ภาษาอีสานมาใหม่ 10588 - 10597 จาก 17431
-
ผืน
แปลว่า : เป็นลักษณะนามของวัตถุแบบบาง เช่น ผ้า เสื่อ. -
ผึ่ง
แปลว่า : ตาก ผ้าตากแดดเรียก ผ้าผึ่งแดด. -
ผีดหลีด
แปลว่า : ไปอย่างไว เช่น แย้ไปอย่างไว เรียก แย้ผีดหลีดไป ถ้าเป็นสัตว์ตัวใหญ่ เรียก ผูดหลูด. -
ผีด
แปลว่า : เปรียว ไว เล็ก เช่น แย้ตัวเล็กเรียก แย้ผีด ปีด ก็ว่า. -
ผีก
แปลว่า : ปลีกหรือหลีก เรียก ผีก อย่างว่า ทวายทองเค้าคณาหลวงเหลียวผ่อ มอมม่ายเต้นตามผู้ผีกไกล (สังข์). -
ผีก
แปลว่า : ปลีกหรือหลีก เรียก ผีก อย่างว่า ทวายทองเค้าคณาหลวงเหลียวผ่อ มอมม่ายเต้นตามผู้ผีกไกล (สังข์). -
ผี่
แปลว่า : คลี่ออก เรียก ผี่ออก เปิดออกเรียก ผี่ออก เช่น ผี่ตา เป็นต้น. -
ผี่
แปลว่า : ชื่อลำห้วยแห่งหนึ่งอยู่ในเขตอำเภอตระการพืชผล จังหวัดอุบลราชธานี ในวรรณคดีอีสานเรื่อง คชนาม กล่าวถึงพระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นช้างชื่อ คชนาม เมื่อคชนามพาแม่ไปตามหาพ่อถึงสถานที่แห่งหนึ่งแล้วหยุดพักขุดเอาเผือกมัน แม่ถูกยักษ์ทำร้าย คชนามต่อสู้กับยักษ์ได้ชัยชนะ ยักษ์จึงให้ขุมคำที่ตนเฝ้ารักษาแก่คชนาม (บ้านขุมคำยังมีปรากฏอยู่ในปัจจุบัน) คชนามได้คำก็หาบมาจนถึงลำห้วยแห่งหนึ่งจึงเปิดดู ห้วยนั้นชื่อห้วยผี่ คำว่าผี่คนสมัยใหม่ไม่เข้าใจจึงเปลี่ยนเป็นห้วยทีจนบัดนี้. -
ผีเฮือน
แปลว่า : โบราณอีสานกล่าวว่า เฮือนมีผี กฏีมีพระ ผีเฮือนโบราณหมายถึงพ่อแม่ พ่อแม่มีหน้าที่และอำนาจสูงสุดภายในเรือน จะให้คุณและให้โทษแก่คนภายในบ้านเรือนอย่างไรก็ได้ พ่อแม่จึงเปรียบเสมือนเป็นผีเฮือน หากพ่อแม่ไม่เอาใจใส่ คนภายนอกคือผีป่าจะมาแทรกแซง ทำให้พ่อแม่ลูกแตกเจ็บจากกัน. -
ผีเฮ็ด
แปลว่า : แกล้งทำ เช่น ไม่เจ็บแกล้งทำเป็นเจ็บ ไม่ไข้แกล้งทำเป็นไข้ เรียก ผีเฮ็ด อีกอย่างหนึ่ง คนที่ผีเข้าเจ้าสูญ เพราะล่วงเกินจารีตประเพณีเรียก ผีเฮ็ด คนที่เคารพนับถือหรือผู้เถ้าผู้แก่หรือนับถือผี จะมีอายุยืน อย่างว่า ยำผีเถ้า ยำเจ้ายืน (ภาษิต).