ประโยคสนทนาภาษาอีสาน 11 - 20 จาก 2286

ก้ำฝ่ายนั้นเขาว่าจั่งได๋
แปลว่า พวกนั้นเขาว่ายังไง
อยู่ไกลกันคนละก้ำ
แปลว่า อยู่ไกลกันคนละแห่ง
เป็นคำเก่า พบในกลอนผญา

คำที่มักได้ยินบ่อย ๆ เช่น บักหมานพอก่ำก่า หมายถึง คุณหมานเป็นคนที่ทำอะไร หรือรู้อะไร แบบงู ๆ ปลา ๆ

น้องปูเรียนหนังสือพอก่ำก่า
หมายถึงยังไม่เก่งพอ  

ขี้เกี้ยมสองโตจับอยู่ข้างฝา

(กรุณาอ่านเป็นสำเนียงภูไทอำเภอนาแก)
หย่ามากีดหนำหมู่นี้หนา จักหน้อยแหล่พ้อได่นิ
แปลว่า อย่ามาทำเกะกะแถวนี้นะ เดี๋ยวเจอ...

ตำบักหุ่งครกนี้ มันคือมาแซบ กะด้อกะเดี้ยแที

แปลว่า ส้มตำครกนี้อะไรจะอร่อยขนาดนั้น

เป็นคำที่ใช้ย้ำ

มื้อนี้เจ้าสิเฮ็ดงานหยั๋งกะด้อกะเดีย บ่เซากินเข่าติ 

บ่าวหน่อ เจ้ามามากะด้อกะเดี้ยอีหลี เฮ็ดwebsite มาอย่างมวน
แปลว่า
บ่าวหน่อ คุณช่างเหลือเกินจิงๆ ทำ website ออกมาอย่างสนุกสนาน 

#กระด้อกระเดี้ย

ช่วงนี่ไกล้สิฮอดเดือนสิบเอ็ดแล้ว ไกล้สิออกพรรษา ยามมื่อแลงกะสิได้ยินเสียงเด็กน้อย จูด "กะโพก" ดังตู้มต้ามตู้มต้ามอยู่ หรือบางคนกะปล่อยโคมไฟขึ้นฟ้า ผู้ใหญ่กะให่บอกลูกบอกหลาน ว่าให่เล่น "กะโพก" อย่างระมัดระวัง อย่าสะดึกใส่กัน โดยเฉพาะ "กะโพก" สามเหลี่ยม มันแตกแฮงคัก

หมายความว่า
ช่วงนี้ก็ไกล้จะถึงเดือนสิบเอ็ดแล้ว ไกล้จะออกพรรษา ยามเวลาเย็นก็จะได้ยินเสียงเด็กๆ จุด "ประทัด" ดังตู้มต้ามตู้มต้ามอยู่ หรือบางคนก็ปล่อยโคมไฟขึ้นฟ้า ผู้ใหญ่ก็ให้บอกลูกบอกหลานหน่อนนะ ว่าให้เล่น "ประทัด" อย่างระมัดระวัง อย่าโยนใส่กัน โดยเฉพาะ "ประทัด" สามเหลี่ยม มันแตกรุนแรงมาก

บ่าวบั้งไฟ บักกึ่มเอ้ย พ่อใหญ่ให้ไปเฮ็ดเวียกให้สำนี้กะเฮ็ดบ่ได้

แปลว่า
บ่าวบั้งไฟ ไอ้คนโง่ (ไม่เอาไหน) ตาใช้ไปทำธุระให้แค่นี้ก็ทำไม่ได้

เจ้าบ่อาบน้ำเบาะ คือ กุยแท้

แปลว่า คุณไม่ได้อาบน้ำมาหรอ ทำไมถึงตัวเหม็บจัง

บักสีเป็นเด็กดมกาวน้ำบ่เคยอาบจักเทื่อ ย่างกายคนพอจะเป็นลม ทิดมากะเลยทักว่า
บักสีมึงคือกุยแท้  

คำว่า เกิ่ง โดยรวมๆจะหมายถึง เท่ากัน, เท่าทียมกัน, เทียบเท่า, เสมอ
มาดูตัวอย่างกันครับ

มื้อวานเพิ่นมาเว้าความกันอยู่เฮือนผู้ใหญ่บ้าน เรื่อง เกี่ยวกับบักต๊อกไปหลอยเมียไทบ้านเพิ่น
เพื่อความเกิ่งกัน เพิ่นเลยให้ตัวแทนผุ้เสียหายกับโตแทนผู้ซาย มีเกิ่งกันนำ คือ มีท่อๆ กัน
สิเฮ็ดให้การเว้าเทือนี้ เป็นกลางที่สุด

แปลว่า

เมื่อวานนี้ มีการเรียกคนมาว่าความกันที่บ้านผู้ใหญ่บ้าน เรื่องที่บักต๊อก ไปแอบคบชู้กับเมียชาวบ้าน
เพื่อความเท่าเทียมกัน ผู้ใหญ่ได้แบ่งให้มีตัวแทนผู้เสียหาย เท่ากันกับ ผู้ชาย

ท่อ, ท่อๆ คือ เท่า, เท่าๆกัน

มาดูอีกตัวอย่างนึงนะครับ

ตะกี้สิมีตาชั่งแบบเป็นคาน เรียกว่า คานซั่ง คือ สิมีลูกตุ้มวัดน้ำหนักกับของที่นำมาซั่ง หากว่า ของมีน้ำหนักท่อกัน หรือ เกิ่งกัน คานกะสิขนานกับพื้นดิน

แปล
เมื่อก่อนตาชั่งแบบเป็นคาน จะมีลักษณะเป็นลูกตุ้มวัดน้ำหนักกับสิ่งของที่นำมาชั่ง หากของมีน้ำหนักเท่ากัน คานจะขนานกับพื้น

บรรทุกของใส่รถให้ "เกิ่ง"กัน
แปล บรรทุกของใส่รถให้ "ได้สมดุล"กัน  

คันเจ้าอยู่เฮือน ให้เกียหมูนำแหน่เด้อ ข่อยสิไปเอาบุญแอว
แปลว่า
หากคุณอยู่บ้าน ให้เอาอาหารให้หมูด้วยนะ ฉันจะไปงานแต่งงาน