ภาษาอีสานทั้งหมด 9041 - 9050 จาก 17431
-
ส้มโฮง
แปลว่า : สำโรง ชื่อพรรณไม้ขนาดใหญ่ เรียก ต้นส้มโฮง บ้านที่เอาชื่อของต้นไม้นี้ไปตั้ง เรียก บ้านส้มโฮง ชื่อบ้านส้มโฮงมีอยู่ทั่วไปในภาคอีสาน. -
สมคราม
แปลว่า : การรบกัน คนโบราณเรียก สมคาม อย่างว่า สงครามงูเง่าตายเต็มด้าว (กาไก) กำเนิดแท้ทังโลกเลิงเป็น ขอแก่พันตาตรัสส่องแลเล็งข้า ยามใดยุทธกรรมด้วยสมครามยุ้งใหญ่ ขอให้เจ้าแผ่นฟ้าหลิงเยี้ยมอย่าไล แด่ถ้อน (สังข์). -
สมคาม
แปลว่า : การรบกัน อย่างว่า คันว่าสมคามเขินช่อยกันกวนฆ่า (ฮุ่ง). -
สมณ์
แปลว่า : สมณะ ผู้สงบ นักบวช อย่างว่า บัดนี้เฮาจักละท่อนท้าวธรงผนวชเป็นสมณ์ ดูดั่งเวราลามคอบคีงคุงเนื้อ เฮาจักโคจรดั้นเดินนำน้องนาถ ดั้นฮอบบ้านหลายชั้นสืบดู (สังข์). -
สมณาส
แปลว่า : นักบวช ผู้สงบ สมณะ อย่างว่า ซว่าซว่าพร้อมสมณาสเฮืองธรรม แปลฎีกากล่าวไขขานแจ้ง วันแลงเหลื้อมลงฟังธรรมเทศน์ พระพ่อเจ้าติ่วสร้อยใจแจ้งจอดบุญ (สังข์). -
สมถกรรมฐาน
แปลว่า : อุบายสงบใจ ใจที่มีราคะความกำหนัด โทสะความประทุษร้ายและโมหะความลุ่มหลง กิเลสสามตัวนี้ทำให้ใจวุ่นวาย ไม่สงบ ถ้าอยากให้สงบต้องเอาสมถกรรมฐานมาข่มไว้ การเจริญธรรมอย่างนี้เรียก เจริญสมถกรรมฐาน. -
สมบัติ
แปลว่า : ความถึงพร้อม หมายถึงทรัพย์สินเงินทองข้าวของเป็นต้นที่มีอยู่เรียก สมบัติ สมบัตินั้นแยกออกเป็น ๓ คือ มนุษย์สมบัติ สวรรคสมบัติ นิพพานสมบัติ. -
สมบัติคูณเมือง
แปลว่า : สมบัติที่ทำให้บ้านเมืองเจริญ เรียกสมบัติคูณเมือง มี ๑๔ อย่าง คือ หูเมือง ตาเมือง แก่นเมือง ประตูเมือง ฮากเมือง เหง้าเมือง ขื่อเมือง ฝาเมือง ขางเมือง เขตเมือง สติเมือง ใจเมือง คำเมือง เมฆเมือง (ประเพณี). -
สมพงศ์
แปลว่า : วิธีคำนวณว่าหญิงชายที่จะเป็นคู่กัน สมควรรักกันหรือไม่. -
สมโภช
แปลว่า : การกินร่วม งานเลี้ยง การเลี้ยงอาหาร งานฉลองในพิธีมงคล เช่น งานสมโภชพัด สมโภชตราตั้ง สำโภช ก็ว่า อย่างว่า ครบเครื่องถ้วนสำโภชมาลา (กาไก).