ภาษาอีสานมาใหม่ 7751 - 7760 จาก 17431
-
หมั้นหมาย
แปลว่า : ตกลง ปลงใจ การทำโดยตกลงปลงใจว่าจะทำให้สำเร็จ เรียก หมั้นหมาย อย่างว่า กูนี้เดินดุ่งดั้นเป็นประโยชน์มหาคุณ บ่ห่อนฮังเวราก่อนในหมายหมั้น เมื่อนั้นธรสะหาวต้านคำเบ็งกริ้วโกรธ เคียดเพื่อเจ้ายาดชู้ชมช้อนดอกดวง (สังข์). -
หมั่น
แปลว่า : ขยัน อุตส่าห์ พยายาม คนที่ทำไม่ทอดทิ้ง ทำจนเป็นผลสำเร็จ ทั้งทำรวดเร็วงดงามด้วย เรียก คนหมั่น ถ้าทำเพียงครั้งเดียวยังไม่เสร็จจะเรียกว่าหมั่นไม่ได้ อย่างว่า หมั่นเทื่อเดียวหลังห้าน คร้านเทื่อเดียวหลังหัก (ภาษิต). -
หมัน
แปลว่า : เชือกหรือผ้าเศษที่ชุบน้ำมันยางสำหรับอุดรูรั่วของเรือที่แตกเป็นแนวยาวและกว้างเรียก ตอกหมันเฮือ. -
หมัด
แปลว่า : ชื่อแมงเล็กๆ ชนิดหนึ่งเกือบมองไม่เห็น ชอบอยู่ตามขนหมาขนแมว และอยู่ตามพื้นดินที่ชุ่ม ชอบกัดกินเลือดคนและสัตว์ เรียก หมัด. -
หมัง
แปลว่า : หมาด ผ้าที่เปียกเอาตากแดดแล้วกำลังจะแห้ง เรียก ผ้าหมัง อนึ่ง เสื้อผ้าที่ใช้แต่ยังไม่ขาด เรียก ผ้าเก่าหมัง. -
หมักหมั้น
แปลว่า : โรคบิด ชื่อโรคชนิดหนึ่ง มีอาการปวดท้อง อุจจาระเป็นก้อน ถ่ายเป็นบิดมีเลือดติดอุจจาระออกมา เรียก โรคหมักหมั้น. -
หมักหมัก
แปลว่า : เบิกบาน แช่มชื่น อย่างว่า หมักหมักหน้าง้อมม่วนยินกระสัน กลอยแฮงจงจอดเจืองใจม้าง แนนพันเข้าคือคำเนานั่ง แม่ค่อยขึ้นเมือช้างย่างอวน (ฮุ่ง). -
หมักหม่อม
แปลว่า : แช่มชื่น เบิกบาน หน้าตาที่แช่มชื่นเบิกบาน เรียก หมักหม่อม อย่างว่า หมักหม่อมหน้างามส่องสังวาล กะดันงาปักปิ่นคำกวมเกล้า โฉมคราญเนื้อนัวระฟองอั้วเพี่ยม เกล้าก่องดั้วคุลีส้วยสอดแหวน (ฮุ่ง). -
หมอยพ่อค้า
แปลว่า : รากไม้ที่เป็นฝอยๆ ย้อยลงจากต้นไม้ตามริมตลิ่งในเวลาน้ำลด เรียก หมอยพ่อค้า. -
หมอยเข้าโคด
แปลว่า : ข้าวที่เกิดก่อนเรียก เข้าโคด (ข้าวโพด) โบราณตั้งชื่อเข้าโคดเหมาะมากเพราะเข้าชนิดนี้น่าจะเกิดก่อน ส่วนที่เป็นเส้นเล็กๆ ในฝักเข้าโคด เรียก หมอยเข้าโคด.