ภาษาอีสานมาใหม่ 6641 - 6650 จาก 17431
-
ฮงฮง
แปลว่า : สุกใส แวววาว แสงสีของปราสาทราชมณเทียรสุกใส เรียก แสงฮงฮง อย่างว่า เมื่อนั้นนางหนุ่มท้าวธรงธูปขานฮับ คับคาเถิงข่วงคลองคนล้อม ฮงฮงเหลื้อมรังสีใสส่อง ภูเบศรเจ้าทังน้องออกอวน (สังข์) แก้วที่มีแสงสุกใส เรียก ใสฮงฮง อย่างว่า เห็นว่าได้หน่วยแก้วอย่าฟ้าวเปิบใจหลาย หาดห่าฮงฮงใสหน่วยขวางใผชิฮู้ (กลอน) ไฟที่มีแสงสุกใส เรียก ไฟฮงฮง อย่างว่า ออระเนกเนื้อเจ้ายี่ลาลง ฮงฮงไฟเฮื่อเฮืองทุกด้าน ดินผงกลั้วตีนพลายหนักเนื่อง ขายี่ขึ้นมือกว้านฮุ่งสาว (ฮุ่ง). -
ฮ้ง
แปลว่า : อาการช้ำของโป้มือ (หัวแม่มือ) เกิดจากดำนาแก่น เรียก มือฮ้ง หรืออาการที่น้ำไหลลอดคันนา เรียก คูฮ้ง อย่างว่า เห็นว่าปลาทอต้อนหมายชิตำปลาแดก บาดห่าต้อนเจ้าหลูคูเจ้าฮ้งชิพายข้องปื่งดัง (กลอน). -
ฮง
แปลว่า : พัง ทะลาย อย่างว่า ฮ้อยขวบอย่าอนตาย นอนสองเฮียมฮ่วมห้อง มีญิงชายช้อนหน่อ น้ำต้องก็อย่าฮง (ฮุ่ง). -
ฮ
แปลว่า : เป็นพยัญชนะพวกอักษรต่ำ ไม่มีใช้ในภาษาบาลีและสันสกฤต ในภาษาไทยกลางใช้ตัว ร. เป็นพื้น ส่วนภาษาอีสานส่วนมากใช้ตัว ฮ. แทนตัว ร. และที่ใช้ตัว ร. เหมือนภาษาไทยกลางก็มีเป็นส่วนน้อย. -
ไอศวรรย์
แปลว่า : ความเป็นเจ้าเป็นใหญ่ ความเป็นพระเจ้าแผ่นดิน อำนาจ สมบัติแห่งพระราชาธิบดี ใช้ ไอศูรย์ ไอศริย ก็มี (ป. อิสฺสริย ส. ไอศฺวรฺย). -
ไอศวร
แปลว่า : พระอิศวร อย่างว่า จตุโลกไท้ท้าวใหญ่ยมภิบาล ก็ดี ธรณีนางเมขลาดวงสร้อย กับทังไอศวรสร้างภายภูมิพื้นต่ำ ก็ดี ขอให้มาพร่ำพร้อมคอยข้าเมื่อมัว แด่ถ้อน (สังข์). -
ไอศกรีม
แปลว่า : ของกินทำด้วยของหวาน กะทิหรือนม เป็นต้น ทำให้ข้นด้วยความเย็น (อ.). -
ไอราพต
แปลว่า : ไอราวัณ เอราวัณ ก็ว่า ช้างสามเศียร เป็นพาหนะของพระอินทร์ (ป. เอราวณ ส. ไอราวต). -
ไอยรา
แปลว่า : 1.) ช้าง อย่างว่า ประดับหยวกเข้าขันต่อเต็งชน เฮาจักชนไอยราต่อมือมันเจ้า ถืนถืนเข้าตำชนทุกแห่ง ม้ามากล้นลีล้าวพุ่งแหลม (ฮุ่ง). 2.) แผ่นดิน อย่างว่า ท้าวส่งเปลื้องฟ้าท่าวไอยรา (กา) ปืนแผดเพี้ยงสะเทือนทุ่มไอยรา มารฟางฟุบเลือดโทมทังค้าย นับแต่ตัวเดียวเถ้าตายคืนพลแผ่ มานั้น แสนโกฏิตั้งเป็นด้วยเดชมัน แท้แล้ว (สังข์). -
ไอ่
แปลว่า : ชื่อมเหสีของท้าวผาแดง ในวรรณคดีอีสาน เรื่อง ผาแดงนางไอ่ อย่างว่า เมื่อนั้นพระบาทเจ้าตนพ่อปิตา จิ่งได้หานามกรแก่นางนงน้อย ชื่อว่าสอยวอยหน้ากัลยานางไอ่ อันแต่ขงเขตใต้ลือน้อยว่างาม (ผาแดง).