ภาษาอีสานมาใหม่ 10713 - 10722 จาก 17431
-
ผ่อง
แปลว่า : ปลั่ง ปราศจากมลทิน ไม่ขุ่นมัว คนที่มีรูปร่างปราศจากมลทิน เรียก ผิวผ่อง อย่างว่า นางกษัตริย์น้อยนงศรีสอนใหญ่ ผิวผ่องหน้าขาวแจ้งสิ่งพระจันทร์ (สังข์). -
ผอง
แปลว่า : ทั้งหมด ทั้งสิ้น อย่างว่า เสนาพร้อมเพ็งผองอ้ายเถื่อน ประดับหมู่พร้อมอวนเจ้าคู่คน (ฮุ่ง). -
ผอง
แปลว่า : ตัก ตวง การตักหรือตวงสิ่งของด้วยเครื่องตวง เรียก ตอง เช่น ผองเหล้า ผองยา ผองปลาแดก ผองหมากพริก. -
ผอง
แปลว่า : ถึง จนกระทั่ง เช่น รอจนกระทั่งกลับมาเรียก ผอง อย่างว่า เมื่อนั้นพระเล่าปุนคำต้านเติมคดีสอนสั่ง สูพี่พร้อมอยู่นี้ผองเท้ารอบคืน พุ้นเถิ้น (สังข์). -
ผ่อเขา
แปลว่า : มองดูภูเขา อย่างว่า เลยเล่าพรากที่นั้นเดินดุ่งพระคีรี กลายดงขวางผ่อเขาเขียวขึ้น (สังข์). -
ผ่อไกล
แปลว่า : มองกาลไกล อย่างว่า ประสงค์เจ็ดน้อยทองสีสายเลือด พระองค์แล้ว ขอพระคึดยืดเยื้อผายเผี่ยนผ่อไกล แด่ถ้อน (สังข์). -
ผอกพ้น
แปลว่า : เลย เกิน การทำที่เลยขอบเขตเรียก ผอกพ้น เช่น กลัวจนเกินไป อย่างว่า ย้านผอกพ้นมาแล่นซูนตอ เพิ่นบ่ขอโตซ้ำผัดให้ คันให้แล้วค้างอยู่เอิมเยิม (กาพย์ปู่) นอนหลับจนลืมสติเรียก หลับผอกพ้น. -
ผอก
แปลว่า : เลี้ยงผีเรียก ผอกผี เครื่องผอกผีจะเอาอะไรแล้วแต่ผีชอบ จะเป็นของคาวของหวานก็ได้ ผีที่ให้โทษให้คุณ ถ้าเราไม่ผอกมันก็จะให้โทษ ถ้าเราผอกก็ได้คุณ เด็กที่เกิดใหม่พอล้างเสร็จคนโบราณก็ผอกผีพรายผายผีป่า พร้อมทั้งกล่าวคำผอกว่า กูหุกกูหุก กุกกูกุกกู แม่นลูกสูเอาสามื้อนี้ กลายมื้อนี้เมือหน้าลูกกู (ประเพณี). -
ผ่อ
แปลว่า : ดู อย่างว่า ผ่อดูเสินเสินช้างชายเชิงยกย่าง ม้าแผ่ล้อมระวังแส้สู่มะฮาม (สังข์). -
ผลู
แปลว่า : ทาง (ข.) ทางเลี้ยวเรียก ผลูบด ทางแยกเรียก ผลูแบก อย่างว่า แต่นั้นขึ้นขี่ม้าเลยล่วงเดินผลู ฝูงสาวเมือชานขวางผ่อคอยคนใช้ ชะบุเนื้อนางแสงหุยฮุ่ง ในโลกใต้ลุ่มฟ้างามแต้งจั่งเห็น (ฮุ่ง).