โบราณสถานวัดดงหวาย
วัดดงหวาย เป็นโบราณสถาน ตั้งอยู่นอกกำแพงเมืองไปทางทิศเหนือ ห่างจากประตูสะพานโคมไปประมาณ 200 เมตร ปัจจุบันทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 101 กำแพงเพชร สุโขทัย ตัดผ่านด้านหลังวัด ทำให้บริเวณสังฆาวาส และเจดีย์รายบางส่วนหายไปกับการสร้างถนน
วัดดงหวาย อยู่ริมถนนก็จริง แต่มิใคร่มีคนมาเที่ยวชม เพราะมุมมองจากถนนไม่งดงาม แต่ถ้ามามองทางด้านหน้าวัด คือทางทิศตะวันออกแล้ว จะเป็นวัดที่งดงามมาก
เหตุที่เรียกว่าวัดดงหวาย เพราะสมัยที่ประชาชนเข้าไปขุดค้นหาพระเครื่องและพระบูชา ในบริเวณนั้นเป็นดงหวายจริงๆ กว่าจะเข้าไปถึงเจดีย์และวิหารได้ ต้องแหวกดงหวายที่รกทึบมากเข้าไป จึงเรียกวัดนี้ว่า วัดดงหวาย
บริเวณข้างวัดมีสระน้ำขนาดใหญ่ มิใช่สระสำหรับขุดเอาศิลาแลง แต่เป็นสระน้ำที่ขุดไว้เพื่อใช้น้ำจริงๆ บริเวณนี้คงขาดน้ำมาก อาจเป็นเพราะน้ำเปลี่ยนทิศทาง หรือท่อปู่พญาร่วงที่ผ่านบริเวณนี้ถูกถมหายไป ตามหลักฐานจากจารึกฐานพระอิศวร
เจดีย์ประธานวัดดงหวาย เป็นแบบเจดีย์ทรงกลมหรือทรงระฆัง ก่อด้วยอิฐ มีซุ้มพระเฉพาะด้านหน้าคือทางทิศตะวันออกเพียงด้านเดียว เจดีย์มีลักษณะต่ำกว่าพื้นปกติ และต่ำกว่าพื้นวิหาร น่าจะมีการบูรณะปฎิสังขรณ์วิหารในภายหลัง เจดีย์รายที่อยู่ รอบเจดีย์ประธาน การสร้างค่อนข้างไม่เป็นระเบียบ เพราะคงมีการสร้างเพิ่มเติมในภายหลังในเนื้อที่ที่จำกัด ลักษณะเด่นขององค์เจดีย์ประธานคือ การสร้างฐานแปดเหลี่ยมลดหลั่นลงมาหลายชั้น จนทำให้รูปทรงของเจดีย์เพรียว ชลูด ชั้นบัวถลาทำเป็นบัวคว่ำบัวหงายสามชั้น องค์ระฆังเล็กมาก นักวิชาการบางท่านให้ข้อสังเกตว่า ฐานแปดเหลี่ยมลักษณะนี้ อาจได้รับอิทธิพลมาจากล้านนา มาพัฒนาให้เป็นลักษณะเจดีย์ในรูปแบบของกำแพงเพชร
ข้อมูลเพิ่มเติม
เจดีย์ฐานแปดเหลี่ยมลดหลั่นลงมาหลายชั้น
อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร
ต.สระแก้ว อ.เมืองกำแพงเพชร จ.กำแพงเพชร 62000 (ตั้งอยู่นอกกําแพงเมืองทางด้านทิศเหนืออยู่นอกเขตของอุทยานประวัติศาสตร์ ห่างจากประตูสะพานโคมประมาณ 200 เมตร)
