ภาษาอีสานมาใหม่ 7338 - 7347 จาก 17431
-
เหม
แปลว่า : ลูกธนูที่ใช้จุ่มหน้องแล้วยิงไป ธนูจุ่มหน้องนี้เคยได้ยินคนเก่าเล่าให้ฟังว่า ประเทศลาวใช้ธนูแบบนี้รบกับข้าศึก อย่างว่า ผิว่ายังจากท้าวสามย่างถอยคืน ดั่งนั้น ขอพระเอาลองเหมหยอดยายำหน้อง แต่ว่ายังเป็นให้เจืองฝืนปุนปลูก ฝูงส่ำข้าขันต้องชื่นชม (ฮุ่ง). -
เหม
แปลว่า : ปืนเหม ปืนเหมคือลูกศรที่ศิลป์ชัยยิงไปเรียกพระยาครุฑมาหา อย่างว่า ปืนเล่าตกซ้องหน้าครุฑราชหลิงดู ภูมีเห็นตื่นใจฟังฟ้าว อันนี้ปืนเหมแก้วพระยาจักรใช้ฮอด เฮาแล้ว ฮอยที่พระเกิดพุ้นภายล้านโลกคน แท้แล้ว (สังข์). -
เห็บ
แปลว่า : เม็ดน้ำแข็งที่ตกลงมาจากอากาศในเวลาฝนตก หรือมีหมอกหนาทึบ เรียก หมากเห็บ. -
เห็บ
แปลว่า : ชื่อสัตว์ขนาดเล็กชนิดหนึ่ง มีตีนมาก ชอบอาศัยอยู่ตามขนสัตว์ เช่น ขนงัว ขนควาย ขนหมา ขนแมว ดูดกินเลือดคนและสัตว์เป็นอาหาร เรียก เห็บ. -
เหบ
แปลว่า : ชื่อนกชนิดหนึ่งคล้ายหงส์ เรียก นกเหบ นกเหก ก็ว่า อย่างว่า กับทังเนื้อนกเลี้ยงประหิดเหียนหงส์เหบ ขัวข่อขุ้มกะทากี้ก่างตอง (สังข์). -
เหนื่อย
แปลว่า : รู้สึกอ่อนแรงลง อิดโรย อย่างว่า บาก็พักเหนื่อยยั้งยามหนึ่งเดินไป ธรงตนเลยล่วงตามตนน้อง หลิงผาด้าวดอยขวางเขามาศ คือฮูปช้างทะยานล้ำล่วงโขลง (สังข์). -
เหนือ
แปลว่า : ชื่อทิศที่อยู่ตรงข้ามกับทิศใต้ เรียก ทิศเหนือ หรือทิศที่อยู่ซ้ายมือเมื่อหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ที่อยู่ทางเหนือน้ำ เรียก เหนือน้ำ อย่างว่า เผื่อเหนือตกใต้ไหลลงมากะพอแม่น มีดอีโต้บ่เข้าให้ฟันเจิ้มแต่ไกล (กลอน). -
เหนียเหนีย
แปลว่า : ซ้ำๆ ซากๆ พูดกันซ้ำๆ ซากๆ เรียก เหนียเหนีย อย่างว่า เขาก็เหนียเหนียต้านจากันนีน่ำ ซับซิ่มเว้าคำละห้อยต่อกัน บุญพี่มาหวนพ้อพอคราวซ้ำผัดห่าง กันนอ คึดยากฮาเจ้าข้อยชิไลฮ้างห่างกัน พี่เด (สังข์) เหนียเหนียน่ำน่ำน้าวคอชม ก็มี ซับซับซิ่งซิ่งจับคอจูบ ก็มี ฮ่อนฮ่อนพระพับองค์อ่อนในมโน นักขัดตะรึกฮู้ถองแจ้งจิ่งมโน (ฮุ่ง). -
เหนี้ยว
แปลว่า : ชื่อแมลงชนิดหนึ่ง ตัวกลม ไม่มีขา อาศัยอยู่ในน้ำ ฟันแหลมคม เหมือนฟันตะขาบ เรียก แมงเหนี้ยว. -
เหนี่ยว
แปลว่า : ดึงไว้ รั้งไว้ ยึดไว้ อย่างว่า ขอเหนี่ยวเจ้าฟ้าอย่าไลลา คำจริงจงจอดรือฮามเว้น เมื่อนั้นสีไวเจ้าคำหวาด้านม่วน ปุนกล่าวถ้อยสายเส้นสืบกลอน (ฮุ่ง).