ภาษาอีสานมาใหม่ 6285 - 6294 จาก 17431
-
แฮะ
แปลว่า : เฉียด ใกล้ ชิด เช่น เดินเฉียด เรียก ย่างแฮะ นั่งใกล้ เรียก นั่งแฮะ ยืนชิดกัน เรียก ยืนแฮะ. -
แฮ้ว
แปลว่า : บ่วงแร้ว เครื่องสำหรับดักสัตว์ชนิดหนึ่ง มีบ่วงติดกับปลายไม้ เอาโคนปักไว้ที่ดิน เรียก แฮ้ว อย่างว่า เป็นดั่งห้างแฮ้วถืกตีนสาร แลนอ พลายสารชักเชือกแฮ้ว เบ่านานขาดเป็นบั้น แคล้วแคล้วกล่าวคำเมือ (ฮุ่ง). -
แฮม
แปลว่า : ห่างไกล อย่างว่า ฝืนฝากชู้ประชิดพ่างพิงสมร ยามเมื่อยินกระสันอวนอั่งองค์เอาเกื้อ ดั่งนั้นฮามฮนฮ้อนกระหายวอนแวนสว่าง เบื้องฝ่ายน้องแฮมเฮื้อฮอดทวง (ฮุ่ง). -
แฮม
แปลว่า : ค้าง เช่น ค้างคืน เรียก แฮมคืน ค้างวัน เรียก แฮมวัน อย่างว่า จักให้แล้วประโยชน์เจ้ามีเที่ยงทุกประการ เมื่อนั้นภูมีชมชื่นใจจาต้าน บัดนี้องค์กูแก้วไกลเฮือนแฮมป่า พ่อเบิกเว้นนครกว้างพรากพงศ์ (สังข์) เมื่อนั้นค่าวค่าวแส้ชะค้อมเลยล่วงดงงวน แสนดอยดงระดาดบังเขาขั้น เคียดที่มาไกลชู้ฮามเฮียมแฮมป่า เมิลช่องชั้นมัวไม้มืดผอม (ฮุ่ง). -
แฮม
แปลว่า : ข้างแรม วันที่พระจันทร์เริ่มอับแสงโดยลำดับจนถึงมืดมิด เรียก แฮม มีแฮมหนึ่งค่ำไปถึงแรมสิบสี่สิบห้าค่ำของทุกเดือน. -
แฮน
แปลว่า : ชื่อพืชชนิดหนึ่ง เกาะอยู่ตามต้นไม้เป็นพืชชนิดกล้วยไม้ ใช้ทำยาแผนโบราณมีชื่อเรียกหลายอย่างต่างๆ กัน ชนิดลายคล้ายงูทำทาน เรียก แฮทำทาน ชนิดเป็นกะปุ๋มกะป๋ำ เรียก แฮคันคาก ชนิดเหมือนงูเห่า เรียก แฮงูเห่า. -
แฮด
แปลว่า : แรด ชื่อสัตว์ป่าชนิดใหญ่ หนังหนา มีนอที่จมูก เรียก แฮด อย่างว่า เมื่อนั้นหีนะโหดท้าวธรงอาชญ์ไขขาน เทื่อนี้ลูกจักเชิญแสนสัตว์ซู่คณาเนืองเต้า เชิญทังนาเคนทร์ช้างเสือสางมหิงส์แฮด งัวเถื่อนล้านกระทิงเถ้าหมู่เมย (สังข์) คาดแห่งนั้นเถิงที่ผาทอง ตีนดอยมีแฮดเสือสิงห์ช้าง นองพลขึ้นภูคาเถิงเหล่า เมื่อนั้นงว้างสว่างฮ้องนางหนุ่มตกใจ (ฮุ่ง) นับแต่พลัดพรากบ้านโดยดั่งเดือนปลาย นี้แล้ว ก็หากโฮยแฮงอิดอ่อนคราวคาด้าว กระทิงทวายช้างหมีเหมือยหมาป่า เมยแฮดฮ้องตันต้อนด่านดง (สังข์). -
แฮ่งดี
แปลว่า : ยิ่งดี ดีมาก อย่างว่า จักให้มามอดเมี้ยนหลานชีพเสียชีวัง ว่ารือ ย้านท่อมาเชยตาวต่อตูตายเมี้ยน เมื่อนั้นอาเล่าโลมคำชั้นเชิญหลานอย่าด่วน หลานว่าดีขนาดแท้เขาพุ้นแฮ่งดี แท้ดาย (สังข์). -
แฮ่งคนิง
แปลว่า : ยิ่งคิด อย่างว่า แฮ่งคนิงเถิงน้อยศิลป์ชัยหลานราช (สังข์). -
แฮ้ง
แปลว่า : แร้ง ชื่อสัตว์จำพวกนกขนาดใหญ่ชนิดหนึ่ง เรียก แฮ้ง อย่างว่า เชื้อชาติแฮ้งบ่ห่อนเวิ่นนำแหลว แนวหงส์คำบ่ห่อนบินนำฮุ้ง (ผญา) มาบอกเจ้าอาออกอย่าคนิงฮ้อเถิ้น ไว้ช่างชายโทนทานมอบกาโกแฮ้ง เชิญเมือให้พระปิตาคองฮุ่ง หกส่ำพระพี่น้องเนาถ้าแค่ไพร แท้ดาย (สังข์) อันหนึ่งฝูงเพศฮ้ายชาวลุ่มชุมลัว ชิงกันปองแปกนางนำเนื้อ เป็นดั่งคอยหงส์แล้วคอยกาการต่าง คือคู่แฮ้งกินชี้นชากชะเดน (ฮุ่ง).