ผญา อย่าฟ้าวฮ้อนให้ฮีบกล่อมเอาเย็น
อย่าได้อารมณ์ร้อนพุ่งพล่าน ให้อดกลั้นอารมณ์โกรธไว้
คลังบทความ หน้า 7
ผญา อย่าได้เมามัวต้านเตียนขวัญผู้อื่น
อย่าได้มัวแต่เพ่งโทษ ติเตียนผู้อื่น ความผิดเขามีแค่นิ้วก้อย ก็หาว่าเท่านิ้วโป้ง
ผญา ฟังความส้มสิเสียเกลือมื้อห้าห่อ
เชื่อว่ามีของเปรี้ยวๆ จะเสียเกลือวันละห้าห่อ เชื่อคำพูดส่อเสียด จะเสียคนที่เรารัก
ผญา มณีโชติแก้วมหานิลดวงประเสริฐ
แก้วมณีโชติซึ่งเป็นดวงแก้วอันประเสริฐ หากไม่มีทองคำห่อหุ้ม ก็ดูเศร้าหมอง
ผญา อย่าได้วาจาต้านสอนหมาให้หอนเห่า
เรื่องเห่าหอน ไม่จำเป็นต้องสอนหมา เรื่องมุดน้ำ ไม่ต้องสอนเต่า
ผญา มีไหมบ่มีครั่งย้อมเป็นป่านชาวกะเลิง
มีไหมแต่ไม่มีครั่งย้อม เหมือนป่านชนเผ่ากะเลิง ดำก็ไม่ดำ แดงก็ไม่แดง ชายผ้าจะเสีย
ผญา มีไหมบ่มีครั่งย้อมมันบ่ห่อนแดงเอง
มีไหมแต่ไม่มีครั่งย้อม ไหมย่อมไม่แดงได้เอง ถ้าไม่หาหูกหาฟืมมาทอ ก็ไม่เป็นผืนผ้า
ผญา มีไหมบ่มีเข็มฮ้อยสิเอาหยังหยิบแส่ว
มีด้ายแต่ไม่มีเข็มร้อย จะเอาอะไรเย็บ มีเข็มแต่ไม่มีด้ายร้อยรูเข็ม ก็เย็บไม่ได้
ผญา มีปลาบ่มีหม้อสิเอาหยังมาต้มอ่อม
มีปลาแต่ไม่มีหม้อ จะใช้อะไรต้มอ่อม หม้อ หากช่างไม่ปั้นขึ้นมา ก็ไม่ได้อ่อมแกง
ผญา มีผมบ่มีหวีป้องสิเป็นฮังนกเป็ดป่อง
มีผม ถ้าไม่มีหวีหวีสาง จะเป็นรังนกเป็ดน้ำ มีปาก ถ้าไม่มีฟันด้วย คางจะจรดจมูก
ผญา มีกลองบ่มีหนังหุ้มสิเป็นฮางผักบั่ว
มีกลอง แต่ไม่มีหนังหุ้ม จะเป็นรางปลูกต้นหอม มีหัว แต่ไม่มีเส้นผม คนจะเรียกว่าลานเหา
ผญา มีเกวียนบ่มีงัวพร้อมสิเอาหยังมาแก่
มีเกวียน แต่ไม่มีวัวด้วย จะใช้อะไรลาก หากเกวียนไม่มีไม้ค้ำ หัวเกวียนจะคะมำลงพื้น