ภาษาอีสานมาใหม่ 8433 - 8442 จาก 17431
-
สมังคี
แปลว่า : ประกอบด้วย พร้อมเพรียงด้วย (ป.). -
สมอง
แปลว่า : เรียกส่วนที่อยู่ภายในกระโหลกศรีษะ มีลักษณะนุ่มๆ หยุ่นๆ เป็นลูกคลื่นเป็นที่รวมประสาทให้เกิดความรู้สึก เรียก สมอง มันสมอง ขมอง ก็ว่า อย่างว่า คึดลูกเจ้าตามท้าวคั่งขมอง (กา). -
สมสู่
แปลว่า : อยู่ร่วมกันอย่างผัวเมีย อย่างว่า สาวสมสู้หลายแซงเชิงต่าง (กาไก). -
สมสร้าง
แปลว่า : ทำร่วมกัน ทำบุญร่วมกัน อย่างว่า บูฮาณถือฮ่วมมาสมสร้าง (กาไก). -
สมร
แปลว่า : นางงามซึ่งเป็นที่รัก (ส.) อย่างว่า ก็หากทัวระคีกสร้อยสมรมิ่งมาไกล (ผาแดง). -
สมโภช
แปลว่า : การกินร่วม งานเลี้ยง การเลี้ยงอาหาร งานฉลองในพิธีมงคล เช่น งานสมโภชพัด สมโภชตราตั้ง สำโภช ก็ว่า อย่างว่า ครบเครื่องถ้วนสำโภชมาลา (กาไก). -
สมพงศ์
แปลว่า : วิธีคำนวณว่าหญิงชายที่จะเป็นคู่กัน สมควรรักกันหรือไม่. -
สมบัติคูณเมือง
แปลว่า : สมบัติที่ทำให้บ้านเมืองเจริญ เรียกสมบัติคูณเมือง มี ๑๔ อย่าง คือ หูเมือง ตาเมือง แก่นเมือง ประตูเมือง ฮากเมือง เหง้าเมือง ขื่อเมือง ฝาเมือง ขางเมือง เขตเมือง สติเมือง ใจเมือง คำเมือง เมฆเมือง (ประเพณี). -
สมบัติ
แปลว่า : ความถึงพร้อม หมายถึงทรัพย์สินเงินทองข้าวของเป็นต้นที่มีอยู่เรียก สมบัติ สมบัตินั้นแยกออกเป็น ๓ คือ มนุษย์สมบัติ สวรรคสมบัติ นิพพานสมบัติ. -
สมถกรรมฐาน
แปลว่า : อุบายสงบใจ ใจที่มีราคะความกำหนัด โทสะความประทุษร้ายและโมหะความลุ่มหลง กิเลสสามตัวนี้ทำให้ใจวุ่นวาย ไม่สงบ ถ้าอยากให้สงบต้องเอาสมถกรรมฐานมาข่มไว้ การเจริญธรรมอย่างนี้เรียก เจริญสมถกรรมฐาน.