ภาษาอีสานหมวด "ข" 171 - 180 จาก 970
-
ขบ
แปลว่า : กัด กัดเรียก ขบ เช่น หมาขบ งูขบ ยุงขบ อย่างว่า หมาโตขบบ่เห่า หมาโตเห่าบ่ขบ (ภาษิต) หมาขบหนังมันยังคนเทื่อเบื่อพี่น้องยอย้องเพิ่นดี (ภาษิต). -
ขบถ
แปลว่า : การประทุษร้ายต่ออาณาจักร, ความทรยศ เรียก ขบถ กบฎ ก็ว่า. -
ขม
แปลว่า : ชื่อบวบชนิดหนึ่ง มีรสขม เรียก บวบขม เถาอีกชนิดหนึ่งมีรสขมเรียก เครือเขาฮอ บอระเพ็ด ก็ว่า อย่างว่า คันอยากอายุยิ้งยืนยิ่งหลายปี ให้เจ้ากินเขาฮอก่อนงายยามเช้า หรือชิกินยามเข้าเนานอนค้ายค่ำ กินซู่มื้อมีเว้นแฮ่งดี (ย่า). -
ขม
แปลว่า : ขึ้งเคียด, ไม่ชอบใจ อย่างว่า เมื่อนั้นนางคราญขมเคียดเค็มฟุนป้อย ดูราชายโทนเถ้ายักโขผีเผด มึงหากกดวาดเว้ามีได้เวทนาท่านเอย (สังข์). -
ข่ม
แปลว่า : ข่มเหง, บังคับ อย่างว่า เอาท่อคุณผัวอ้างองค์มารมาข่ม กูรือ แม้นจักจัดฝ่ายฟ้ามากั้งบ่กลัว แท้แล้ว กูก็ลือหาญข้ามชมพูเผลียงโลก มาแล้วอาจักขัดอยู่ได้เฮวต้านตอบความเที่ยวเถิ้น (สังข์). -
ขมวน
แปลว่า : ชื่อหนอนชนิดหนึ่ง เกิดในปลาแห้ง กินปลาแห้งเป็นอาหาร เรียก แมงขมวน. -
ขมวน
แปลว่า : ยุ่ย, ผุปลาที่ถูกแมงขมวนกินเรียก ปลาเป็นขมวน. -
ขมวย
แปลว่า : ขุยดิน ดินที่ใส้เดือนกินกองขึ้นเป็นกองๆ เรียก ขมวยดิน ขวยดิน ก็ว่า อย่างว่า หนูกินกล้วยป๋าขวยให้ตุ่น มักเพิ่นพุ้นมาเฮื้องใส่เฮียม (ผญา). -
ข่มหลบ
แปลว่า : ไม้สองงตัวสำหรับทับหญ้ามุงหลังคา เรียก ไม้ข่มหลบ. -
ขมอง
แปลว่า : มันสมอง จิต ใจก็ว่า อย่างว่า คึดลูกเจ้าตามท้าวคั่งขมอง (กา) อุกอั่งเอ้าเหมือนไหม้แสบขมอง (ผาแดง).