ภาษาอีสานทั้งหมด 11193 - 11202 จาก 17431
-
เฮื้องฮุ่ง
แปลว่า : รุ่งเรือง อย่างว่า สัพพะดวงดอกไม้บานเฮื้องฮุ่งไพร (สังข์). -
เฮือด
แปลว่า : เรือด ชื่อสัตว์เล้กๆ ชนิดหนึ่งอยู่ตามที่นอน กินเลือดคนเป็นอาหาร เรียก เฮือด อย่างว่า กุญชรช้างอัศดรคุณมาก ก็หากหายากแท้ทังค้ายบ่มี ส่วนว่ายูงยองฮิ้นฝูงไฮเฮือดไต่ บ่ห่อนขี้ไฮ้หาได้คู่เฮือน (ย่า). -
เฮือน
แปลว่า : สิ่งปลุกสร้างสำหรับเป็นที่อยู่อาศัย เรียก เฮือน เฮือนนั้นเฉพาะที่จำเป็นแก่ชีวิตประจำวัน มี ๓ คือ เรือนนอน เรือนครัว เรือนผม อย่างว่า ญิงใดสมบูรณ์ด้วยเฮือนสามน้ำสี่ เป็นญิงดีเลิศล้ำสมควรแท้แม่เฮือน (บ.). -
เฮือนครัว
แปลว่า : ห้องครัว , เรือนสำหรับปรุงอาหาร เรียก เฮือนครัว เฮือนครัวจะต้องให้สะอาด เก็บถ้วยโถโอจานให้เป็นระเบียบ. -
เฮือนนอน
แปลว่า : ที่เป็นที่พักผ่อนหลับนอน เรียก เฮือนนอน เฮือนนอนเป็นที่รวมความสุขทุกชนิดบรรดามี เฮือนที่เป็นศิริมงคลต้องอาศัยแม่เรือนเป็นคนมีระเบียบ อย่างว่า ชายใดมีเมียแก้วการเฮือนเฮียงฮาบ ขุนใดอำนาจกล้าเมืองบ้านฮุ่งเฮือง (สังข์) คำว่าแม่เรือนมีระเบียบ คือ รู้จักปัดกวาดเช้ดถู เก็บผ้าผ่อนแพรพรรณ เครื่องนุ่งห่มให้เป็นระเบียบเรียบร้อย. -
เฮือนผม
แปลว่า : คนที่สวยงามส่วนมากเอาใจใส่ในเรื่องผม รู้จักหวีสางชะล้างให้สะอาดทุกวัน ผู้ที่ไม่เอาใจใส่ในเรือนผมของตน โบราณว่าเป้นคนไม่ดี อย่างว่า แว่นบ่แยง ผมบ่หวี หีบ่ล้าง (ภาษิต) ส่วนน้ำ ๔ นั้นได้แก่ ๑ น้ำกิน ๒ น้ำใช้ ๓ น้ำใจ ๔ น้ำเต้าปูน น้ำเต้าปูนทุกวันนี้คนไม่เคี้ยวหมากจะเอาน้ำอะไรมาแทนให้ครบ ๔ ถ้าเอาน้ำเหล้าเข้ามาแทนดูจะไม่ถูกใจของคนโบราณกระมัง. -
เฮื้อน
แปลว่า : ชื่อโรคผิวหนังชนิดหนึ่ง ทำให้ผิวหนังเป็นผื่นคัน เรียก เฮื้อน ขี้เฮือน ก็ว่า. -
เฮื้อนฐาน
แปลว่า : ชื่อโรคชนิดหนึ่งมักเกิดแก่ภิกษุสามเณร ฐาน คือ ส้วมถ่าย ฐานเวจจะกุฏิ หรือส้วมถ่ายพระเณรใช้ร่วมกัน เมื่อไม่รักษาความสะอาดก็มักจะเกิดโรคเฮื้อนฐาน ถ้าจะดูความเป็นระเบียบเรียบร้อยหรือดูความสะอาดของวัด โบราณให้ไปดูที่ฐาน อย่างว่า เบิ่งวัดให้เบิ่งฐาน เบิ่งสมภารให้เบิ่งจัวน้อย (ภาษิต). -
เฮื้อย
แปลว่า : เรื้อย ล่ามวัวด้วยเชือกเส้นยาวๆ เรียก เฮื้อยเชือก. -
แฮ
แปลว่า : ผ้าเนื้อละเอียดและบาง เรียก ผ้าแฮ เป็นจีวรเรียก ผ้าคุมแฮ เป็นหมอนเรียก หมอนแฮ อย่างว่า สะพรั่งพร้อมเสวยโภชพางาย พอดีถอยสว่ายมือเมือกว้าน บาไทเทิ้งหมอนแฮเฮียงพี่ น้อยหนึ่ง ครุฑหลั่งล้นลงเข้าขาบพระองค์ (สังข์) สองคอบถ้อยถวายส่วนเสนา เงินจูมจัดแจกแฮลายลั้ว เมื่อนั้นมุนตรีแก้วกือเมืองมหาเอก ชมชื่นพร้อมพาขึ้นขาบถวาย (สังข์) ถ้าเป็นผ้าเจ้านาย เรียก แฮคำ อย่างว่า มีทังแฮคำผ้าผืนดีลั้วหลาก (ขุนทึง).