ภาษาอีสานมาใหม่ 9201 - 9210 จาก 17431
-
ลก
แปลว่า : เล้าไก่ เล้าไก่เรียก ลกไก่ นกไก่ ก็ว่า อย่างว่า ตกตาว่าได้ลงลายม้วนบ่เป้นบุงกะวิให้เป็นต่า บ่เป้นกะซ้าให้เป้นข้องใส่หอย บ่เป้นกลอนเฮือนชิให้เป้นกลอนเล้า คันบ่เป็นอันใดแท้ชิถุยลุยลงให้เป็นไม้ลกไก่ คันบ่ได้แท้แท้ชิยอม้วนใส่ไฟ (กลอน). -
ฤา
แปลว่า : เป็นคำมาจากภาษาสันสกฤต เมื่อนำมาใช้ในภาาาอีสาน ถ้าใช้ฤษี หรือ ฤาษี ก็ใช้ รัสสี แทน อย่างว่า ยามเมื่อพราหมโณเถ้าเดินไพรไปฮอด มันก็ขอจอดยั้งรัสสีเจ้าแวะเซา เถ้าก็ก้มขาบไหว้ชุลีนอบบังคม ทูลธรรม์ยำกล่าวกลอนแถลงต้าน (เวส-กลอน). -
ฤ
แปลว่า : เป็นคำที่มาจากภาษาสันสกฤต เมื่อนำมาใช้ในภาาาอีสาน ถ้าใช้ตัว ฤ ออกเสียงเป็นสระอิ เช่น คำว่า พฤกษา อ่าน พิกษา เพี้ยนเป็น พิชสลา อย่างว่า ฟังยินฮว่านฮว่านฟ้าฮ้องเง่าระงมฝนพุ้นเยอ วาโยเผลียงล่วงควันคุงด้าวพิชสลาเสี้ยวแสนกอกางกลีบ ระดูพีชพร้อมเพ็งถ้วนเถื่อนแถว -
โรคาพาธ
แปลว่า : ความเจ็บไข้. -
เริง
แปลว่า : บันเทิงใจ อย่างว่า มือนวดน้าวนมน้องบีบเริง (กา). -
เรไร
แปลว่า : ชื่อแมลงชนิดหนึ่ง ตัวใหญ่กว่าขักจั่นเล้กน้อย ตัวสีน้ำตาล เรียก เรไร อย่างว่า เรไรฮ้องในดงเสียงส่ง (กา). -
เร็งโญ
แปลว่า : พระเจ้าแผ่นดิน พระราชา เร็งโญ เพี้ยนมาจากคำว่า ราชา อย่างว่า เลยเล่าพรากที่นั้นทูลทอดเร็งโญ อาการเห็นเพทภัยพระองค์ใบ้ ดั่งข้าพิจารณ์แจ้งในกงถ้วนถี่ หกพี่น้องดีด้วยท่านบน เจ้าเอย (สังข์). -
เร่ง
แปลว่า : รีบ บังคับให้เร็ว บอกเตือนให้รีบปฏิบัติ อย่างว่า พระบาทย้ายจากช้างเสเนศเชิญเสด็จ พราหมณ์ทวนเถิงลินคำสถิตย์อาส์นเทิงกองแก้ว เมื่อนั้นนายจำต้องเภรีเค้าคื่น สมณ์ใหญ่ย้ายกระออมแก้วเร่งลง (สังข์). -
รุงรัง
แปลว่า : ไม่เป้นระเบียบ ยุ่งเหยิง อย่างว่า ค้อมว่าสองกล่าวแล้วท้าวทอดเนานอน ฟังยินเค็งเค็งชาวนาคาป่าวกันมาล้อม ในนครล้นรุงรังล้านส่ำ เขาก็เพินพ่นน้ำลายฮ้อนเฮ่งไฟ (สังข์). -
รุกขา
แปลว่า : ต้นไม้ อย่างว่า ผ่อเห็นฟ้าสว่างแจ้งจันทร์ฮุ่งฮาวเขา พุ้นเยอ เสียงนันในนครหลวงดั่งดินดาซ้าย รุกขาไม้ลมพานค้อมควี่ เดือนด่วนค้ายคลาข้อนขอบเสมร (สังข์).