ภาษาอีสานทั้งหมด 10607 - 10616 จาก 17431
-
อิด
แปลว่า : เหนื่อย ระอา อ่อนใจ อย่างว่า นับแต่พลัดพรากบ้านโดยดั่งเดือนปลาย นี้แล้ว ก็หากโฮยแฮงอิดอ่อนคราวคาด้าว กระทิงทวายช้างหมีเหมือยหมาป่า เมยแฮดฮ้องตันต้อนด่านดง (สังข์). -
อิดอ่อน
แปลว่า : อ่อนเพลีย หมดกำลังวังชา คนหมดกำลังกายและกำลังใจ เรียก อิดอ่อน อย่างว่า วอยวอยอิดอ่อนตายจมน้ำ (กา) ฝูงข้าปุนคำห้ามบาคราญอิดอ่อน (กาไก) เสียแฮงแฮ้งบินแฮงอิดอ่อน ลมบ่มาช่อยแฮ้งบินได้กะบ่แฮง (กลอน). -
อิเถ้า
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้เถาชนิดหนึ่ง เรียก เครืออิเถ้า. -
อินตา
แปลว่า : พระอินทร์โบราณเรียก อินตา อย่างว่า พิเศษพร้อมเนืองนอบมัสการ ยอมือทูลเทโวฮอดอินตาไท้ ขอจ่งชูชักน้อยเนาพลอยพ้นโทษ ปางนี้แม้นว่าบาปหมื่นชั้นขอให้เกื่อยไกล แด่ถ้อน (สังข์). -
อินทนิล
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ดอกชนิดหนึ่ง ออกดอกเป็นช่อตั้งตรง มีทั้งดอกสีม่วงแดง และสีม่วงชมพู เรียก ต้นอินทนิล อินทนิลน้ำ ก็ว่า อย่างว่า หลิงตาดต้ายมีฮ่อมผาฮอม ภูพะนังสูงช่องชันเป็นชั้น ผ่อเห็นอินทนิลหญ้าเขียวฮมเฮืองฮ่ม พุ้นเยอ พื้นฮาบเกลี้ยงมีค้อยชั่วคอย (สังข์). -
อินทร์
แปลว่า : พระอินทร์ ชื่อเทวราชผู้เป็นใหญ่ในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ และชั้นจาตุมหาราช อย่างว่า อินทร์ก็ตรัสส่องฮู้คำปรารถนานาง ก็จิ่งทันเทวาพร่ำมวลมาเต้า บัดนี้ให้ผู้ปรารถนาสร้างชมพูเสวยราช เป็นมิ่งเค้าธรรม์อ้างโลกคน นั้นเด (สังข์) (ป. อินฺท ส. อินฺทฺร). -
อินทิราช
แปลว่า : พระอินทร์ผู้เป็นใหญ่ อย่างว่า เมื่อนั้นอรไม่หน้าน้อยนาฏนางลุน นางก็สมาทานศีลพร่ำภาวนาพร้อม แล้วจิ่งอธิษฐานน้อมเถิงองค์อินทิราช ขอหน่อฟ้าบุญกว้างเกิดดอม แด่ถ้อน (สังข์) (ป.). -
อินโท
แปลว่า : พระอินทร์ (ป.) อย่างว่า โลกนี้บ่ประเสริฐแท้ทุกข์ยิ่งญิงชาย ขอแก่จอมคุณผายโผดปุนปางฮ้อน เมื่อนั้นอินโทท้าวธรงพรพร้อมกล่าว ฮักลูกแก้วสามเจ้าส่งลง (สังข์). -
อิ่นอ้อย
แปลว่า : อ้อยอิ่ง การพูดอ้อนวอน เพื่อให้ได้มาดังต้องการ เรียก เว้าอิ่นอ้อย อย่างว่า เอาเอื้อยไปแปลงเข้าแลงงายต้มสู่กินแม แม้นว่าเมียเจ้ายังอิ่นอ้อยชิเป็นน้อยปีดปลาย แท้แล้ว (สังข์). -
อินัง
แปลว่า : เอาใจใส่ เอาใจช่วย ดูแล เหลียวแล นำพา การเอาใจใส่ไม่ปล่อยปละละเลย เรียก อินัง อินังขังขอบ อินังพันธัง ก็ว่า.