ภาษาอีสานมาใหม่ 12221 - 12230 จาก 17431
-
เตาะแตะ
แปลว่า : ตอแหล ตอแย เช่น ตอแหลเรียก เตาะแตะ เกาะแกะ ก็ว่า. -
เตาะ
แปลว่า : ตีหรือเคาะเบาๆ เรียก เตาะ เช่น เอาแส้เตาะหมูให้วิ่งไปตามทาง เคาะกลองด้วยค้อนเบาๆ เรียก เตาะกลอง. -
เต้าแม่นางแมว
แปลว่า : เป็นพิธีขอฝน โดยเอาแมวใส่ในกระทอแล้วว่าคำเซิ้งขอน้ำฝน แห่นางแมวไปตามบ้าน ถึงเรือนใครก็ตักน้ำรดแมว (ประเพณี). -
เต้าแม่นางด้ง
แปลว่า : แม่นางด้ง คือด้งที่จัดเครื่องสักการะใส่ไว้ข้างใน กระด้ง 2 ใบและไม้คาน 2 คู่ ยืมมาจากเรือนแม่ฮ้างแม่หม้าย นอกนั้นก็มีหวี แว่น ก้องแขน ไม้คานมัดที่กระด้งเป็นรูปตีนกา เมื่อมัดแล้วทำพิธีปลุกเสกคือป่าวเทวดาและว่าคำเซิ้ง เพื่อการขอฝนให้ตอกหลักแล้งหลักฝนไว้. -
เต้าแม่นางข้อง
แปลว่า : พิธีขับภูตผีปีศาจ โดยเอาข้องมาทำพิธี จัดเครื่องสักการะ มีดอกไม้ธูปเทียนเป็นต้นลงในข้อง ป่าวสัคเคเทวดาลงมา ให้คนสองคนไปจับคาน ถ้าข้องไปข้องจะไปตีคนหรือสิ่งของนั้น ถ้าข้องไม่ไปให้เปลี่ยนคนจับใหม่ (ประเพณี). -
เต้าแคน
แปลว่า : ไม้ที่ทำเป็นรูปเต้านม สำหรับสอดใส่ไม้ซางซึ่งเป็นลูกแคน เรียก เต้าแคน. -
เต้าข่วง
แปลว่า : การชุมนุมทำพิธีเข้าทรง เพื่อเสี่ยงทายเหตุการณ์ คือ ปลูกร้านขึ้นแม่ทรงจะนำเครื่องสักการะบูชาและพาหวานมาบูชาเทวดา แม่ทรงจะร่ายรำดูเหตุการณ์ เหมือนลงผีฟ้าผีแถน แต่พิธีนี้จัดเป็นทางการใหญ่โต มีปรากฏในวรรณคดีอีสาน ขูลูนางอั้ว สังข์ศิลป์ชัย. -
เต้า
แปลว่า : รวม ประชุม อย่างว่า สำเภาทองเทียวเถิงซู่เมืองมาเต้า (กา) กูจักเต้าเพื่อนพร้อมชิงม้างฝ่ายคน (หน้าผาก) ฮ้อยประเทศท้าวเต้าส่งหมายสาร ภูมีฮักบ่วางไปได้ (สังข์) เขาก็ฮมฮมเต้าเตินพลตกแต่ง ค้อมคาดสิ้นการเมี้ยนมอดแสง (สังข์). -
เต้า
แปลว่า : กาสำหรับใส่น้ำกิน เรียก หมากน้ำเต้า หมากน้ำเต้าโบราณใช้หมากอึ หมากน้ำ เจาะเเนื้อข้างในออก แล้วเอามาทำเป็นเต้าใส่น้ำกินเย็นดี อย่างว่า หมากน้ำเต้าเป่ามันดัง (ภาษิต). -
เต้า
แปลว่า : ลูกสืบสายโลหิต เรียก ลูกเต้า อย่างว่า ลูกเต้าบ่ฟังความพ่อแม่ ผีแก่เข้าหม้อนฮกเทิงดิบ พ่อแม่บ่สอนลูกเต้าผีปอบ ผีเป้าจกกินตับกินไต (ภาษิต).