ภาษาอีสานทั้งหมด 10591 - 10600 จาก 17431
-
อำ
แปลว่า : ปิดบัง ปกปิด ปกปิดเรื่องไม่ให้ใครรู้ เรียก อำ อย่างว่า ก็เล่ามีใจเลี้ยวอำเอาผัวท่าน (กา) แล้วนุ่งผ้าผืนอาจธรงโฉม สังวาลประดับคาดเคียงงามล้น ก็จิ่งจาเถิงไท้ทังสองป้าแม่ สองอย่าอ้างอำข้อยท่อใยแม่เอย (สังข์) เครื่องนุ่งพร้อมผืนหลากคุณแครง เดินชาวเฮาซู่คนอำเจ้า อามหงฮู้เคยแยงพระกายเกษ ประดับแต่งพร้อมปุนแล้วเลียบแหวน (ฮุ่ง). -
อ่ำ
แปลว่า : สีเหมือนสีเม็ดมะขาม เรียก สีอ่ำ. -
อ้ำ
แปลว่า : มืด ทึบ เรือนที่แสงสว่างส่องเข้าไปไม่ถึง เรียก เฮือนอ้ำ อย่างว่า จันโทเมามัวมุดมืดแสงสูรย์อ้ำ (ลึบ). -
อ่ำถ่ำ
แปลว่า : สีคล้ำ เรียก สีอ่ำถ่ำ อย่างว่า แก้มอ่ำถ่ำแก้มเจ้าอ่ำถ่ำ หักดอกไม้ยามค่ำเอาไปบูชาธรรม คุณครูบาอาจารย์ให้มาฮับเอาพรข้าน้อยไว้ (กลอน) อ่ำถ่ำเนื้อเกลี้ยงกล่อมกันหลับ สีใสสันตื่นยามยังผ้า เหมือยฮวายไม้ลมบนเบยเมฆ สูรย์ส่องขึ้นเฮืองฟ้าเฮื่อแสง (ฮุ่ง). -
อำนาจ
แปลว่า : สิทธิ ความสามารถ การบังคับ อย่างว่า แม้นชื่อโพยแสนเส้นศัตรูมารมาเบียด ก็ดี อำนาจน้องตางต้ายเขื่อนขนัน (สังข์). -
อำพอน
แปลว่า : นกจำพวกนกสาลิกา เรียก นกอำพอน อย่างว่า อำพอนเอี้ยงแกนแกกี้ก่าง (กา). -
อำพา
แปลว่า : มะม่วง มะม่วงเรียก อำพา อัมพา ก็ว่า อย่างว่า อำพาต้นเฟืองไฟยมหลอด (กา). -
อำพา
แปลว่า : นกจำพวกนกเอี้ยง เรียก นกอำพา อย่างว่า มีทังแกงกกเปล้าอำพาพร้อมบ่วง เปล้าป่าวไม้มุมผู้เผ่นผาย (สังข์). -
อำมาตย์
แปลว่า : ข้าราชการ ข้าเฝ้า ที่ปรึกษา (ป. อมจฺจ ส. อมาตฺย) อย่างว่า ฝูงหมู่อำมาตย์น้อยผู้ใช้แอบตางตา ปุนดั่งเป็นสาขาง่างามระวังไว้ ส่วนว่าองค์กษัตริย์ไท้เป็นจอมยังยอด เถิงระดูแผ่ผั้งผลล้นลุ่มเทิง (สังข์). -
อำลา
แปลว่า : ลาก่อนจากไป ธรรมเนียมของชาวอีสาน เวลาจะออกจากบ้านไปตึกแหหาปลา ไปค้าขายหงายมือ ณ ที่ใดที่หนึ่งจะต้องลาพ่อแม่เสียก่อน ถือเป็นธรรมเนียมที่ดีงาม อย่างว่า ไปให้ลา มาให้คอบ (ภาษิต).