ภาษาอีสานมาใหม่ 7171 - 7180 จาก 17431
-
ไหแค
แปลว่า : ไหสำหรับใส่เหล้าโท เรียก ไหแค อย่างว่า ปุนกันฟายไหแคเปลี่ยนกันกินเมี้ยน (ฮุ่ง). -
ไหข้า
แปลว่า : ภาชนะเคลือบดินเผาที่พวกชาวเขาเผ่าข้าทำ มีขนาดใหญ่และสูงกว่าไหที่คนลาวและคนไทยทำ เรียก ไหข้า. -
ไห้
แปลว่า : ร้องไห้ อาการที่น้ำตาไหลเพราะประสบอารมณ์กลัว เรียก ไห้ ถ้ามีเสียงดังหรือเสียงร้อง เรียก ร้องไห้ อย่างว่า นางก็คืนคุงผัวกอดกุมหิวไห้ นางก็เฮวแฮงค้นกุมภัณฑ์ซักซั่น ยักษ์ยิ่งหลับลื่นล้นมีฮู้เมื่อคีง (สังข์). -
ไห่
แปลว่า : เคาะ ตี การเคาะเบาๆ ในเวลาหล่อฆ้อง เรียก ไห่ฆ้อง คือตีเอาเสียง ตามปรกติการหล่อฆ้องจะต้องเคาะด้วยค้อนตีเหล็ก ถ้าต้องการเสียงขนาดไหน ถ้าพอใจก็เอา หากไม่พอใจเพราะเสียงดังแข็งหรือหย่อนเกินไปต้องไห่ใหม่. -
ไห
แปลว่า : ม้า หยะหรือหัย (ป.) แปลว่าม้า ไหในที่นี้ก็แปลว่า ม้า อย่างว่า ขาจิ่งพรากจากห้องพิเศษมโนฮม ไหไหลวาฮอดเวียงเถิงกว้าน ฮมฮมพร้อมปลงหามของฝาก ขึ้นสู่เจ้าแผ่นหล้าเถิงฮ้านแท่นทอง (ฮุ่ง). -
ไห
แปลว่า : ภาชนะเคลือบดินเผา ก้นเล้ก ปากเล้ก กลางป่อง มีหลายชนิด สำหรับใส่สิ่งของต่างๆ ตามแต่จะใช้. -
ให้เลี้ยง
แปลว่า : การอุปถัมภ์บำรุงโดยไม่ปล่อยปละละทิ้ง เรียกว่า ให้เลี้ยง อย่างว่า ให้น้องเลี้ยงพี่ไว้ตางหมาหอนเห่า บาดชู้เก่ามาฮอดแล้วไลถิ้มบ่ว่าสัง (ผญา). -
ใหม่
แปลว่า : เพิ่งมี เช่น ลูกใหม่ เมียใหม่ ข้าวใหม่ เสื้อผ้าใหม่ ความรู้ใหม่ เรียก ใหม่. -
ใหญ่
แปลว่า : โต ไม่เล็ก โต เรียก ใหญ่ ลูกคนโต เรียก ลูกผู้ใหญ่ บ้านที่กว้างขวาง เรียก บ้านใหญ่ สิ่งของขนาดใหญ่ เรียก ใหญ่ อย่างว่า สองนายตั้งปานโตงเหล้าใหญ่ ชอบที่วอนพี่ผู้คีงค้อมค่อยเอา (ฮุ่ง) ยุ่งเหยิงมาก เรียก หยุ้งใหญ่ อย่างว่า ต้นไม้ใหญ่บ่มีผีสาวผู้ดีบ่มีชู้ธรณีบ่อกแตกสารือ ตาแฮกเปิดไก่ต้มดินชิแห้งไง่ผง (ผญา). -
ให้ค่อยไป
แปลว่า : การสั่งเสียก่อนจะจากไปเรียก ให้ค่อยไป อย่างว่า ให้ค่อยไปดีเยอเจ้าผู้หงส์คำผ้ายเวหาเหินเมฆ กาดำเอิ้นจ้อยจ้อยให้อวนเจ้าอ่วยคืน (ผญา).