ภาษาอีสานมาใหม่ 6768 - 6777 จาก 17431
-
เอกา
แปลว่า : เป็นชื่ออัครมเหสีของเจ้าเมืองเป็งจาล ชื่อนางจันทา ชายว่า เอโก หญิงว่า เอกา อย่างว่า เขาก็โจมแจ่มเจ้าสรงโสรจคันธา แพรคำปกผอกพรายโพงเป้า ถัดนั้นเอกาเจ้าจันทานางเอก ม้มแก่นเหง้าฝูงเชื้อช่อยระวัง (สังข์) อ้ายก็เอโกกลั้นฮามกระสันแสนโศก (กา) น้องหากกลั้นเกลื่อนไห้นอนคีกเอกา (กา) เรียกการฉันอาหารวันละครั้งของพระธุดงค์ว่า ฉันเอกา คือฉันครั้งเดียว. -
เอกเอ้น
แปลว่า : แอ่น งอน เรียกคนที่ก้นงอนว่า ท้ายเอกเอ้น. -
เอกเลก
แปลว่า : เรียกการนอนที่ไม่เป็นระเบียบของคนคนเดียว เรียก นอนเอกเลก ถ้าหลายคนว่า เอกเลกอากลาก. -
เอกชะทีตา
แปลว่า : ชื่อเมืองในวรรณคดีอีสานเมืองหนึ่ง ชื่อ เมืองเอกชะทีตา เป็นเมืองของพระยาขอม อย่างว่า ยังมีเมืองใหญ่กว้างเฮียกชื่อเอกชะทีตา พระยาขอมทรงนั่งปองเป็นเจ้า มีมเหสีเหง้าจันทาเทียมพ่าง นางสนมหนุ่มน้อยหลายฮ้อยฮูปงาม (ผาแดง). -
เอกเขนก
แปลว่า : การนอนเอนตัวลง เอาศอกข้างหนึ่งเท้าหมอนหรือพื้น ลักษณะครึ่งนั่นครึ่งนอน เรียก นอนเอกเขนก. -
เอ๊ก
แปลว่า : เสียงช้างร้องเมื่อดีใจหรือฮึกเหิม. -
เอก
แปลว่า : หนึ่ง เยี่ยม ยอด เช่น เมืองใหญ่เรียก เมืองเอก หญิงที่ยอดเยี่ยม เรียก นางเอก. -
โนนสาวเอ้
แปลว่า : สถานที่ที่ชายหนุ่มหญิงสาวหยุดพักแต่งตัวให้สวยงามก่อนจะถึงบริเวณงาน เรียก โนนสาวเอ้ ที่อีสานมีโนนสาวเอ้อยู่หลายแห่ง ซึ่งก็แสดงว่าที่ที่นั่นเป็นสถานที่ที่ชายหนุ่มหญิงสาวหยุดพักแต่งตัวนั่นเอง. -
เอ้
แปลว่า : ประดับตกแต่งให้สวยงาม เรียก เอ้ เช่นจะไปในงานก็ตกแต่งด้วยเสื้อผ้าที่ใหม่ อย่างว่า ยามหนึ่งสาวหนุ่มพร้อมงดอยู่ฟังถวิล เขาก็เชิญภูมีแกว่งแพนประสงค์หลิ้น ฝูงข้าขอดูน้อยนงเยาว์เอ้อาดดูถ้อน ปุนดั่งผลแผ่ยู้ฝูงข้าเพิ่งบุญ เจ้าเอย (สังข์) มาแต่งเอ้ย้องหยั่นยูถนิม ยามเมื่อลีลาคือคู่หงษ์ยัวรย้าย นางแสนสร้อยบุญโฮมเฮียงพ่อ ใจฉลาดฮู้ทังค้ายย่อมยำ (ฮุ่ง). -
เอ
แปลว่า : เสียงที่เปล่งออกมาดังเช่นนั้น เช่นเสียงที่แสดงความแปลกประหลาดใจ ว่า เอ เอ่ ก็ว่า.