ซอยจุ๊ อาหารอีสานมาแรง ใครได้ลองต้องติดใจ
ซอยจุ๊ เป็นชื่ออาหารอีสานชนิดหนึ่ง จัดอยู่ในประเภท “ลาบ ก้อย ซอย แซ” ใช้เนื้อและเครื่องในดิบกินกับแจ่ว (น้ำจิ้มอีสาน) โดยซอยเนื้อหรือแล่เนื้อเป็นแผ่นบาง ๆ พอคำ จิ้มกับน้ำจิ้มอีสานที่มีรสขม หรือที่เรียกกันว่า “แจ่วขม” หรือ “แก่วขม” นั่นเอง
โดยทั่วไปจะกินซอยจุ๊เป็นกับแกล้ม ไม่ว่าจะแกล้มกับเบียร์ เหล้า หรือแบบดั้งเดิมเลยก็ต้องเหล้าขาว แต่บางคนก็กินกับข้าวเหนียว เป็นกับข้าวในมื้ออาหารก็ได้เช่นกัน แต่ไม่ว่าจะกินเป็นกับแกล้มหรือกับข้าว สิ่งที่คู่กันแบบขาดไม่ได้ก็คือ ผักสด จะเป็นผักอะไรก็เข้ากันกับซอยจุ๊ได้หมด
![ซอยจุ๊](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-950x633.png)
คนอีสานนิยมนำเนื้อสัตว์มาประกอบอาหารในวันสำคัญ งานประเพณีและงานเฉลิมฉลอง สำหรับเลี้ยงแขกที่มาร่วมงาน เช่น งานบุญ งานแต่งงาน งานขึ้นบ้านใหม่ ฯลฯ และเนื้อสัตว์ที่นิยมในโอกาสสำคัญก็คือ เนื้อวัว โดยนำมาทำลาบ ก้อย ซอยจุ๊ คนอีสานจะเรียกอาหารประเภทนี้รวม ๆ ว่า “ลาบ ก้อย ซอย แซ่”
ลาบ ก้อย ซอย แซ่
“ลาบ ก้อย ซอย แซ่” เป็นวลีหรือกลุ่มคำที่ใช้เรียกอาหารอีสานที่วัตถุดิบหลักมาจากเนื้อสัตว์ ไม่ว่าจะเป็น วัว ควาย หมู เป็น ไก่ ซึ่งแต่ละคำก็มีความหมายในตัวเอง หลายคนสับสนว่าแต่ละชื่ออาหารนั้นแตกต่างกันยังไง ดูความหมายกันได้เลย
- ลาบ เป็นการนำเนื้อสัตว์มาสับละเอียด
- ก้อย นำเนื้อสัตว์มาหั่นเป็นชิ้นบาง ๆ ก็ปรุงเหมือนกันกับลาบ
ทั้งลาบและก้อย มีขั้นตอนปรุงเหมือนกัน คือ หั่นผักชีฝรั่ง หอมแดง และเครื่องปรุงพริกป่น น้ำปลา น้ำมะนาว น้ำปลาร้าหรือน้ำปลาด้วยก็ได้ คลุกให้เข้ากัน
- ซอย ก็เป็นการนำเนื้อสัตว์มาหั่นเป็นชิ้นบาง ๆ จิ้มกินกับแจ่วขม (น้ำจิ้มอีสานมีรสขม)
- แซ่ แปลว่า แช่ คือการนำเนื้อมาหั่นบาง ๆ แล้วใส่เลือดสดให้ชุ่ม เหมือนกันการแช่เนื้อไว้ในเลือดสด
![ซอยจุ๊ เนื้อสด](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-เนื้อสด-950x633.jpg)
ซอยจุ๊ คืออะไร
คำว่า “ซอย” ในภาษาอีสานคือ การเตรียมผักหรือเนื้อสัตว์ โดยการหั่นให้เป็นชิ้นเล็กลง แต่ไม่ได้หั่นถี่ ๆ ให้ละเอียด ก่อนที่จะนำมาประกอบอาหาร ซึ่งจะเห็นว่ามีความหมายคล้ายกับคำว่า “ซอย” ในภาษาไทย ที่มีความหมายว่า หั่นถี่ ๆ อย่างละเอียด ตัวอย่างลักษณะการซอยในภาษาอีสาน เช่น
- ซอยบักหุ่ง แปลว่า สับมะละกอเพื่อทำส้มตำ
- ซอยเนื้อ แปลว่า หั่นเนื้อให้เป็นชิ้นเล็ก ๆ พอคำ
คำว่า “จุ๊” ในภาษาอีสาน ไม่พบว่ามีการใช้ในความหมายอื่นนอกเหนือจากชื่ออาหาร มีความเป็นไปได้ว่าเพี้ยนมาจากคำว่า “จุ” หรือ “จุ๋” ซึ่งมีความหมายว่า ถึง จรด แตะ เช่น ลิ้นจุดัง แปลว่า เอาลิ้นแลบออกมาแตะปลายจมูก ดังนั้นคำว่า “จุ๊” ในความหมายของชื่ออาหาร คือ การเอาเนื้อไปจิ้มกับน้ำจิ้มนั่นเอง
ในบางท้องถิ่นจะเรียกว่า “จุ๊” ก็เป็นที่เข้าใจกันแล้วว่าเป็นอาหารอีสานที่เอาเนื้อดิบมาซอยเป็นชิ้นเล็ก ๆ ไม่จำเป็นต้องมีคำว่า “ซอย” นำหน้า เพราะว่า “จุ๊” มีความหมายในตัวของมันเองอยู่แล้วว่าเป็นการซอยหรือแล่เนื้อเป็นชิ้นพอคำอยู่แล้ว
แต่สำหรับคนทั่วไปหรือคนในภาคอื่นจะคุ้นหูกับคำว่า “ซอยจุ๊” มากกว่า “จุ๊” เพราะสื่อต่าง ๆ ที่นำเสนอเรื่องราวอาหารอีสาน มักจะใช้คำว่า “ซอยจุ๊” จนเป็นที่จดจำว่าอาหารชนิดนี้เรียกว่า “ซอยจุ๊”
ซอยจุ๊ ใช้เนื้อส่วนไหน
การเลือกซื้อเนื้อวัวมาทำซอยจุ๊ ควรจะเลือกเนื้อวัวพันธุ์พื้นเมือง หรือวัวที่เลี้ยงแบบธรรมชาติ เพราะจะมีรสชาติดี กลิ่นหอม และมีไขมันแทรกน้อย เนื่องจากกินหญ้าเป็นหลัก ซึ่งจะเหมาะกับการทำซอยจุ๊มากกว่า ไม่แนะนำให้ใช้เนื้อวัวที่เลี้ยงในฟาร์ม เช่น วัวนม เพราะจะมีกลิ่นคาวกว่าวัวที่เลี้ยงแบบธรรมชาติ เนื่องมาจากการเลี้ยงและหัวอาหารที่กินเข้าไป
ซอยจุ๊สามารถใช้เนื้อได้หลากหลายส่วน ทั้งส่วนที่เป็นเนื้อและส่วนที่เป็นเครื่องใน แทบจะสามารถใช้ได้ทุกส่วน ไม่มีสูตรตายตัว ขึ้นอยู่กับความชื่นชอบของแต่ละคนเลย ตัวอย่างเนื้อวัวส่วนที่นิยมนำมาทำซอยจุ๊ เช่น
- เนื้อสัน จะเป็นเนื้อสันนอกหรือสันในก็ได้ ถ้าเป็นเนื้อสันใน จะไม่มีไขมันและผังผืดแทรก เนื้อนุ่ม เคี้ยวง่าย ไม่เหนียว
- เนื้อเสือร้องไห้ (Brisket) ย่างก็หอมอร่อย เอามาทำจุ๊อาจจะเหนียวหน่อย แต่อร่อยไม่แพ้กัน
- ลูกมะพร้าว (Knuckle) เนื้อนุ่ม ไม่เหนียว ไขมันน้อย
- เนื้อขาลาย (Shank) ปกติจะใช้ทำอาหารประเภทอ่อมหรือลวกจิ้ม แต่ทำซอยจุ๊ก็ได้เหมือนกัน
- เนื้อน่องลาย ก็สามารถใช้แทนเนื้อขาลายได้ แต่จะนุ่มน้อยกว่า และเหนียวกว่านิดหน่อย
![ซอยจุ๊ เนื้อน่องลาย](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-เนื้อน่องลาย-950x633.png)
![ซอยจุ๊ เนื้อวัว](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-เนื้อวัว-950x633.png)
![ซอยจุ๊ เสื้อร้องไห้](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-เสื้อร้องไห้-950x633.png)
นอกจากส่วนที่เป็นเนื้อ ก็ยังมีส่วนที่เป็นเครื่องใน โดยส่วนมากจะใช้ตับและกระเพาะส่วนต่าง ๆ เช่น
- ตับ มีรสหวาน กลมกล่อม สัมผัสนุ่มลิ้น
- คันแทนา บางครั้งเรียก ขอบกระด้ง อยู่ติดกันกับผ้าขี้ริ้ว (Rumen) หั่นตามขวางบาง ๆ เคี้ยวกรุบ ๆ ไม่เหนียวมาก
- สามสิบกลีบ (Omasum ) บางครั้งเรียก สไบนาง ฉีกออกเป็นแผ่น ห่อตับก็ได้ หรือจะกินคู่เนื้อสันในก็ดี
- รังผึ้ง (Reticulum) บางครั้งเรียก ดอกจอก
- ผ้าขี้ริ้ว (Rumen) เอามาทำซอยจุ๊ได้แต่ไม่ค่อยนิยม เพราะค่อนข้างเหนียว นิยมทำต้มเปื่อยมากกว่า
![ซอยจุ๊ ตับ](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-ตับ-950x633.png)
![ซอยจุ๊ คันแทนา คันนา](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-คันแทนา-คันนา-950x633.png)
![ซอยจุ๊ สามสิบกลีบ สไบนาง](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-สามสิบกลีบ-สไบนาง-950x633.png)
![ซอยจุ๊ รังผึ้ง ดอกจอก](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-รังผึ้ง-ดอกจอก-950x633.png)
![ซอยจุ๊ ผ้าขี้ริ้ว เครื่องใน](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-ผ้าขี้ริ้ว-เครื่องใน-950x633.png)
และที่สำคัญที่สุดของซอยจุ๊ คือ ความสดของเนื้อวัว เพราะเป็นเมนูดิบ ดังนั้นความอร่อยจึงขึ้นอยู่กับความสดใหม่ของวัตถุดิบที่นำมาทำ อันนี้ก็แล้วแต่ความสามารถในการหาแหล่งวัตถุดิบของแต่ละคน ถ้าจะลองไล่เรียงระดับความสดมากไปหาน้อย และตัวอย่างแหล่งที่มาของเนื้อ สามารถเรียงลำดับได้ดังนี้
- คาโครง (สดมากที่สุด ปนเปื้อนน้อย) คือ หลังจากฆ่าและชำแหละ ก็กินทันที ณ ตรงนั้นเลย
- แบ่งพูด (สดมาก) คือ เนื้อและเครื่องในวัว ที่แบ่งออกเป็นชุด ๆ หลังจากชำแหละวัวทั้งตัวแล้ว
- ร้านขายเนื้อในชุมชน (สด) ร้านขนาดเล็กตามหมู่บ้าน ซึ่งมักจะรับซื้อวัวทั้งตัวจากในชุมชนหรือหมู่บ้านที่มีการเลี้ยงวัวกันอยู่แล้ว
- ร้านขายเนื้อในตลาดสดขนาดใหญ่ (สด แต่ไม่สะอาด) เช่น ตลาดไท ตลาดสี่มุมเมือง ตลาดยิ่งเจริญ ไม่แนะนำให้ใช้เนื้อสดที่ซื้อจากตลาดขนาดกลาง-ใหญ่ เพราะเนื้อผ่านการขนส่งหลายขั้นตอน มีโอกาสปนเปื้อนเชื้อโรคสูงมาก
- เนื้อแช่แข็ง (ไม่สด) เช่น เนื้อที่ซื้อจากแผนกอาหารสดในห้าง หรือซุปเปอร์มาร์เกต รสชาติธรรมชาติของเนื้อวัวหายไป เนื้อสัมผัสไม่เหมือนเดิม และกลิ่นก็ไม่หอมอย่างที่ควร เนื่องจากผ่านการแช่แข็งมาแล้วหลายวัน
ซอยจุ๊กินกับผักอะไร
วัฒนธรรมการกินของคนอีสานจะมีผักอยู่ในทุกมื้ออาหาร และซอยจุ๊ก็เช่นเดียวกัน ผักที่กินกับซอยจุ๊ก็มักจะเป็นผักที่หาได้ทั่วไป และเป็นผักที่มีกลิ่นแรง รสเปรี้ยว รสขม เพื่อให้ตัดกับรสชาติของเนื้อวัว เช่น
- ผักแพว
- ผักกาดฮิน (ผักกาดสร้อย)
- ใบมะกอก
- ผักขะแยง
- ผักเม็ก
- ผักกะโดน
- โหระพา
- ผักชีชาว
- ผักชีฝรั่ง
- ต้นหอม
- ลิ้นฟ้า
- มะระขี้นก
- ใบบัวบก
- กระเทียม
- พริกสด
และผักชนิดอื่นอีกมากมาย จริง ๆ แล้วซอยจุ๊ก็กินได้กับผักสดทุกชนิดเหมือนกับอาหารอีสานอื่น ๆ เช่น ลาบ ก้อย น้ำตก เป็นต้น
![ซอยจุ๊ ผัก แตงกวา](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-ผัก-แตงกวา-950x633.png)
![ซอยจุ๊ ผัก ผักแพว](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-ผัก-ผักแพว-950x633.png)
![ซอยจุ๊ ผัก ผักกาดหิ่น](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-ผัก-ผักกาดหิ่น-950x633.png)
![ซอยจุ๊ ผัก ผักชีฝรั่ง](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-ผัก-ผักชีฝรั่ง-950x633.png)
![ผัก ซอยจุ๊ โหระพา](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ผัก-ซอยจุ๊-โหระพา-950x633.png)
![ผัก ซอยจุ๊ ใบมะกอก](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ผัก-ซอยจุ๊-ใบมะกอก-950x633.png)
![ผัก ซอยจุ๊ กระเทียม](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ผัก-ซอยจุ๊-กระเทียม-950x633.png)
![ผัก ซอยจุ๊ ผักชีลาว](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ผัก-ซอยจุ๊-ผักชีลาว-950x633.png)
![ผัก ซอยจุ๊ ผักอีเลิด ใบชะพลู](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ผัก-ซอยจุ๊-ผักอีเลิด-ใบชะพลู-950x633.png)
![ผัก ซอยจุ๊ มะเขือเปราะ มะเขือเปราะม่วง](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ผัก-ซอยจุ๊-มะเขือเปราะ-มะเขือเปราะม่วง-950x633.png)
![ผัก ซอยจุ๊ มะระขี้นก](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ผัก-ซอยจุ๊-มะระขี้นก-950x633.png)
![ผัก ซอยจุ๊ สะระแหน่](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ผัก-ซอยจุ๊-สะระแหน่-950x633.png)
วัตถุดิบในการทำซอยจุ๊
- เนื้อวัวสด ส่วนมากนิยมใช้เนื้อสันใน
- เนื้อส่วนขาลาย หรือจะใช้น่องลายแทนก็ได้
- ตับวัวสด
- คันแทนา
- สามสิบกลีบ บางครั้งเรียก สไบนาง
- รังผึ้ง บางครั้งเรียก ดอกจอก
- และเนื้อวัวส่วนอื่น ๆ ตามชอบ
- เพี้ย บางครั้งเรียก ขี้เพี้ย ประมาณ ครึ่งถ้วย
- ดีวัว ประมาณ 1 ช้อนโต๊ะ
- ต้นหอม 1-2 ต้น
- ผักชี 1 ต้น
- พริกป่น ครึ่งช้อนโต๊ะ
- ข้าวคั่ว ครึ่งช้อนโต๊ะ
- ผงชูรส 1 ช้อนชา
- น้ำปลา 1 ช้อนโต๊ะ
![ซอยจุ๊ เครื่องปรุง ข้าวคั่ว](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-เครื่องปรุง-ข้าวคั่ว-950x633.png)
![ซอยจุ๊ เครื่องปรุง พริกป่น](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-เครื่องปรุง-พริกป่น-950x633.png)
![ซอยจุ๊ ผัก ต้นหอม](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-ผัก-ต้นหอม-950x633.png)
![ซอยจุ๊ ผัก ผักชี](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-ผัก-ผักชี-950x633.png)
![ผัก ซอยจุ๊ หอมแดง](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ผัก-ซอยจุ๊-หอมแดง-950x633.png)
วิธีทำซอยจุ๊
- ล้างเนื้อวัวและเครื่องในด้วยน้ำเปล่าให้สะอาด
- หั่นเนื้อเป็นแผ่นบาง ๆ ตามแนวขวาง จะทำให้เคี้ยวง่ายไม่เหนียว
- หั่นเครื่องในและตับเป็นชิ้นบาง ๆ พอดีคำ
- จัดใส่จานพร้อมผักเครื่องเคียง
วิธีทำแจ่วขมหรือแจ่วเพี้ย
แจ่วขมหรือแจ่วเพี้ยเป็นน้ำจิ้มอีสาน ที่มีเอกลักษณ์ไม่เหมือนใคร นั่นคือ “ความขม” ที่เกิดจาก เพี้ย หรือ ขี้เพี้ย โดยแจ่วขมหรือแจ่วเพี้ยจะมีรสขมนำ เป็นรสขมแบบกลมกล่อม หรือคนอีสานจะพูดว่า ขมอ่ำหล่ำ / ขมอ๊ำลำ แล้วก็มีรสเค็มและรสเผ็ดลดหลั่นตามลำดับ
ขี้เพี้ย (ภาษาอีสานจะออกเสียงว่า ขี่เพี่ย) คือ กากอาหารที่อยู่ในลำไส้ของวัว ควาย แพะ หรือสัตว์เคี้ยวเอื้อง ขี้เพี้ยที่ดีจะเป็นขี้เพี้ยที่อยู่ถัดจากถุงน้ำดี ขี้เพี้ยบริเวณนี้จะมีลักษณะเหลวเป็นน้ำ เป็นความละเอียด กากอาหารน้อย เรียกว่า เพี้ยหัวดี (ออกเสียงว่า เพี่ยหัวดี) ส่วนขี้เพี้ยที่อยู่หลังจากส่วนนี้ไปจะมีกากอาหารมาก มีรสขมน้อยกว่าเพี้ยหัวดี
สำหรับคนที่ชอบกินเนื้อวัว โดยเฉพาะคนอีสาน จะมีความชื่นชอบรสขมในแจ่วกันอย่างมาก จนมีวลีที่พูดเฮฮาและเป็นที่เข้าใจกันในกลุ่มคนที่ชอบกินเนื้อวัวว่า “ขมตายบ่เอาเรื่อง” มีความหมายว่า ยิ่งขมยิ่งอร่อย ถึงแม้จะมีรสขมจนตายก็ยอม
![ซอยจุ๊ เพี้ย ขี้เพี้ย ไส้เพี้ย](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-เพี้ย-ขี้เพี้ย-ไส้เพี้ย-950x633.png)
ในวัว 1 ตัวจะมีปริมาณขี้เพี้ยน้อยมากเมื่อเทียบกับเนื้อและส่วนต่าง ๆ จึงเป็นที่ต้องการของสายเนื้อสายจุ๊เป็นอย่างมาก ในบางครั้งก็อาจจะใช้ดีวัวผสมลงไปในอาหารเพื่อเพิ่มรสขมด้วยก็ได้เหมือนกัน
- ต้มเพี้ยให้สุก แล้วพักไว้ให้เย็น
- ใส่ดีวัวเพิ่มความขม หรือจะไม่ใส่ก็ได้
- ใส่พริกป่น เผ็ดมากน้อยตามความชอบ
- ใส่ผงชูรส ใส่หลายแซบหลาย
- ใส่น้ำปลา
- คนให้เข้ากัน
- ซอยต้นหอม ผักชีโรยหน้า
![แจ่วขม แจ่วเพี้ย](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/แจ่วขม-แจ่วเพี้ย-950x633.jpg)
ร้านซอยจุ๊ในกรุงเทพ มีที่ไหนบ้าง
เมื่ออ่านถึงตรงนี้แล้ว คงมีความรู้สึกอยากจะลองชิมรสชาติของอาหารอีสานยอดฮิตเมนูนี้กันบ้างล่ะ ถ้าใครอยู่ในจังหวัดในภาคอีสานก็จะหาไม่ยาก ร้านไหนขายลาบก็มีซอยจุ๊แทบจะทุกร้าน แต่สำหรับภาคอื่น ๆ หรือในกรุงเทพอาจจะหายากหน่อยเพราะวัฒนธรรมการกินต่างจากอีสาน แอดมินเลยมาแนะนำร้านอาหารที่มีเมนูซอยจุ๊ให้ไปลองชิมกัน (คลิกชื่อร้านเพื่อดูแผนที่ Google)
- แซ่บในหลืบ ร้านอยู่ริมถนนวิภาวดี
- ครัวสะแตกแดกตับ อยู่ระหว่างคลองสามกับคลองสี่ จ.ปทุมธานี
- ลาบกรุง อยู่เขตลาดพร้าว ถนนลาดปลาเค้า
- เสน่ห์ลาบก้อย อยู่ใกล้กลับอุทยาน 100 ปี จุฬาฯ
- ร้านอาหารอีสานที่ลงท้ายด้วย ชื่อจังหวัดในภาคอีสาน เช่น ยโส ร้อยเอ็ด อุบล ขอนแก่น ฯลฯ
ซอยจุ๊ ราคากี่บาท?
ราคาซอยจุ๊ เริ่มต้นที่ 60 บาท ไปจนถึง 300 บาท ขึ้นอยู่กับปริมาณ ลักษณะร้าน วัตถุดิบที่นำมาทำซอยจุ๊ เช่น
- ร้านแบบรถเข็น ชุดนึง 60 – 80 บาท ประกอบไปด้วยเนื้อวัว ตับสด มักจะไม่เกินไปจากนี้
- ร้านอาหารอีสานข้างฟุตพาธ 80 – 100 บาท ในเมนูจะประกอบไปด้วยเนื้อวัว ตับสด สามสิบกลีบ
- ร้านอาหารอีสานที่มีชื่อเสียง 120 – 300 บาท โดยจะให้แบบจัดเต็ม เนื้อวัว ตับสด สามสิบกลีบ รังผึ้ง เนื้อขาลาย ฯลฯ
ซอยจุ๊กับพยาธิ เป็นสิ่งที่เลี่ยงไม่ได้
ประวัติศาสตร์การกินของคนอีสานมีมาอย่างยาวนาน ในแง่ของวัฒนธรรมการกินก็ต้องเคารพในวิถีชีวิตของคนอีสาน แต่ในมุมของสุขอนามัยก็เป็นเรื่องที่ไม่ควรมองข้ามเช่นกัน
การกินเนื้อวัวดิบมีความเสี่ยงที่จะเจอพยาธิตัวตืด ชนิดที่พบบ่อย ได้แก่ พยาธิตัวตืดหมูและพยาธิตืดวัว โดยพยาธิตืดวัวจะพบได้บ่อยกว่าพยาธิตืดหมู โดยเฉพาะในประเทศที่มีการเลี้ยงหมู วัว ควาย และนิยมรับประทานทั้งหมู เนื้อวัว และเนื้อควาย เช่น ประเทศไทย เป็นต้น
วัวที่เลี้ยงกันโดยทั่วไปที่ไม่ได้ผ่านการให้ยาถ่ายพยาธิ มีโอกาสที่จะมีถุงพยาธิตืดวัวอยู่ เมื่อกินเนื้อวัวดิบเข้าไป พยาธิตัวอ่อนจะเติบโตอยู่ในร่างกายโดยเกาะกับผนังลำไส้เล็ก การมีพยาธิตืดวัวอยู่ในร่างกายอาจทำให้มีอาการท้องอืด อาหารไม่ย่อย เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน หรืออาจถึงแก่ชีวิตได้
![ซอยจุ๊ อาหารอีสาน](https://esan108.com/main/wp-content/uploads/2022/08/ซอยจุ๊-อาหารอีสาน-950x633.png)
ซอยจุ๊อันตรายไหม กินอย่างไรให้ปลอดภัย
การรักษาพยาธิตัวตืด ต้องใช้ยาเฉพาะสำหรับพยาธิ ยาจะทำลายผิวนอกของ พยาธิ และทำให้พยาธิเป็นอัมพาต ปกติหมอจะให้ยาตามน้ำหนักตัวของคนไข้ และแนะนำให้คนไข้กินยาก่อนนอน เพื่อลดผลข้างเคียงของยาที่เกิดขึ้นในคนไข้ได้ เช่น วิงเวียน และคลื่นไส้ อาเจียน เป็นต้น คนที่เป็นโรคพยาธิตืดหมู ควรกินยาขณะท้องว่างและกินยาระบายด้วยเพื่อลดโอกาสที่จะเกิดการขย้อนปล้องสุกของพยาธิกลับเข้าไปในกระเพาะอาหาร ซึ่งจะทำให้เป็นโรคถุงพยาธิตืดได้
ในคนที่เป็นโรคถุงพยาธิตัวตืดในอวัยวะต่าง ๆ อาจไม่จำเป็นต้องรักษา ถ้าไม่มีอาการอะไร แต่ถ้าเป็นที่สมองและมีอาการ เช่น ชัก ปวดศรีษะมาก อาจต้องให้ยารักษาหรือผ่าตัดตามความเหมาะสม
คงจะดีถ้าเราสามารถเลือกซื้อเนื้อวัวที่ได้มาตรฐาน มาจากฟาร์มที่ดูแล มีการถ่ายพยาธิให้วัวเป็นประจำและเลี้ยงเป็นอย่างดี แต่ในความเป็นจริงเราไม่รู้เลยว่าในเนื้อวัวดิบที่เรากำลังกินนั้นมีพยาธิหรือไม่ โดยเฉพาะใครที่เป็นสายลาบ ก้อย ซอย จุ๊ แล้ว ดังนั้นเพื่อให้เรายังสามารถกินอาหารที่โปรดปรานควบคู่ไปกับสุขอนามัยที่ดี การตรวจสุขภาพประจำปี ตรวจหาไข่พยาธิและกินยาถ่ายพยาธิก็ถือเป็นแนวทางที่ดีเพื่อลดความอันตรายที่เกิดจากพยาธิตัวตืดได้
อ้างอิง :
- หนังสือโรคเขตร้อนฉบับประชาชน โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน มหาวิทยาลัยมหิดล