ภาษาอีสานทั้งหมด 9341 - 9350 จาก 17431
-
สินาด
แปลว่า : หน้าไม้ ปืน ปืนหรือหน้าไม้โบราณ เรียก สินาด สีนาดน้ำมอก สีนาดละมอก ก็ว่า อย่างว่า หมอยาชุมโตเป็นพยาธิ หมอสินาดกวางขี้ใส่นา หมอหูฮาโตตายบ่ฮู้เมื่อ (ภาษิต). -
สิเนหะ
แปลว่า : ความรัก ความมีเยื่อใย (ป. สิเนห) เรียก สิเนหา เสนห์ ก็ว่า อย่างว่า กูก็กลอยใจตั้งตนปองเป็นเหยื่อ มันแล้ว บัดนี้ยักษ์เล่ามาอ่าวอ้างคำส้มสวากเสนห์ (สังข์). -
สิบ
แปลว่า : จำนวนเก้าบวกหนึ่ง ชื่อเดือนจันทรคติ เรียกเดือน ๑๐ ตกในระหว่างเดือนกันยายน สิ่งที่เกี่ยวกับสิบเรียก สิบ อย่างว่า สิบเบี้ยอยู่ฟากน้ำอย่าโอ้อ่าวคนิงหา สองสลึงมามือให้ค่อยกำเอาไว้ (กลอน) สิบฮู้บ่ท่อเคย สิบลูกเขยบ่ท่อพ่อเถ้า สิบเว้าบ่ท่อเฮ็ดท่อทำ (ภาษิต) สิบเพิ่นเลี้ยงบ่ท่อเหมี้ยงตนเอง (ภาษิต) สิบไม้มิ้นบ่ท่อมือเถิง (ภาษิต) สิบเพิ่นเว้าบ่ท่อตาเห็น (ภาษิต). -
สิปปะ
แปลว่า : ศิลปะ (ป. สิปฺป ส. ศิลฺป). ศิลปะในที่นี้หมายเอาศิลปหัตถกรรมคือการช่างฝีมือ แยกออกเป็น ๒ คือ การช่างฝีมือของภิกษุได้แก่ช่างตัดจีวร ช่างเย็บจีวร ช่างย้อมจีวร เป็นต้น การช่างของคฤหัสถ์ได้แก่ช่างไม้ ช่างจักสาน ช่างตัดผม ช่างฟอกหนัง ช่างเย็บ ช่างย้อม ช่างแกะสลัก ช่างตีเหล็ก ตีเงิน ตีทอง ช่างเขียนรูปและลวดลายต่างๆ การช่างฝีมือต่างๆ เรียก ศิลปะหัตถกรรม อย่างว่า ช่างให้เชาว์เหลาให้เกลี้ยง ช่างหล่อได้กินท่อขี้หี ช่างตีได้กินท่อหน่อแตด ช่างมือมันยาก ช่างปากมันง่าย (ภาษิต). -
สิมพลี
แปลว่า : ไม้งิ้ว (ป. สิมฺพลี) อย่างว่า ค้ายขอบห้วยเหลืองหล่าผงกระจวน ดีแก่สิมพลีเฮียงเฮียกจาวจูมแจ้ง ทวนทางผ้ายหลายคราวแวนฮีบ ข้ามท่งแล้งนาฮั้งฮอดเมือง (ฮุ่ง). -
สิลา
แปลว่า : หิน หินก้อน (ป. สิลา ส. ศิลา). -
สิ่วบ่อง
แปลว่า : สิ่วเจาะ ชื่อสิ่วชนิดหนึ่งตัวหนาเป็นสี่เหลี่ยม มีคม. -
สี
แปลว่า : ถู ครูด ชัก. -
สี่
แปลว่า : ยาสีฟันโบราณ เรียก สี่ ใช้กระบอกไม้ไผ่บรรจุแก่นคะยูงเผาไฟ เอาบ้องเสียมทาน้ำมันยางอังที่กระบอกไม้ไผ่ ควันของไม้จะเป็นสีดำ สีดำนี่แหละเรียก สี่ เอาสีดำมาทาที่ฟัน ฟันจะมีสีดำ โบราณถือว่าฟันดำเป็นฟันที่สวยงาม อย่างว่า ยามเมื่อพิเศษแย้มเยาวราชหุมหัว ฮ่อนั้น ขวัญเฮียมโฮมเฮียก ตอมเต็มเนื้อ เล็งที่ทันตาแม้งมหานิลเงาเงี่ยง งามเด ซ้องซุมเกล้าตะเกิงหน้าแข่งเขียว (ผาแดง). -
สีเสียด
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้ชนิดหนึ่ง ยางและเปลือกมีรสฝาดขม ใช้เคียวกับหมาก ชื่อแมลงชนิดหนึ่งอยู่ในน้ำ มีปีกและขายาว คล้ายแมงดาแต่ตัวเล็กกว่า.