ภาษาอีสานทั้งหมด 9231 - 9240 จาก 17431
-
สังลัง
แปลว่า : สะพรั่ง ไสว อย่างว่า สังลังไม้เลียนลำต้นต่ำ (ขุนทึง) สะลั้ง สะล้าง สางหลาง ก็ว่า โบราณอีสานฉลาดเลือกเอาคำที่สละสลวยมาใช้. -
สังวาด
แปลว่า : แบบอย่าง ทำนอง ท่าทาง ทำนอง เรียก สังวาด วาด ก็ว่า เช่น เทศน์มะทีภาคอีสานมีหลายสังวาด เช่น สังวาดช้างเทียมแม่ ลมพัดไผ่ นกใสบินป๋า กาเต้นก้อน นกเขาทอง ปลาสร้อยเล่นหาด แม่ฮ้างกล่อมลูก แต่ละสังวาดไม่เหมือนกัน ต้องมีครูสอน ถ้าไม่มีครูสอนจะเข้าทำนองที่ว่า เป็นอุยุอะยะคือขี้พระแกมขี้จัว คือจะเอาดีไม่ได้ ดังนั้นครูสอนจึงมีความสำคัญและจำเป็นยิ่งนัก. -
สังวาล
แปลว่า : สร้อยเครื่องประดับชนิดหนึ่ง ใช้คล้องคอสะพายแล่ง (เบี่ยงบ้าย) (ป. เสวาล ส. เศวาล) อย่างว่า บุญหัวบ่เคยได้สังวาลคำพระยานาค ขี้ดินดากติดหัวแต่น้อยหลงเอิ้นว่าหอน (ภาษิต) บางพ่องจับนาคน้าวฉวยสอดสังวาล ก็มี บางพ่องทวายงูทัดเพินคอไว้ (สังข์). -
สังเวช
แปลว่า : ความสลดใจในเหตุการณ์ที่คาดคิดไม่ถึงว่าจะเกิดขึ้น อย่างว่า อัศจรรย์ใจโอ้โอนอสังเวช สังมาเป็นดั่งนี้ เป็นน่าอยากหัว แท้นอ (เสียว). -
สังเวย
แปลว่า : บวงสรวง เซ่นสรวง การเซ่นสรวงหรือเลี้ยงผี เรียก สังเวย ผีนั้นจะเป็นผีป่าผีดงผีโพงผีพรายผีปอบผีเป้า ผีด้ำ คือผีบรรพบุรุษ ผีทุกจำพวกต้องการให้คนเลี้ยง ถ้าเลี้ยงถือว่าเป็นการเคารพยำเกรง อย่างว่า ยำผีเถ้า ยำเจ้ายืน (ภาษิต). -
สังสการ
แปลว่า : พิธีกรรมเกี่ยวกับการปลงศพ เรียก สังสการ (ส. สํสการ). -
สังหรณ์
แปลว่า : ลางบอกเหตุ อย่างว่า อันนี้หากแม่นขันธ์ธาตุน้องทังสี่แปรปรวน เคยได้ครองความสุขอยู่ปรางค์เป็นเจ้า คราวนี้มาตกด้าวเดินดงทุกข์ขมอด กินหมากไม้ตางเข้าขื่นขม ฝูงหใู่เทวดาเจ้าสังหรณ์ให้ฝันหลาก นางอย่าตกคะมะย้านเมือห้องอยู่เย็นพี่ถ้อน (เวส-กลอน). -
สังฮอม
แปลว่า : การเก็บสิ่งของรวมกันไว้ เรียก สังฮอม หนังสือวรรณคดีอีสานเรีื่องหนึ่งรวมธาตุนิพพานไว้ เรียก สังฮอมธาตุ. -
สังฮอม
แปลว่า : ระวัง รักษา อย่างว่า สังฮอมเนื้ออินทรีย์ทังโลก (ฮุ่ง). -
สัจจะ
แปลว่า : สัตย์ ความจริง ของจริง (ป. สจฺจ ส. สตฺย) ความจริงมี ๒ คือ จริงโดยสมมติ ได้แก่ คน สัตว์ สิ่งของ จริงโดยปรมัตถ์ ได้แก่ รูปธรรมนามธรรม อย่างว่า สัจจะผู้หญิงนี้คือกวยกะต่าห่าง ถิ้มใส่น้ำไหลเข้าซู่ตา สัจจะผู้ชายนี้คือหินหลักหมื่น ถิ้มใส่น้ำจมปิ้งบ่ตีง (กลอน).