ภาษาอีสานหมวด "อ" 421 - 430 จาก 995
-
อุบาทว์
แปลว่า : อัปรีย์ จัญไร ไม่เป็นมงคล (ป. อุปทฺทว) อย่างว่า บัดนี้อุบาทว์ฮ้อนบังเกิดสิงยี แลนอ เจืองหาญกือพลแพนมากมวลมาล้อม ราชาถือมีใช้สองนายมาสู่นางนารถต้านหมองหม้อมท่าวทวง (ฮุ่ง). -
อุปชน
แปลว่า : คนโง่เขลา คนเลวทราม อย่างว่า สิบนักปราชญ์บ่ท่อหนึ่งลกลน สิบลกลนบ่ท่อหนึ่งอุปชน (ภาษิต). -
อุปสมบทกรรม
แปลว่า : การบวชเป็นภิกษุ. -
อุภิเษก
แปลว่า : การแต่งตั้งโดยพิธีรดน้ำ เรียก อภิเษก ใช้หดสรงเจ้านายขึ้นเป็นเจ้าเมือง ถ้าใช้ในพิธีสงฆ์ก็หดทรงให้เป็นสำเร็จ ชา ครู และยาท่าน อย่างว่า เฮาจักอุภิเษกให้เป็นเอกมหาโทน ทังปวงสุขสำราญเพรียงพร้อม เมื่อนั้น ฮมฮมพร้อมมุนตรีตกแต่ง ประดับเครื่องแก้วเวนไว้คู่นาง (สังข์). -
อุโภ
แปลว่า : ทั้งสอง อย่างว่า อุโภสองกษัตริย์เอยแก่นไท้ บ่ควรพระชิปะชิละนครชัย ข้อยนี้ไว้ทั้งเมืองให้สูญเปล่า บ่ควรพระชิละเผ่าเชื้อคณาญาติพงศา (เวส-กลอน). -
อุ่ม
แปลว่า : พุ่มไม้ พุ่มไม้เรียก อุ่มไม้ เช่น อุ่มเหม้า อุ่มจาน อุ่มเหมือดแอ่ อุ่มแก อุ่มบก อุ่มบาก. -
อุ่มทุ่ม
แปลว่า : เขียวชอุ่ม เช่น ต้นข้าวที่ปักดำแล้วกำลังเขียวชอุ่ม เรียก เขียวอุ่มทุ่ม อย่างว่า อุ่มทุ่มเจ้าผู้เข้านาทาม ปีใดน้ำบ่ถ้วมหมายชิเอาล้อแก่ ถืกปีน้ำถ้วมหัวล้านกะบ่ปาน (กลอน). -
อุมลัว
แปลว่า : ชื่อนกชนิดหนึ่ง เรียก นกอุมลัว อย่างว่า คึดแม่เจ้าทังไพร่ภายหลัง ฟังยินอุมลัวเหินโฮ่นันกงห้วย เขาก็จาเถิงชั้นฤาษีสิทธิเดช ใต้ลุ่มฟ้าเซ็งต้านแต่ประถม (สังข์). -
อุ่มอุ่ม
แปลว่า : เสียงดังเช่นนั้น เช่นตนสองคนพูดกัน คนอื่นฟังได้ยินแต่จับเอาเนื้อความที่พูดกันไม่ได้ เรียก เว้าอุ่มอุ่ม. -
อุ้ย
แปลว่า : อ้วนท้องพลุ้ย คนที่อ้วนจนท้องพลุ้ยเรียก พีอุ้ยลุ้ย พีอุ้ยตุ้ย ก็ว่า อย่างว่า เจ้าอุ้ยลุ้ยขี้หลุ่ยเต็มหี สังบ่เอาเหล็กชีควั๊ดให้ฮูหีเกลี้ยง (กลอน).