ภาษาอีสานหมวด "ก" 421 - 430 จาก 1872
-
กระดานหัว
แปลว่า : กะโหลกศรีษะเรียก กระดานหัว อย่างว่า คื่นคื่นเพี้ยงเขาขาดทะลายลง พระก็แยงทันโทมแกว่งศรแสงกล้า ปืนเผลียงม้างกระดานหัวเต้นใต่ ซวงฟ่างฮ้ายไกวก้าว แกว่งธุลี (สังข์). -
กระดานหิน
แปลว่า : กระดานที่ทำด้วยหินอ่อน เขียนด้วยดินสอหิน เด็กที่เริ่มเรียนหนังสือจะต้องใช้กระดานชนิดนี้ กระดานชนิดนี้เรียก กระดานหิน อย่างว่า ตาบอดแจ้งบ่ฮู้ฮ่อมทางเดิน คันบ่แยงเงาหิน ชิบอดตายเท้าเถ้า (ภาษิต). -
กระดิก
แปลว่า : ไหว, ทำปลายมือหรือปลายเท้าให้ไหว เรียก กระดิก ตีง ก็ว่า อย่างว่า กกบ่เตื้องตีงตายตั้งแต่งา ง่าบ่เหลื้องไปเตื้องตั้งแต่ใบ (ผญา). -
กระดิง
แปลว่า : ชื่อพรรณไม้เถาชนิดหนึ่งจำพวกบวบ มีฝักยาว ใช้เป็นอาหารต้มแกงกินได้ เรียก หมากกระดิง. -
กระดิง
แปลว่า : เครื่องโลหะที่หล่อด้วยเหล็ก ทองแดง หรือทองเหลือง มีลูกกระทบแขวนอยู่ภายใน ลูกเล็กๆ เรียก หมากกระดิง ใช้สำหรับแขวนคอวัวหรือคอควาย หรือแขวนไว้ที่ช่อฟ้าโบสถ์ มณฑปหรือปราสาท ราชมณเฑียร. -
กระดิง
แปลว่า : ภูกระดึง ภูเขาลูกหนึ่งอยู่ในเขตอำเภอภูกระดึง จังหวัดเลย เวลาวันศีลหรือวันพระจะได้ยินเสียงกระดิงดัง ภูเขาลูกนี้จึงเรียก ภูกระดิง. -
กระดิง
แปลว่า : กระดิงลูกโตๆ หล่อด้วยเหล็กหรือทองแดง ใช้สำหรับแขวนคอช้าง คนโบราณมีช้างแต่ไม่ชอบเลี้ยงช้าง ปล่อยให้มันไปหากินเอง เดือนหนึ่งๆ ก็ออกไปดูครั้งหรือสองครั้ง การไปดูก็ไม่ต้องไปถึงตัวช้าง เพียงได้ยินเสียงกระดิงก็กลับมา กระดิงที่แขวนคอช้างนี้ โบราณเรียก โปงลาง -
กระดิง
แปลว่า : ชื่อลมชนิดหนึ่ง คล้ายลมหัวกุด พัดแรง เวลาพัดมาจะได้ยินเสียงดังเหมือนเสียงกระดิง เรียก ลมกระดิง (คชนาม). -
กระดี่
แปลว่า : ปลาเล็กชนิดชนิดหนึ่งอาศัยอยู่ในน้ำจืด มีครีบที่ท้องยาว และมีครีบคู่อยู่ตอนส่วนของอก เรียก ปลากระดี่. -
กระดีบ
แปลว่า : คืบไปทีละน้อย เช่น แมงบ้ง หรือหนอนคืบไป เรียก กระดีบ.