ภาษาอีสานมาใหม่ 6355 - 6364 จาก 17431
-
เฮียกชื่อ
แปลว่า : บอกชื่อ อย่างว่า นามกรท้าวราชาเฮียกชื่อใดนั้น (สังข์). -
เฮียก
แปลว่า : เรียก เรียกร้อง ร้องเรียก อย่างว่า ลัวก็ปุนคำต้านคลองขานแขม่วน ทุกที่เหี้ยนโชมเจ้าเฮียกขวัญ มาเยอ หนักหนิ่นเนื้อน้อยอ่อนขวัญหัว มาเยอ ทังแขนกลมไหล่ขวาแขนเจ้า แององค์อ้วนเลางามขวัญพระเนตร ก็มา ยินอยู่หมั้นในย้าวหมื่นปี แม่ถ้อน (ฮุ่ง) น้องอยู่ลี้เนาเน่งในปรางค์ พุ้นเยอ ยาคอยผกปล่องลมหลิงเยี้ยม แม้นชิชายใดแท้มาปองปลุกเฮียกก็ดี นางก็อย่าต่าวหน้าจาต้านตอบเขา แท้เนอ (สังข์). -
เฮี้ย
แปลว่า : เตี้ย ต่ำ เล็ก สั้น ภูเขาเตี้ย เรียก ภูเฮี้ย อย่างว่า เดือนดุ่งพ้นเขาเฮี้ยฮุ่งผา (สังข์) กิ่งไม้ที่เรียวเล็ก เรียก เฮียวเฮี้ย อย่างว่า ไม้ก่องค้อมลมล่วงพระคีรี ดีแก่เหมือยฮวายฮำยอดไฮเฮียวเฮี้ย หมีเหมือยฮ้องปุนปังเป็ดป่อง เค้าเคี่ยนหว้ายเวียนค้อยคอบคอน (สังข์). -
เฮี้ย
แปลว่า : ไม้ผาก ชื่อไม้ไผ่ปล้องยาวชนิดหนึ่ง ไม่มีหนาม เรียก ไม้เฮี้ย ไม้ไผ่เฮี้ย ก็ว่า อย่างว่า กลายเขตไม้เดียระดาษดงขวาง ภูชันสูงฮ่อมหินเหวห้วย ผ่อเห็นบงชางเฮี้ยเฮียงกอกางกิ่ง ประดับน่ำแน้บานบ้างแบ่งเขียว (สังข์) ผ่อดูฟ้าสว่างแจ้งเดียระดาษสูญโพยม พุ้นเยอ ฮอนฮอนดาวเฮื่อดวงเดือนอ้าย ฟังยินเป็ดป่องฮ้องเทิงภูว้อนว่อน เค้าอั่นฮ้องปลายเฮี้ยส่งเสียง (ฮุ่ง). -
เฮี่ย
แปลว่า : ตก หล่น หาย อย่างว่า อย่าเลี้ยงหมาหลงอย่าบงเข้าเฮี่ย (บ.) ตกตาว่าได้กำคอแก้วบ่หวังวางให้เหล้าเฮี่ย ตกตาได้กำคอกระท้างบ่วางให้เขี่ยขี้ดิน (ผญา) เลือดหยาดย้อยช้างเฮี่ยฮำดิน แขงว่ายอมมือยูท่างสูกุมฆ่า เป็นแต่ใจถวินห้องหนนางพรหมโลก คันว่าปล้ำเทื่อนี้เมือฟ้าเล่ากวน (ฮุ่ง). -
เฮ้าฮื่น
แปลว่า : กระจัดกระจาย อย่างว่า ยูท่างไขกาบอ้าละอองเฮ้าฮื่นหอม (ลึบ). -
เฮ้า
แปลว่า : อึกทึก ครึกโครม อย่างว่า ทุกที่พร้อมอามาตย์มุนนาย สะแบงเบาตกคมะทวงทังค้าย อุทิยานฮ้อนคือไฟเผาแผ่น เสียงโห่ไห้ระงมเฮ้าฮอดเชียง (สังข์). -
เฮ้า
แปลว่า : ตลบ อบอวล อย่างว่า หลิงดูสองตาบตั้งผาภาคเพียงโพยม ชะนีนงคราญค่อนเสียงสูรถ้ำ ไสวต้นจันทน์แดงเดียระดาษ ธรงลูกล้นหอมเฮ้าฮ่มผา (สังข์). -
เฮ้า
แปลว่า : รวม อย่างว่า ฮสแผ่ผ้งตลบฮอดแดนใด ก็ดี พึงคณาสัตว์ชอบชุมชมเฮ้า อันนี้ยถาแท้ธรรมเนียมปุนเปรียบ จริงแล้ว คันว่าฮากบ่หมั้นเหมือนต้นตุ่มตาย เถี่ยวแล้ว (สังข์) ฟังยินฮว่านฮว่านฟ้าดังสนั่นเสียงเนือง พุ้นเยอ ชวนเฮียมไปเพื่อนเฮาผาเฮ้า แทนแก่บุญเฮืองสร้อยศรีใสโฉมฮาบ น้องก็คึดจอดเจ้าแพงช้างคั่งทวง (ฮุ่ง). -
เฮ้า
แปลว่า : เป็นชื่อของปีระกาในปี ๑๒ มีชื่อเรียกดังนี้ ปีใจ้คือปีชวด ปีเป้าคือปีฉลู ปียี่คือปีขาล ปีเหม้าคือปีเถาะ ปีสีคือปีมะโรง ปีใส้คือปีมะเส็ง ปีชะง้าคือปีมะเมีย ปีมดคือปีมะแม ปีสันคือปีวอก ปีเฮ้าคือปีระกา ปีเส็ดคือปีจอ ปีไค้คือปีกุน.