ภาษาอีสานมาใหม่ 8958 - 8967 จาก 17431
-
ลู้
แปลว่า : โอน เอน การกระทำที่ต้องโอนอ่อนผ่อนปรนไปตามเหตุการณ์เรียก ลู้ เช่น ต้นไม้เมื่อถูกลมพัดก็โอนอ่อนไปตามลม อย่างว่า ยูงยางไม้ลมตีหักถ่อง เชื้อหญ้าปล้แงลมต้องบ่ตีง (กลอน). -
ลู่
แปลว่า : รี่เข้าใส่ เช่น วัวจะขวิดห้ามมันไม่ฟัง มันรี่เข้าใส่ เรียก มันลู่. -
ลุ้ย
แปลว่า : อาการที่น้ำไหลช้าๆ เรียก น้ำไหลลุ้ยลุ้ย ยุ้ยยุ้ย ก็ว่า. -
ลุ่มฟ้า
แปลว่า : แผ่นดิน แผ่นดินอยู่ใต้ฟ้าเรียก ลุ่มฟ้า ผู้มีอำนาจปกครองคนในแผ่นดินเรียก พระเจ้าลุ่มฟ้า คือพระเจ้าแผ่นดินนั่นเอง อย่างว่า เมื่อนั้นหมอเมืองผู้เคยทวายทูลราช นบพระเจ้าลุ่มฟ้าปุนทั้งเลขเลียน ก็จิ่งเอาชาตาไท้เทวีทังแปด มาบวกตั้งคูณเข้าใส่สม. -
ลุ่ม
แปลว่า : ใต้ ข้างล่าง ที่ต่ำ ช้างล่างเรือนเรียก ใต้ลุ่ม ใต้ล่าง ก็ว่า ตรงข้ามกับข้างบนว่า เทิง อย่างว่า ซวาดซวาดน้ำฮวายฮวาดสุคันธา พอดีเสด็จออกมาเกยกว้าง หลายถันถ้องตาวแวงระวังราช คนคั่งเค้าโฮงฮ้านลุ่มเทิง (สังข์). -
ลุน
แปลว่า : ทีหลัง ภายหลัง ลูกที่เกิดทีหลังเรียก ลุน ผู้ชายเรียก บักลุน ผู้หญิงเรียก อี่ลุน บักกับอี่เป็นคำพูดสามัญ ไม่เห็นหยาบคายที่ตรงไหนเลย อย่างว่า เถิงเมื่อวันลุนแล้วเสนาข้าไพร่ (หน้าผาก) พ่อก็คึดเคียดแค้นตางเจ้าลูกลุน (กา). -
ลุดลุด
แปลว่า : อาการที่วัวเป็นฝูงๆ เดินไปโดยไม่หยุด เรียก ย่างลุดลุด. -
ลุด
แปลว่า : อาการที่คนหรือสัตว์ตัวเดียวเดินไปโดยไม่หยุด เรียก ย่างลุด. -
ลุงออก
แปลว่า : พี่ชายของพ่อหรือของแม่ เรียก ลุงออก ถ้าเกิดนอกสายเลือดจะเรียก ลุงออกไม่ได้ ในทำนองเดียวกัน ผู้ที่มีเชื้อสายเดียวกันจะเรียกเป็น อาวออก อาออก ก็ได้ อย่างว่า กูพระองค์ล้ำกุมพลลุงออก (กา). -
ลุกลุก
แปลว่า : ปลุกให้ตื่น เช่น นางสุมุณฑาปลุกยักษ์กุมภัณฑ์ให้ตื่นขึ้น อย่างว่า ลุกลุกท้อนเมียจักพรากพลอยไกล จากแล้ว สังว่านอนหลับหลายลื่นคลองดูฮ้าย เมื่อนั้นมหากษัตริย์เจ้าคองนางนานคอบ บาก็เสด็จต่าวตั้งเถิงห้องเฮ่งความ (สังข์).