ภาษาอีสานหมวด "ร" 21 - 30 จาก 145
-
ราช
แปลว่า : พระเจ้าแผ่นดิน พระราชา ถ้าเป็นสัตว์ใช้ชื่อขึ้นต้น เช่น นาคราช สีหราช ครุฑราช สุปันนราช มิคราช อย่างว่า อันหนึ่งพงศ์พันธุ์เชื้อสกุลนาในราชก็ยัง พอจักขันขาดตั้งตางเจ้าบ่มี นั้นรือ (สังข์). -
ราชครู
แปลว่า : พระเจ้าแผ่นดินที่บวชในพระพุทธศาสนาเรียก ราชครู อย่างว่า พลพวกเท้าเดินดุ่งดาระวัง บัวนางถือเครื่องทรงแถวถ้อง แยงหนห้องราชครูเถรใหญ่ แผ้วแผ่นกว้างปูล้วนลวดแพร (สังข์). -
ราชควง
แปลว่า : พระราชมณเฑียร เรียก ราชควง อย่างว่า หลังนี้ราเชนทร์สร้างมาแต่ปางประถม เซ็งซื่อราชควงคำเกิ่งดาวดิงส์ฟ้า หลังหนึ่งฮวานฮวานเหลื้อมฝาทองทังแท่ง เสาเสี่ยนกลิ้งหินล้านฮูปขาน (สังข์). -
ราชทาน
แปลว่า : สิ่งของที่พระเจ้าแผ่นดินประทานให้ เรียก ราชทาน อย่างว่า ใผหากทำชอบแท้ประสงค์แต่งตางเฮา อย่าให้คลองคำวายราชทานเทเกื้อ มันยิ่งนำไปแท้บัวนางยศตื่ม นั้นเนอ พอที่วางไพร่ฟ้าฝูงแก้วอย่าขีน แท้เนอ (สังข์). -
ราชบุตร
แปลว่า : พระโอรสธิดา ลูกชายลูกหยิงของพระเจ้าแผ่นดิน เรียก พระราชบุตร อย่างว่า เมื่อนั้นขุนขอบเมี้ยนทูลราชบุตตา บัดนี้จอมกษัตริย์ฮ่อเฮาทังน้อง คือคู่คับคาเมี้ยนเมือไกลกงโลก อินทร์หลั่งล้นกระแสเผี้ยนโผดคืน นั้นแล (สังข์). -
ราชปรางค์ทอง
แปลว่า : ปราสาททอง ปราสาทที่ประดับตกแต่งด้วยลงรักปิดทอง เรียก ราชปรางค์ทอง อย่างว่า ค้อมฮ่ำแล้วลาราชปรางค์ทอง ฮวายมนต์โอมแอ่วโพยมยังฟ้า แยงหนห้องกะไดทองเทวราช พ้นกลีบฟ้าเขียวดั้นดุ่งเดิน (สังข์). -
ราชมุณเฑียร
แปลว่า : เรือนหลวง เรือนเป้นที่ประทับของพระเจ้าแผ่นดิน เรียก ราชมุณเฑียร อย่างว่า คื่นคื่นก้องกงราชมุณเฑียรเขาก็ยอตาวตามเบียดกองกันเข้า ตาแดงเพี้ยงไฟนองฟ้าแดด มือแกว่งค้อนตีชั้นซู่ภาย (สังข์). -
ราชสังข์ทอง
แปลว่า : พระสังข์เป็นพระราชาองค์หนึ่งในวรรณคดีอีสานเรื่องศิลป์ชัย เป็นพระผู้ที่พระอินทร์ส่งลงมาปราบยุคเข็ญพร้อมกับสีโหและสิลป์ชัย อย่างว่า คอยคาดได้คองราชสังข์ทอง นูเนือคีงคาดศรแสวงดั้น เดินเดียวเข้าพระคีรีมัวมืด ฝูงหมู่สัตว์สิ่งเนื้อหนีลี้หลีกไกล (สังข์). -
ราชสิงหาส์น
แปลว่า : เตียงซึ่งมีขาเป็นรูปเท้าสิงห์ ใช้เป็นเตียงสำหรับพระราชา เรียก ราชสิงหาส์น อย่างว่า เมื่อนั้นสีแถลงถ้อยประดับป่าวไปเปือง ยนยนแยงอาฮามราชสิงหาส์นกว้าง ผ่อเห็นฮวานฮวานห้องหอทองท้าวใหญ่ พุ้นเยอ วันวู่ซ้ำแสงเข้มดั่งไฟ (สังข์). -
ราชายตนะ
แปลว่า : ไม้เกด (ป.ส.).