ภาษาอีสานทั้งหมด 8041 - 8050 จาก 17431
-
ยั้ง
แปลว่า : หยุดไว้ พักอยู่อย่างว่า บาก็พักเมื่อยยั้งยามหนึ่งเดินไป ธรงตนเลยล่วงตามตนน้อง หลิงผาด้าวดอยขวางเขามาศ คือฮูปช้างทยานล้ำล่วงโขลง (สังข์). -
ยั่งยั่ง
แปลว่า : หยด ย้อย ไหล อย่างว่า สองก็ยั่งยั่งย้อยฮำราชอุณหกะ ภูมีเมิลมุ่งดูดาถ้วน พระก็มีคำเท้าอัยโกมหาเอก สูค่อยค้ำพลถ้าส่ำราญ แด่รือ (สังข์) ยั่งยั่งน้ำย้อยเนตรนองไหล ยินอาฮมณ์ดั่งปานเป็นบ้า ดูดั่งฮามเฮือนแก้วกูไกลกินโศก เวรนี้พระพี่คึดเพื่อหน้าคนิงไว้แว่นทวง. -
ยับยับ
แปลว่า : แสงแวบๆ ยิบๆ อย่างว่า เสียงพาดฆ้องเดิงเดิดกาละสับ ระงมนันยิ่งครางคุงฟ้า ยับยับเหลื้อมจามรไกวแกว่าง บานั่งฮ้านเทิงแท่นอิงหมอน (ฮุ่ง) หลิงเห็นยับยับเหลื้อมดาราแฝงพ่าง (ฮุ่ง). -
ยัวรยาตร
แปลว่า : เดินไป อย่างว่า เมื่อนั้นศิลป์ชัยท้าวจาสารชมชื่น เฮาจักไปแปรม้างมารต้องต่อมือ แท้แล้ว ค้อมว่าบาแถลงแล้วลาสารยัวรยาตร ช้างก็แหนแห่เจ้าจอมช้อยส่งไป (สังข์). -
ยัวรแย้ม
แปลว่า : สวยสด อย่างว่า ผิวโสดย้อยยังยิ่งพระแขไข ภูมีทรงโฉมสดฉลาดคมยัวระแย้ม เหมือนดั่งเทพาไล้ริจนานำฮูป พระก็เป็นหน้าท้าวเสมอฟ้าแทบอินทร์ (ฮุ่ง). -
ยัวระย้าย
แปลว่า : เดินไปมา อย่างว่า ยามเมื่อลีลาคือคู่หงส์ยัวระย้าย (ฮุ่ง). -
ยัวะ
แปลว่า : ตำหนักๆ เช่น ตำหมากส้มครกใหญ่ เรียก ยัวะหมากส้ม. -
ย่า
แปลว่า : ใช้เป็นคำห้าม ย่อมาจากอย่า อย่างว่า ยามเมื่อผัวโกรธกล้าเมียค่อยฟังสงัดอยู่เนอ ยามเมื่อเมียพวมฟุนผู้ผัวยาเตื้อง (หน้าผาก) ยาได้หึงหวงห้ามไปมาให้มีหมู่มีพี่น้องนำก้นกะอุ่นใจ ไปกับอ้ายนำทางชิได้ม่วน ฮอดฮ่มไม้ยังชิได้หยอกกัน (กลอน) -
ย่า
แปลว่า : แม่ของพ่อ เรียก ย่า หรือหญิงที่เป็นชั้นเดียวกับแม่ของพ่อ เรียก ย่า อย่างว่า ย่านี้เถ้าแก่แล้วเนื้อเหี่ยวหนังยาน หูตาเสียบ่คือยังน้อย มันบ่สอยวอยหน้าโสภาคือหนุ่ม ยามเมื่อเถ้าแก่แล้วแนวนี้ซู่คน แท้แล้ว (ย่า). -
ยาก
แปลว่า : ความลำบาก แยกออกได้เป็น ๒ คือ ยากกายและยากใจ อย่างว่า ถากไม้ขวานบ่เข้านี่กะยาก บ่มีเข้ากินลูกหลานหลายนี่กะยาก ตายบ่มีพี่น้องหามไปถิ่มนี่กะยาก ตอกลิ่มใส่ลายขัดนี่กะยาก ไปวัดมนต์เข้าหัวบ่อยู่นี่กะยาก ไต่ขัวไม้ลำเดียวนี่กะยาก (ภาษิต).