ภาษาอีสานทั้งหมด 5142 - 5151 จาก 17431
-
ตีเตาะตีต้อน
แปลว่า : เสียงเปลดัง เวลาลูกเล็กเด็กแดงร้องไห้ แม่จะเอาลูกลงในอู่แล้วกล่อมไกวไปมา หรือการพรรณาถึงความลำบากของแม่ที่มีต่อลูกในขณะที่ลูกยังเล็ก อย่างว่า แม่ก็ไกวเจ้าไปตีเตาะตีต้อน แม่เจ้ากินน้ำฮ้อนปากเปื่อยปากแดง ไฟลุกแฮงแม่เจ้าแฮ่งฮ้อน (สู่ขวัญ). -
ตีนจำ
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ใบและดอกใฃ้กินเป็นอาหารได้เรียก ต้นตีนจำ มีสองชนิดคือตีนจำใหญ่และตีนจำน้อย อย่างว่า ตีนจำเปี้ยบานแถวถันต่ำ สัพพะดวงดอกไม้ต้นต่ำตีนจำ (สังข์). -
ตีนแฮด
แปลว่า : ชื่อเห็ดชนิดหนึ่ง ตีนใหญ่ คล้ายตีนแฮด เรียก เห็ดตีนแฮด ใช้กินเป็นอาหารได้. -
ตีบ
แปลว่า : ชื่อกล้วยจำพวกหนึ่ง มีสองชนิดคือ กล้วยตีบน้อยและกล้วยตีบใหญ่ กล้วยสองชนิดนี้มีรสหวาน มีโปรตีนมาก ใช้เลี้ยงเด็กดีนัก อย่างว่า มีทั้งกล้วยตีบน้อย สุกลีบกินหวาน (เวส-กลอน). -
ตีบ
แปลว่า : มนต์ปลูกผม คนมีผมน้อยหรือไม่มีเลย คนโบราณมีมนต์ปลูกผม อย่างว่า โอมตีบมหาตีบ โอมตีบนั้นพ่อครูกูสอน มหาตีบนั้นผมซอนขึ้นใหม่(มนต์ปลูกผม). -
ตีบ
แปลว่า : ลีบ, แฟบ คนไม่เจริญเติบโต มีแขนขาลีบ เรียก โรคตีบ โรคคอตีบ. -
ตีปีก
แปลว่า : เลื่อยกะพี้ไม้ เรียก ตีปีกไม้ การแสดงความดีใจในเมื่อชนะเขา โดยงอข้อศอกตีสีข้างของตน เรียก ตีปีก ไก่จะขันแต่ละครั้งจะต้องตีปีกก่อน เรียก ไก่ตีปีก ไก่ตบปีก ก็ว่า อย่างว่า ไก่ก็ตีปีกท้าขันชั้นเทื่อสาม(กา). -
ตีเผิ้ง
แปลว่า : การลำกลอนชนิดหนึ่ง เจ้าภาพต้องการให้รางวัลแก่หมอลำที่ลำกลอนดี จัดรางวัลไปแขวนไว้ปะรำหมอลำ ให้หมอลำลำกลอนตีเผิ้ง ถ้ากลอนใครขบขันมีคนปรบมือให้ถือว่าลำดี จับเอารางวัลไปได้ รางวัลที่แขวนไว้นี้ เรียกฮวงเผิ้ง. -
ตีเผิ้ง
แปลว่า : ปิดเอารวงขึ้น ผึ้งสมัยโบราณมีอยู่ตามต้นไม้ใหญ่ และสูง การขึ้นไปเอาผึ้งมากินมาใช้แต่ละครั้ง ผู้ขึ้นไปเอาจะต้องมีลิ่มตอก ลิ่มโบรารณเรียกทอย การตอกทอยให้ห่างกันพอขึ้นลงได้สะดวกและต้องตอกให้แน่น. -
ตึ
แปลว่า : กลิ่นเหม็นอย่างหนึ่ง เช่นกลิ่นปลาแดกไม่เน่า แต่มีกลิ่น เรียก กลิ่นตึ ตึหลือ ก็ว่า ปลาแดกที่มีกลิ่นอย่างนี้โบราณเรียก ปลาแดกต้วง เหมาะสำหรับตำส้มหมากหุ่ง ถ้าใครไม่ได้กินก็อย่าพึ่งตาย กินแล้วอายุยืนด้วย.