมากมี้
แปลว่า : ส่าขนุน ลูกหมากมี้เล็กๆ ที่เกิดขึ้นก่อนที่ลูกใหญ่จะเกิด เป็นนิมิตรหมายว่าต่อไปหมากมี้ลูกใหญ่จะเกิดแล้ว.