ภาษาอีสานมาใหม่ 10618 - 10627 จาก 17431
-
ผีตาแฮก
แปลว่า : ผีนา ที่นาของคนโบราณเขาจะขุดหลุมสี่ด้านไว้หนึ่งหลุม กะปลูกเข้าได้ประมาณสิบกว่าต้น ล้อมรั้วรอบหลุมนี้ ก่อนจะลงมือปักดำแต่ละปีจะต้องนำกล้ามาปักลงในหลุมนี้ เรียกว่า นาตาแฮก นาตาแฮกนี้ต้องเลี้ยงด้วยของคาวหวานแก่ผีที่เฝ้านา เพื่อให้ผีตาแฮก คุ้มครองป้องกันไม่ให้คนหรือวัว ควายมากัดกินข้าวกล้าในนา. -
ผีดง
แปลว่า : ป่าใหญ่ที่มีต้นไม้ใหญ่น้อยนานาชนิด มีสัตว์ป่านานาชนิด มีพืชพรรณนานาชนิด ป่าที่มีลักษณะอย่างนี้เรียก ดง เช่น ดงพระยาไฟ ดงหลวง กงบริเวณ ดงนั้นต้องมีผี ผีต้องเป็นผีดุ ถ้าไม่ดุจะรักษาดงไม่ได้ เช่น ดงพระยาไฟ อย่างว่า ดงหลวงบ่ห่อนขาดเผิ้ง ดงเสอเพอบ่ห่อนขาดหมากแน่ง ดงแสนกวางบ่ห่อนขาดอีเก้งหมีเหม้นบ่างชะนี (ผาแดง). -
ผีเชื้อ
แปลว่า : คนที่ถือว่าเป็นเชื้อสายเดียวกันนั้นมี ๗ ชั้น นับจากสูงลงมาต่ำ คือนับจาก ๑ ทวด ๒ ปู่ย่าตายาย ๓ พ่อแม่ ๔ ตัวเรา ๕ ลูก ๖ หลาน ๗ เหลน คนทั้ง ๗ ชั้นนี้เรียกเชื้อสายเผ่าพันธุ์ วงศ์ตระกูลเดียวกัน เมื่อคนทั้ง ๗ ชั้นนี้คนใดคนหนึ่งตายไป ถ้าไปเกิดเป็นผีก็เรียก ผีเชื้อ ผีเสื้อ ผีด้ำ ก็ว่า ถ้าต้องการอะไรก็จะมาเข้าฝันหรือมาขอจากเชื้อสายของตน. -
ผีกองก่อย
แปลว่า : ชื่อผีป่าจำพวกหนึ่ง ร้องเสียงดังกองก่อยกองก่อย จึงเรียก ผีกองก่อย อย่างว่า ชงมงเถ้าหัวแดงกองก่อย (กาไก). -
ผี
แปลว่า : คนที่ตายไปแล้วเรียก ผี แต่คนโบราณแยกผีไว้เป็น ๒ พวก คือ ผีดิบ คือคนที่หลอกหลอน ต้มตุ๋นเอาทรัพย์สินคนอื่น แม้จะยังไม่ตาย ก็เรียก ผีหลอก ผีสุก ได้แก่คนที่ตายไปแล้ว เอาไปฝังหรือเผาในป่าช้า. -
ผิว
แปลว่า : พ่นน้ำ พ่นน้ำออกจากปากสำหรับเป่าคนที่เป็นไข้ เมื่อพิษไข้ขึ้นสูง. -
ผิว
แปลว่า : ผิวปาก เป่าลมออกจากปากให้มีเสียงดังเป็นเพลงต่างๆ เรียก ผิวปาก. -
ผิว
แปลว่า : หนังปกเนื้อเรียก ผิว สีของเนื้อเรียก ผิวพรรณ ผิวผาง ก็ว่า อย่างว่า สุขุมัจฉวีเนื้อเกลี้ยงอ่อนผิวนวล คือทองทาทั่วโตเต็มเนื้อ ขอให้สีใสเหลื้อมนวลในผิวผ่อง ใผเห็นแล้วอยากต้องใจสบั้นท่าวทวง (เวส-กลอน). -
ผิน
แปลว่า : หันหน้า หันหลัง หันหน้าเรียก ผินหน้า ปิ่นหน้า ก็ว่า อย่างว่า ท้าวปิ่นหน้าจากล่าวนางผี (กา) แป้ปิ่นหน้าเหลียวชู้ชั่วไกล (ผาแดง). -
ผิด
แปลว่า : ทะเลาะ วิวาท ล่วงเกิน เช่น วิวาททุ่มเถียงกัน ล่วงเกินประเวณีกัน ขุ่นข้องหมองใจกัน เรียก ผิด.