ภาษาอีสานมาใหม่ 7281 - 7290 จาก 17431
-
เหลื้อม
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ต้นใหญ่ ผลกลมเกลี้ยงคล้ายลูกสมอ กินเป็นอาหารได้ เรียก หมากเหลื้อม. -
เหลื่อม
แปลว่า : กั้น บัง ปกคลุม สิ่งที่ปกคลุมเรียก เหลื่อม อย่างว่า สิบคนมานั่งแหนแสนคนมานั่งเฝ้า บ่ปานเงาน้องมาเหลื่อม (ผญา) บัดนี้หายบาปเบื้องเวรเล่าสูญเสีย แท้แล้ว เจ้าแม่คูณคงสินอยู่ยืนเมืองนี้ มาหอมข้าชาวชลชมยาก ให้ฮ่มเงื้อมบุญเจ้าเหลื่อมมุง แด่ถ้อน (สังข์). -
เหลือม
แปลว่า : ชื่องูใหญ่ชนิดหนึ่ง คล้ายงูหลาม แต่ใหญ่กว่างูหลามมาก เป็นงูไม่มีพิษ ตัวใหญ่และยาวประมาณ ๑๐ เมตร เรียก งูเหลือม. -
เหลืองหล่า
แปลว่า : เหลืองซีด สีเหลืองซีด เรียก เหลืองหล่า หล่าเหลือง ก็ว่า อย่างว่า ทุกข์โศกกลั้นพ้นยิ่งสามเดือน ก็บ่ลืมเพลาแพงชั่วคราวคาแค้น องค์ผอมเพี้ยงตองตายเหลืองหล่า เสเนศน้อมหลายชั้นบ่มาย (สังข์). -
เหลือง
แปลว่า : สีอย่างสีขมิ้น เรียก สีเหลือง สีเหลืองเป็นสีที่พระนิยม ใช้ย้อมสบงจีวร อย่างว่า เหลืองเอยเหลืองใบแค อดสาเว้าอ้ายแด่เดอน้องเอย (กลอน). -
เหลือก
แปลว่า : ทำให้ลูกตาดำอยู่ข้างบน ลูกตาขาวอยู่ข้างล่าง เรียก เหลือกตา อย่างว่า อันนี้พลใผแท้อาเอยฮีบบอก มาเถิ้น อากล่าวต้านทังย้านบอกมา อันนี้พลหาญเสื้อเสนาทังสี่ มันแล้ว ดูที่มันแลบลิ้นตาปลิ้นเหลือกลน (สังข์). -
เหลือก
แปลว่า : เหลือบ ชื่อแมลงชนิดหนึ่ง รูปคล้ายแมลงวัน แต่ตัวโตกว่า เรียก เหลือก ชอบกินเลือดวัวและควาย อาศัยอยู่ตามวัว เรียก เหลือกงัว อาศัยอยู่ตามควาย เรียก เหลือกควาย. -
เหลื้อ
แปลว่า : เรื้อรัง เก่าแก่ อย่างว่า อันว่าจันทรังเหลื้อบ่มีเพ็งแฮมค่ำ อวนเอย (ลึบ). -
เหลือแฮง
แปลว่า : หมดกำลัง คนหมดกำลัง เรียก เหลือแฮง อย่างว่า เหลือแฮงแฮ้งบินแฮงอิดอ่อน ลมบ่มาช่อยแฮ้งบินได้กะบ่แฮง (กลอน) มันหลากเหลือแฮงแล้วปลาบืนยามเดือนสี่ เงี่ยงกะหลุ้ยคุยกะล้มปานนั้นว่าบ่บืน (บ.). -
เหลืออด
แปลว่า : สุดที่จะกลั้นได้ ความอดมี ๓ อย่างคือ อดต่อความยากลำบาก อดต่อความตรากตรำ อดต่อความเจ็บใจ เมื่อความอดทั้ง ๓ อย่างนี้ไม่มี คนอาจจะทำสิ่งไม่ดีไม่งามลงไป แต่ถ้ามีความอดบางอย่างก็สามารถที่จะยับยั้งใจไม่ให้กระทำความผิดลงไป ผู้ไม่มีความอด เรียก เหลืออด.