ภาษาอีสานหมวด "อ" 217 - 226 จาก 995
-
อ้อยอิ่นออย
แปลว่า : ไม่จืดจาง รักไม่จืดจาง เรียก นัวระอ้อยอิ่นออย อย่างว่า แม้งหนึ่งเถิงสถานกว้างนารีลิวลี่ ที่นั้นอินทร์ปลูกไว้ดวงส้มแก่สมณ์ ตาปะโสเหล้นหลายทางยูท่าง ฮักฮูปน้องนัวระอ้อยอิ่นออย (สังข์). -
อ้อลำ
แปลว่า : ชื่อมนต์ชนิดหนึ่ง คล้ายกับอ้อเทศน์และอ้อปล่อง เสกแล้วจดจำคำกลอนได้ดี ไปลำที่ไหนก็มีคนนิยมชมเชยว่าลำดี มีข้อที่น่าสังเกตอย่างหนึ่ง การเรียนอ้อทุกอย่างมักจะมีคะลำ บางอย่างคะลำอาหารที่เป็นเดนสัตว์ คะลำไม่ให้กินอาหารที่เรือนคนตาย คะลำไม่ให้กินเศษของคน ถ้าปฏิบัติตามไม่ได้ก็มักจะเป็นปอบ ผู้เรียนอ้อจะต้องปฏิบัติให้ถูกตามครูบาอาจารย์สั่งทุกประการ มนต์นั้นจึงศักดิ์สิทธิ์และไม่เป็นภัยแก่ตัวเอง. -
อ้อแอ้
แปลว่า : เสียงเด็กที่เริ่มหัดพูด หรือเสียงพูดไม่ชัดอย่างเสียงคนเมาพูด. -
อะเคื้อ
แปลว่า : งาม หญิงที่มีรูปร่างงาม เรียก อะเคื้อ อย่างว่า เจ้ามะทีศรีอะเคื้อหน้าหนุ่มเนื้อใสงาม (เวส). -
อะญะ
แปลว่า : ลักษณะของสิ่งของที่กองไว้ไม่เป็นระเบียบ เรียก กองอะญะ. -
อะลาง
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ใบและต้นคล้ายต้นหางนกยูง แต่ลำต้นใหญ่กว่า ใช้เผาถ่านทำหมื้อบั้งไฟหมื่น บั้งไฟแสน. -
อะเลา
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ใบและต้นคล้ายต้นอะลาง แต่เล็กกว่า ใช้เผาถ่านทำหมื้อบั้งไฟเหมือนกัน. -
อะฮวน
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ดอกชนิดหนึ่ง เป็นไม้ดอกมีกลิ่นหอม เรียก ต้นอะฮวน อาฮวน ก็ว่า อย่างว่า กะดันงาพร้อมอะฮวนหอมห่วง (กา). -
อะแฮม
แปลว่า : กระแอม ทำเสียงในลำคอคล้ายไอ เพื่อให้คอโปร่งหรือหายแหบ เรียก อะแฮม อย่างว่า ฟังเสียงอะแฮมปานเสียงม้าฮ้อง ใผกะย้องว่าเจ้าผู้งาม บ่อยากถามดอกย้านเพิ่นอ่ง (บ.). -
อัก
แปลว่า : เครื่องสำหรับคัดด้ายหรือไหมโบราณเรียก กี้ ใช้พันด้ายหรือไหมเป็นตอนๆ ตามลำดับเส้นใหญ่และเล็ก.