ภาษาอีสานมาใหม่ 6648 - 6657 จาก 17431
-
ไอราพต
แปลว่า : ไอราวัณ เอราวัณ ก็ว่า ช้างสามเศียร เป็นพาหนะของพระอินทร์ (ป. เอราวณ ส. ไอราวต). -
ไอยรา
แปลว่า : 1.) ช้าง อย่างว่า ประดับหยวกเข้าขันต่อเต็งชน เฮาจักชนไอยราต่อมือมันเจ้า ถืนถืนเข้าตำชนทุกแห่ง ม้ามากล้นลีล้าวพุ่งแหลม (ฮุ่ง). 2.) แผ่นดิน อย่างว่า ท้าวส่งเปลื้องฟ้าท่าวไอยรา (กา) ปืนแผดเพี้ยงสะเทือนทุ่มไอยรา มารฟางฟุบเลือดโทมทังค้าย นับแต่ตัวเดียวเถ้าตายคืนพลแผ่ มานั้น แสนโกฏิตั้งเป็นด้วยเดชมัน แท้แล้ว (สังข์). -
ไอ่
แปลว่า : ชื่อมเหสีของท้าวผาแดง ในวรรณคดีอีสาน เรื่อง ผาแดงนางไอ่ อย่างว่า เมื่อนั้นพระบาทเจ้าตนพ่อปิตา จิ่งได้หานามกรแก่นางนงน้อย ชื่อว่าสอยวอยหน้ากัลยานางไอ่ อันแต่ขงเขตใต้ลือน้อยว่างาม (ผาแดง). -
ไอ
แปลว่า : อาการที่ลมพุ่งขึ้นมาจากปอดโดยแรง เพื่อขับสิ่งที่อาจเป็นอันตรายออกมา ทำให้เกิดเสียงพิเศษจากลำคอ เมื่อได้ยินแล้วก็รู้ว่าไอ เรียก ไอ. -
ไอ
แปลว่า : สิ่งที่มีลักษณะอย่างควัน ลอยมาจากของที่ถูกความร้อนทำให้ระเหยไป เรียก ไอ อาย ก็ว่า เช่น อายแดดอายลม อย่างว่า ก็จิ่งบังเกิดฮ้อนทิพอาสน์เขินแข็ง อายฟองฟดพุ่งเป็นแปวกระด้าง เมื่อนั้นสักโกไท้เทโวหลิงโลก เห็นหน่อแก้วสองเจ้าปราถนา อินทร์ตรัสส่องฮู้คำปรารถนานาง ก็จิ่งทันเทพาพร่ำมวลมาเต้า บัดนี้ใผผู้ปรารถนาสร้างชมพูเสวยราช เป็นมิ่งเค้าธรรม์อ้างโลกคน นั้นเด (สังข์). -
โอะโยะ
แปลว่า : เรียกสิ่งของที่กองกันไม่แน่น ว่า กองโอะโยะ ถ้ากองเล็กเรียกว่า กองเอาะเยาะ. -
โอ้โอ่ยคราง
แปลว่า : ครวญคราง อย่างว่า น้อยบ่ช้ากุมกอดเอานาง แยงไปหอศิลป์ชัยกอดโจมบาท้าว ดูหนักล้นธรณีมีเกิ่ง ยอบ่ขึ้นโอยโอ้โอ่ยคราง (สังข์). -
โอ้เอ้
แปลว่า : เฉื่อยช้า ชักช้า อาการที่ทำโดยเฉื่อยชา. -
โอ้อ่าว
แปลว่า : คำนึงถึง คิดถึง รำพึงถึง อย่างว่า ขุนคอนคลุ้มความกระสันโิ้อ่าว คึดเมื่อคราวคลาดย้าวเยียวน้องฮ่ำหา บุเด (สังข์) เหลียวเห็นชิ้นวางปลาปละไป่ บาดว่าไฟไหม้ชิ้นชิมาโอ้อ่าวปลา (ผญา). -
โอฬารืก
แปลว่า : ใหญ่ โต มโหฬารืก ก็ว่า อย่างว่า ศรีศรีสิทธิพระพรบวรแวนวิเศษ อติเรกะเตโช มโหฬารืก อธึกอัทธา อาตุ ละมหุลเตโช ชัยมังคละสวัสดี ไมตรีจงมีแก่นาคครุฑมนุษย์กุมภัณ คันธัพพะยักขา เทวดา สุราสุรินทร์ อินทร์พรหมยมราชา สุนักขัตตะสุมังคะลา อุตตมะโชค อุตตมะโยค อุตตมะดิถี อุตตมะนิธี อุตตมะสังฆา อุตตมะศรีพิลาส อินทะพาสพร้อมไตรยางค์ ทังนาวางคาดคู่พร้อมกันอยู่สอนลอน อาทิตย์จรจันทะรืก อังคารถืกมหาชัย พุธพหัสไปเป็นโชค ศุกร์เสาร์โยกวันดี วันดิถีอมุตตะโชค ประสิทธิโชคพร้อมลักขณา (ประเพณี).